Morgunblaðið - 25.06.2005, Blaðsíða 29

leið að slysstaðnum,
með línubyssu, rakettur,
taugar, björgunarstól og
u klæddir í sjóstakka og
yrsta spölinn var hægt að
en svo fór að falla að og
ð fikra sig upp í bratta
oft snjóinn í klof. Byrð-
og þyngdust eftir því sem
son frá Sléttu var leið-
uddi oftast slóðina, enda
ur.
um morguninn var leið-
n að eyðibýlinu Sléttu.
pp til að hita húsið og
af nestinu sem bryti varð-
búið. Eftir stutta viðdvöl
ið í síðasta áfangann á
Veðrið hafði versnað, kom-
g, ofsahríð og vindurinn á
ur í bakið.
menn eru orðnir slappir og
er haldið, þó er farið að
msra um að ef slíkt veður
séu litlar líkur á að skip
nþá ofansjávar. Það er
st, þar sem einn hefur nú
sendur til baka í fylgd
nframt eru fjórir menn
trandstað, án nokkurs
kynna sér allar aðstæður.
10 þreyttir menn sem
ð finna sér eitthvert af-
ekkert að finna, og þeir
dann og eru leiksoppar
sem enga miskunn sýnir.
að líða, þar sem menn
finnst það heil eilífð,
öðru hvoru er rýnt út í sortann til að vita
hvort ekki sést til könnunarmanna, loks-
ins kemur einn könnunarmannanna í ljós
út í sortanum, auðséð er að hann hefur
tíðindi að færa, því hann hleypur við fót,
og hefur sparkað af sér stígvélunum til að
vera léttari á sér. Hér er þá kominn leið-
sögumaðurinn, og hefur þær gleðilegu
fréttir að færa, að það sæjust menn um
borð og allar aðstæður til björgunar væru
sæmilegar,“ skrifar Helgi.
Eftir erfiða göngu, þar sem menn m.a.
þurftu að renna sér niður snarbratta
fjallshlíðina að strandstaðnum, voru þeir
á leiðarenda. Þegar var sett upp línubyssa
og þriðja skotið heppnaðist vel. Björg-
unarstóllinn var settur upp og björgunin
hófst. Skipbrotsmenn voru meira og
minna þrekaðir þegar þeir komu í land.
Lítið klæddir og margir skólausir. Þeim
var skenkt koníak sem skipverji af Aust-
firðingi hafði með og hresstust þeir nokk-
uð við það. Alls var 16 mönnum bjargað
þarna á land og kom sá síðasti í land um
kl. 14.45. Höfðu þá skipbrotsmennirnir
hafst við í kortaklefa og brú flaksins í 18
klukkustundir.
Haldið var til baka að Sléttu með fyrstu
skipbrotsmennina áður en allir voru
komnir í land. Tveir skipbrotsmanna voru
orðnir kalnir á fótum og þurfti að styðja
þá, en hinir gengu óstuddir. Hinir skó-
lausu drógu fram buxnaskálmarnar og
hnýttu fyrir til að hlífa fótunum í fjöru-
grjótinu. Helgi sagði í samtali við
Morgunblaðið að það hafi bjargað miklu
að hægt var að ganga fjöruna til baka að
Sléttu og eins að það var frostlaust.
„Þetta var langerfiðasta björgun sem ég
lenti í á mínum ferli,“ sagði Helgi.
Þeir sem voru á Sléttu komu á móti
hópnum og hjálpuðu honum síðasta spöl-
inn. Læknir hlúði að mönnunum um leið
og þeir voru komnir inn í hlýjan bæinn.
Menn lögðust til hvíldar hvar sem þeir
fundu pláss. Ekkert var til hressingar
annað en heitt vatn. Hópur 16 skíða-
manna frá Ísafirði kom um kl. 22 um
kvöldið, auk 17 skipverja af togaranum
Neptúnusi, með fatnað og vistir til skip-
brots- og björgunarmannanna. Klukku-
stund síðar kom Magnús Gíslason skip-
stjóri á Goðanesi, stýrimaður á Jörundi
og átta skipverjar af Ísólfi með enn meiri
matvæli og fatnað. Þegar gengið var til
náða voru um 60–70 manns í bænum á
Sléttu og þröng á þingi.
Daginn eftir hafði lægt. Léttbátar frá
varðskipinu Ægi sóttu alla á Sléttu og var
síðan siglt með skipbrotsmenn og björg-
unarmenn þeirra til Ísafjarðar. Þá voru
komnir þangað skipbrotsmennirnir sem
togararnir Jörundur og Goðanes fluttu til
Ísafjarðar. Allir skipbrotsmennirnir 29
voru síðan fluttir til Reykjavíkur með
varðskipinu Ægi.
Jón Páll getur sérstaklega hraust-
legrar framgöngu skipstjórans á Agli
rauða og skrifar: „Allan þann tíma sem
björgunarstarfið hafði staðið yfir stóð Ís-
leifur skipstjóri Gíslason á Agli rauða á
þaki stjórnpalls og stjórnaði hann björg-
un manna sinna. En allir þeir, sem þátt
tóku í björgunarstarfinu og skipverjar
hans, róma mjög drengilega framkomu
hans, karlmennsku og þrek.“

 









    


  




 

   /"A
/
,'"
@ ?+ 4
7, ?+ 4
! 
" 


 

  


#        


! 
" 



#

 

'

$ 
 

  











+

*


(


'
 


 



)
' 
 
%






 
 

 

, , 




 
 

$

 




#- 


/,,;
&' '(
% 


!


 $.

 




"
/    
 
"&

"&



    
!
" #
 $
% &
$ %
)  '  % ' *'
%      +  
 
   ,
 '
+
   +  ##
$+' *  
 #  . # '
+
- '   
'( /
0

  +  

    #


'
      %
% 
1  # 5  +  

+  '4

    +  *
'(+  %  *
'$
    &' '(  
      
  
 
 
+
- '"     '
&' "0 &' '( 
 
'(
%  5    
)6   
'
+'
  $'
+  7 
 %  +   +  
gils rauða var bjargað við hrikalegar aðstæður í vetrarmyrkri og fárviðri
umlega úr brimrótinu
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. JÚNÍ 2005 29
STEINN Jónsson var stýrimaður á
togaranum Austfirðingi þegar Egill
rauði fórst. Hann býr nú á Eskifirði og
er 86 ára gamall. Hér er gripið niður í
frásögn hans af því þegar beðið var
átekta fyrir utan Hesteyri og þingað
hvað skyldi til bragðs taka:
„Þá hófust bollaleggingar um með
hvaða hætti best væri að komast á
strandstaðinn. Við Austfirðingarnir
lögðum strax þunga áherslu á að lagt
yrði strax af stað fótgangandi frá
Hesteyri. Ísfirðingarnir ræddu hins
vegar þann möguleika að bíða morg-
uns og reyna þá landgöngu á Sléttu.
Vissulega þekktu þeir aðstæðurnar
betur og voru raunsærri en við. Okkar
hugsun var auðvitað á meiri tilfinn-
inganótum þar sem við þekktum flesta
mennina um borð í Agli. Formaður
björgunarsveitarinnar tók þá ákvörð-
un að hann legði ekki sína menn í þá
hættu að ganga þessa leið um nóttina
enda var hið versta veður.
Ég fór þá til minna félaga og til-
kynnti þeim þessa ákvörðun. Menn
voru ekki á eitt sáttir með þetta og því
ákváðum við að fara sjálfir í land. Við
báðum um að fá björgunarbúnaðinn
lánaðan. Þegar þessi ósk okkar barst
til Ísfirðinganna man ég að Ásgeir
Guðbjartsson, einn
Ísfirðinganna, sagði
að ef við færum, þá
færi hann líka. Hann
tók því af skarið og
þar með var ákveðið
að allir færu í þessa
ferð strax um kvöld-
ið. Seinna kom í ljós
að ekki var lendandi
á Sléttu morguninn
eftir þannig að það reyndist rétt
ákvörðun að halda strax af stað fót-
gangandi. Með því að rifja upp þessi
skoðanaskipti er ég alls ekki að kasta
rýrð á björgunarsveitarmennina frá
Ísafirði, síður en svo. Þarna tókust á
sjónarmið okkar sem ekkert þekktum
til aðstæðna og hinna sem gjörþekktu
aðstæður og vissu hversu mikil hættu-
för það var að fara fótgangandi alla
þessa leið með björgunarbúnaðinn.
Formanni þeirra bar auðvitað skylda
til þess að leggja blákalt mat á að-
stæður og leggja menn ekki í of mikla
hættu. Því má segja að tilfinningar
okkar hafi orðið raunsæi Ísfirðinganna
yfirsterkari.“
Aldrei upplifað svo óstjórnlega reiði og ofsa-
lega gleði. Frásögn Steins Jónssonar. Bæjarins
besta, Ísafirði, 29.12.2004.
Tilfinningarnar sigruðu raunsæið
Steinn Jónsson
GUÐMUNDUR Arason var bátsmaður
á Agli rauða. Hann og Axel Óskarsson,
loftskeytamaður, eru einir eftirlifandi
þeirra 15 Íslendinga sem voru í áhöfn
togarans. Hér er gripið niður í lýsingu
Guðmundar á vistinni í brú og korta-
klefa skipsflaksins meðan beðið var
björgunar. Frásögn hans og björg-
unarmannanna Steins og Gísla birtist í
síðasta jólablaði Bæjarins besta og var
skráð af Halldóri Jónssyni blaðamanni.
„Þarna höfðust menn við og einnig í
stiganum niður í skipstjóraklefann.
Við höfðumst þarna við í miklum
þrengslum allan tímann sem við vorum
í skipinu. Við reyndum að berja okkur
til hita. Það hjálpaði okkur mikið að
olíutankarnir höfðu brostið um leið og
skipið brotnaði og olían lak öll út. Hún
lagðist yfir allt og hlífði okkur í raun
fyrir kuldanum. Um það er ég sann-
færður. Þessi vera okkar þarna var
frekar tilbreytingarsnauð og ömurleg,
svo ekki sé meira sagt.
Enginn veit með vissu hvenær fjórir
Íslendinganna um borð fórust en við
teljum að þá hafi tekið út strax í upp-
hafi. Þá þegar náðu nokkrir skipverja
sér í björgunarvesti en þau gerðu lítið
gagn á þessum tíma. Að vera með
þessu stóru vesti
hjálpaði ekki mikið
þegar sjórinn gekk
yfir, því þau tóku
mikið í. Síðan þegar
við vorum allir komn-
ir í kortaklefann tóku
þau óneitanlega mik-
ið pláss. Einhverjir
fóru því úr þeim til
þess að skapa meira
pláss.
Þegar við strönduðum var að byrja
aðfall. Um klukkan tíu um kvöldið var
háflóð en ég vissi nú ekki alveg hvað
tímanum leið þar sem ég var ekki með
úr á mér. Það varð eftir í klefanum. Á
meðan flæði var urðum við að skiptast
á að vera í ganginum en þar var mikið
kul og bleyta. Skipið hallaði meira og
meira við lætin og á tímabili vorum
við hræddir um að því myndi hvolfa.
Allt í einu hætti skipið að halla meira.
Við töldum að það hefði lagst inn að
katlinum og að hann hefði stoppað
frekari halla. Sé það rétt hefur hann
bjargað lífi okkar.“
Man ennþá eftir ilminum af kaffinu á Sléttu.
Frásögn Guðmundar Arasonar. Bæjarins besta,
Ísafirði. 29.12.2004.
Guðmundur
Arason
Olían hlífði gegn kuldanum
GÍSLI Jónsson frá Sléttu var aðeins 17
ára gamall þegar hann gekk í farar-
broddi björgunarmanna frá Hesteyri að
strandstað Egils rauða í óveðri og
ófærð. Hér birtist kafli úr frásögn Gísla:
„Þegar við finnum skipið erum við
orðnir mjög þreyttir en að sjá mennina
veifa af brúarvængnum fyllti mann því-
líkum krafti að erfitt er að lýsa því.
Maður fyllist einhverri orku sem maður
telur sig ekki eiga til. Það er mjög skrít-
in lífsreynsla. Við förum því til baka,
Steinn Jónsson og ég, og til þess að flýta
ferðinni fórum við úr stígvélunum því
öðruvísi hefðum við ekki komist upp
hlíðina. Hún var svo brött og sleip. Við
vorum fljótir til baka enda fullir orku
eftir að hafa séð mennina á lífi. Þegar
við komum á Engjarnar voru hinir
mennirnir farnir. Þeir voru þar á ber-
svæði og höfðu fært sig heim á sand til
þess að komast í skjól, að ég tel. Fyrst
varð maður reiður þegar maður sá að
þeir voru farnir og þá bætti maður í
ferðina til þess að ná þeim fyrr. Seinna
fannst mér skýrast af hverju þeir færðu
sig.
Þegar búnaðurinn var kominn á
strandstaðinn skaut Hrefnu-Gestur úr
línubyssunni og hitti brúna í öðru skoti.
Björgun hófst strax.
Við Steinn vorum til
skiptis í fjörunni að
taka á móti mönnum
þegar þeir komu í
land í stólnum. Það
þurfti að hjálpa þeim
á fætur og leiða þá
upp fjöruna. Þeir
voru mjög misjafn-
lega klæddir. Sumir
voru einungis í nærbuxum.
Þeir voru að vonum mjög glaðir þeg-
ar þeir höfðu fast land undir fótum.
Vistin um borð hlýtur að hafa verið
hræðileg því skipið lét mjög illa. Það
kastaðist til í fjörunni allan tímann.
Mennirnir voru auðvitað mjög þreyttir
en allir náðu þeir samt að ganga á eigin
fótum. Þeir fóru mjög misjafnlega mikið
í kaf þegar þeir voru dregnir í land.
Sumir fóru alveg á bólakaf en aðrir að-
eins upp að mitti. Mönnum hlýtur að
hafa verið mjög kalt en nefndu það
ekki, einfaldlega vegna þess að þeir
hafa eflaust gleymt því í fögnuðinum yf-
ir að hafa verið bjargað í land.“
Bíóferðin varð að tveggja sólarhringa björg-
unarferð. Frásögn Gísla Jónssonar. Bæjarins besta,
Ísafirði. 29.12.2004.
Maður fyllist einhverri orku
Gísli Jónsson
jórir enn á lífi, þeir Tó-
en, Hilmar Larsen, Eg-
Leivur Clementsen.
uðust en eru nú látnir
r Petersen, Hildibjart-
Zachariassen, Edvald
Hentze, Sigurd Hentze,
Berg Nielsen, Hjalgrím
Joensen, Olrik Christi-
ias Christiansen, Karl
nnes Jacobsen.
i
rauði frá Neskaupstað.
FRÉTTAUMFJÖLLUN Morgun-
blaðsins um strand togarans Egils
rauða og björgun áhafnarinnar var
afrek út af fyrir sig. Vegna óveðurs-
ins sem gekk yfir landið var Ísa-
fjörður sambandslaus við umheim-
inn þegar slysið varð og næstu daga
á eftir.
Jón Páll Halldórsson fram-
kvæmdastjóri, sem þá var fréttarit-
ari Morgunblaðsins á Ísafirði, dó
ekki ráðalaus heldur fann leið til að
senda fréttir suður. Morgunblaðið
var því eitt fjölmiðla með fregnir af
strandinu og björgunaraðgerðum
fyrstu dagana.
„Ég leitaði til Gríms Jónssonar
loftskeytamanns á Sólborginni. Við
fórum um borð í togarann og hlust-
uðum í talstöðinni á hvernig björg-
unaraðgerðirnar gengu. Síðan fékk
ég að hafa samband um talstöðina
við Sverri Þórðarson, blaðamann á
Morgunblaðinu. Ég fékk bágt fyrir
hjá Loftskeyta-
stöðinni því skip
máttu ekki nota
loftskeytatæki eft-
ir að komið var til
hafnar,“ segir Jón
Páll.
„Við Sverrir
vorum í sambandi
mikið til allan tím-
ann sem björg-
unaraðgerðir
stóðu yfir. Þetta
varð þess valdandi að Morgunblaðið
gat verið á undan öllum öðrum
fréttamiðlum, þar á meðal Ríkis-
útvarpinu. Seinustu fréttina gat ég
sent í gegnum ritsímann.“
Sendi fréttir gegnum talstöð
Jón Páll
Halldórsson.