Morgunblaðið - 26.06.2005, Side 52

52 SUNNUDAGUR 26. JÚNÍ 2005 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
Sumarkvöld við
orgelið í
Hallgrímskirkju
26. júní kl. 20.00:
Hörður Áskelsson leikur
m.a. verk eftir Fresco-
baldi, Bach, Franck og
Jón Nordal.
Þriðjudagstónleikar
Listasafn Sigurjóns Ólafssonar,
Laugarnestanga 70, 105 Rvík.
www.lso.is - lso@lso.is
28. júní kl. 20:30
Helga Þórarinsdóttir víóla
og
Kristinn H. Árnason gítar
Samhljómur víólu og gítars.
Verk eftir Marcello, Vivaldi,
Carulli, De Falla og
Árna Thorsteinsson.
Á Skriðuklaustri er Gunn-arsstofnun sem Skúli BjörnGunnarsson stjórnar en
þar er minning Gunnars Gunn-
arssonar og fjölskyldu hans í
heiðri höfð.
Gunnar var stórhuga þegar
hann settist að á Skriðuklaustri
eftir langa búsetu erlendis en ým-
issa hluta vegna fluttist hann til
Reykjavíkur og með því var
draumurinn að mestu búinn um
heimsfrægt skáld á bernskuslóðum
í afskekktri sveit.
Ljóst er að Gunnar setti markið
hátt, líklega of hátt í fyrstu. Hann
sá ekki fyrir breytingar í þjóð-
félaginu á tímum óvæntra um-
skipta í heiminum.
Það var ekki pláss fyrir stór-
bónda og höfuðskáld á borð við
Gunnar.
  
Gaman er að koma að Skriðu-klaustri, m.a. til að kynnast
umhverfi skáldsins og skoða sýn-
ingar um hann sem eru for-
vitnilegar. Einnig má þar njóta
veitinga og var staðurinn fjölsótt-
ur þegar ég kom þangað nýlega.
En aðsókn er ekki alltaf mikil
eins og Skúli Björn staðfesti.
Maður hefur það á tilfinning-
unni að bækur Gunnars Gunn-
arssonar séu ekki mikið lesnar nú
en þó er af nógu að taka. Sunar
þeirra bíða lesenda.
Ýmislegt persónulegt um Gunn-
ar er að finna á Skriðuklaustri og
skýrir það myndina af honum.
Ekki síst vekja athygli ýmsar
ljósmyndir, málverk og hlutir.
Drjúgt er safn snjallra mynd-
skreytinga Gunnars Gunnarssonar
yngra við Fjallkirkjuna.
Sýningar eru ágætlega úr garði
gerðar.
Gunnar hætti ekki við að skrifa
þegar hann fluttist til Reykjavíkur
en mikill tími fór í þýðingar eigin
verka úr dönsku. Hann gerði þær
kröfur að verk sín væru til í eigin
gerð á íslensku og vildi ekki ein-
göngu styðjast við þýðingar ann-
arra.
Á þýðingum hans var stundum
stórgerðara mál en tíðkaðist og
sumir töluðu um stirðleika. En
þetta var orðum aukið. Stíll Gunn-
ars venst og er oft tilkomumikill.
Maðurinn Gunnar var fremur
hljóðlátur, jafnvel hlédrægur. Það
var helst í blaðagreinum sem bar
á ákveðnum skoðunum og nokk-
urri hörku í framsetningu.
Vera má að greinar hans hafi
stundum hrakið lesendur frá.
Bestu bækur Gunnars eru lif-
andi skáldskapur. Af mörgum má
nefna Fjallkirkjuna, Sælir eru ein-
faldir, Svartfugl og Vikivaka
(skrýtin saga, að nokkru súrreal-
ísk).
Gunnari hefði verið óhætt að
láta meira eftir sér í stíl og fram-
setningu en breytingum bregður
fyrir, einkum í verkum sem hann
skrifaði undir lokin á íslensku.
  
Breiður stíll einkenndi Gunnarog er hann að því leyti ólíkur
Halldóri Laxness sem var maður
frjálsræðisins og gat alltaf komið
á óvart.
Íhaldssemi Gunnars var honum
þó ekki til trafala.
Engu að síður náði hann fyrir
bragðið ekki til jafn margra les-
enda og Halldór Laxness. Halldór
endurnýjaði sig sífellt, ekki síst í
skáldsögum eins og Kristnihaldi
undir Jökli og Guðsgjafaþulu.
Einnig má nefna Innansveitar-
kroniku.
Ég spái því að hlutur Gunnars
muni vaxa eignist hann fleiri les-
endur. Það er verðugt verkefni að
koma honum til yngri lesenda.
Starfið á Skriðuklaustri getur átt
þátt í að fá menn til að koma auga
á þennan mikla rithöfund í fremur
fábrotnu bókmenntalandslagi sam-
tíðar hans.
Hjá Gunnari á
Skriðuklaustri
’Breiður stíll einkenndiGunnar og er hann að
því leyti ólíkur Halldóri
Laxness sem var maður
frjálsræðisins og gat
alltaf komið á óvart.‘
AF LISTUM
Jóhann Hjálmarsson
Gunnar Gunnarsson
johj@mbl.is
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Gaman er að koma að Skriðuklaustri, m.a. til að kynnast umhverfi skálds-
ins og skoða sýningar um hann sem eru forvitnilegar.
SPIKE Jonze leikstýrði skemmti-
legu tónlistarmyndbandi fyrir Björk
við lag hennar „Triumph of a Heart“
af plötunni Medúllu. Þau tóku mynd-
bandið upp á barnum Sirkusi við
Klapparstíg og notuðu þá raddir
þeirra Íslendinga sem tóku þátt í
upptökunni. Myndin segir söguna af
upptökunum og nokkrum þátttak-
endum.
Þessi heimildarmynd er það sem á
ensku er kallað „mockumentary“,
eða grínheimildamynd. En samt
bara að vissu leyti. Þessi mynd er
bæði sönn og ekki. Hún er margföld
í roðinu og það er í raun styrkur
hennar og séreinkenni. Myndin er
sönn frásögn af upptökum mynd-
bandsins. Fólk kemur fram undir
eigin nafni og tjáir sig um mynd-
bandið, en er að gera létt grín að
myndinni og sjálfu sér sem reyk-
vískir listamenn sem vilja nálgast
Björk, fyrirmynd þeirra allra. Þar
gengur lengst Þorlákur Einarsson,
sem leikur einhvern annan en sjálf-
an sig (vona ég), hinn kunnuglega
örvæntingarfulla íslenska listamann,
bíðandi eftir frægð og frama á lítilli
innistæðu. Haraldur Jónsson leikur
einnig mannfræðing sem tjáir sig
um þjóðsöguna sem Spike vinnur út
frá í myndbandinu, og Markús Þór
Andrésson leikur sérvitran tónlist-
armann. Einnig má finna sterkt fyr-
ir einkahúmor í myndinni, sem er lít-
il og greinilega gerð í litlum vinahópi
fyrir lítinn pening. Eiginlega er
myndin einn stór brandari.
Sá brandari er bara ansi fyndinn.
Í fyrsta lagi er forvitnilegt að sjá
vinnsluaðferðirnar við upptöku tón-
listarmyndbandsins. Það er gaman
að sjá Spike Jonze og Björk vinna
saman. Ekki alvarlegra ferli en
skapandi kvöld á barnum. Það er
einnig gaman að sjá fólk gera grín að
sjálfu sér. Helst hefði mig samt
langað að sjá meira af Þorláki sem
var mjög fyndin og brjóstumkenn-
anleg týpa. Gaman gaman.
Satt og logið
Heimildamyndir
Tjarnarbíó – RS&D
Leikstjórn: Ragnheiður Gestsdóttir.
Handrit og kvikmyndataka: Ragnheiður
Gestsdóttir og Markús Þór Andrésson.
29 mín. Ísland 2004.
Sigur hjartans (Triumph of a Heart)

Hildur Loftsdóttir
Úr myndbandi Bjarkar sem segir frá óvenjulegu ástarsambandi.
UPPRUNALEGA handritið að fyrstu Guðföðurmyndinni er
meðal muna úr einkasafni hins liðna kvikmyndaleikara Marlons
Brandos sem boðnir verða upp hjá Christie’s í New York 30.
júní nk.
Handritið notaði Brando þegar hann vann við gerð mynd-
arinnar, þar sem hann lék mafíuforingjann Don Vito Corleone
og fékk fyrir Óskarsverðlaunin árið 1973.
Alls verða boðnir upp 320 munir úr einkasafni leikarans;
sviðs-, kvikmynda-, og einkamunir, allt frá ökuskírteini hans til
blóðugs gervifingurs. Þar á meðal eru einnig 36 blaðsíður af
punktum sem Brando skráði hjá sér meðan á gerð mynd-
arinnar Uppreisnin á Bounty stóð, bréf frá Mario Puzo höfundi
skáldsögunnar Guðföðursins þar sem hann biðlar til Brando
um að taka að sér hlutverk Corleones, gamalt veski Brandos og
krítarkort.
Ævisagnaritari Brandos, Peter Manso, hefur lýst yfir við
Reuters-fréttastofuna, að honum finnist uppboðið lýsa „stór-
kostlegu tillitsleysi“. Leikarinn myndi „snúa sér í gröfinni ef
hann vissi af því að til stæði að bjóða upp einkamuni hans,“
sagði höfundur bókarinnar Brando: The Biography við Retur-
ers.
Manso heldur því fram að Brando hafi gefið fyrirmæli um að
innsigla ætti svefnherbergi hans með hengilás eftir hans dag og
sagt: „Þeir eiga eftir að stela hnöppunum af skyrtum mínum“.
Gert er ráð fyrir að heildarverðmæti munanna geti farið upp
í eina milljón dala eða rúmar 65 milljónir króna, en talið er að
einungis umrætt handrit verði slegið á 600 þúsund til eina millj-
ón króna.
Guðfaðirinn
boðinn upp
Reuters
Starfsmaður Christie’s heldur hér á hinu dýr-
mæta handriti Brandos að Guðföðurnum.
Í KVÖLD og annað kvöld leikur Tríóið TYFT, sem skip-
að er þeim Hilmari Jenssyni á gítar, Jim Black á tromm-
ur og Andrew D’Angelo á saxófón, á Pravda.
Í fréttatilkynningu segir að þeir félagar séu að fara að
taka upp nýjan disk eftir helgi en árið 2002 kom út fyrsti
diskur þeirra hjá kanadísku útgáfunni Songlines. „Sá
diskur hefur hlotið frábærar viðtökur hlustenda og
gagnrýnenda. Í kjölfarið hefur sveitin leikið á fjölmörg-
um tónleikum í Bandaríkjunum og í Evrópu,“ segir í til-
kynningunni.
Á tónleikunum prufukeyra þeir nýtt efni sem þeir ætla
að taka upp. Nýju tónsmíðarnar eru, að þeirra sögn,
mjög formfastar, lagrænar og rokkaðar.
Tónleikarnir hefjast kl. 22 bæði kvöldin og aðgangs-
eyrir er 500 kr.
Tríóið Tyft á Pravda