Morgunblaðið - 15.10.2005, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 15. OKTÓBER 2005 35
UMRÆÐAN
UNDIRRITAÐAR eru höfundar
Upplýsingarits um fóstureyðingar
sem útgefið er af Landspítala – há-
skólasjúkrahús árið 2004. Vegna
umfjöllunar um niðurlag bæklings
í fréttum Stöðvar 2 fyrir
skemmstu viljum við koma nokkr-
um athugasemdum á framfæri.
Fréttakonan taldi eftirfarandi
setningu úr bæklingnum óskilj-
anlega í ljósi þess efnis sem hann
fjallaði um. Umrædd setning er
svohljóðandi: „Þessi reynsla [fóst-
ureyðing] getur þó allt eins verið
konunni uppspretta jákvæðra til-
finninga eins og aukins sjálfs-
trausts og þroska.“
Undirritaðar eru ósáttar við um-
fjöllun stöðvarinnar þar sem þessi
eina setning er tekin út og slitin úr
samhengi við annað innihald bækl-
ingsins þar sem síst er reynt að
hvetja til fóstureyðinga eða gera
þær að eftirsóknarverðri reynslu
eins og skilja mátti af fréttinni.
Frá alda öðli hafa verið þekktar
aðferðir til að gera konu kleift að
losna við óvelkomna þungun. Kon-
ur hafa á öllum tímum orðið barns-
hafandi án þess að hafa aðstæður,
getu eða vilja til að ala og annast
barn. Þannig er veruleikinn sem
við búum við í dag og aldrei verður
hægt að koma í veg fyrir að konur
verði af einhverjum ástæðum
þungaðar gegn vilja sínum.
Íslenskar konur búa sem betur
fer við þau mannréttindi að fóstur-
eyðingar eru hér löglegar liggi að
baki félagslegar eða lækn-
isfræðilegar ástæður og sé aðgerð-
in framkvæmd fyrir ákveðinn tíma
meðgöngunnar. Flestar konur hér
á landi fara í fóstureyðingu af fé-
lagslegum ástæðum og eru þær
eru á öllum aldri frjósemisskeiðs-
ins og úr öllum stigum þjóðfélags-
ins.
Oftast er það sambland af fé-
lagslegum og persónulegum að-
stæðum sem valda því að konur
telja sig ekki í stakk búnar að
eignast barn og kjósa því fóstur-
eyðingu. Þær eru ekki tilbúnar
fyrir foreldrahlutverkið, sem er
mikil ábyrgð og skuldbinding til
langs tíma. Þær ástæður sem kon-
ur nefna fyrir fóstureyðingunni
eru oftast ótryggt samband við
barnsföður, ungur aldur, ólokin
skólaganga, erfiðleikar í tengslum
við fjárhag, húsnæði, atvinnu eða
áföll. Oft eru konurnar einstæðar
mæður, eiga ung börn, skilnaður
nýlega afstaðinn eða erfiðleikar
hafa verið með getnaðarvarnir.
Þrátt fyrir það að fóstureyð-
ingar séu fremur algengar virðast
konur ekki eiga auðvelt með að
ræða þessi mál opinskátt. Þær
hugmyndir eru að vissu leyti enn
við lýði í samfélaginu að fóstureyð-
ing beri vitni um að konan hafi
gerst sek um ábyrgðarleysi og
mistök. Konur virðast því gjarnan
upplifa að skömm sé fylgjandi því
vali að binda enda á þungun með
fóstureyðingu. Viðhorf sem þessi
eru líkleg til að auka á vanlíðan
kvenna sem standa frammi fyrir
því að velja fóstureyðingu og þau
ala á tilfinningum eins og sekt-
arkennd.
Fóstureyðingar eru málefni sem
oft eru rædd á neikvæðan hátt og
frekar á tilfinningalegum nótum en
vitrænum. Ákvörðun um fóstur-
eyðingu er hins vegar persónulegt
mál fyrir hverja konu sem hún
verður að fá að taka á eigin for-
sendum og mati á aðstæðum.
Það er erfitt að vera í þeim
sporum að þurfa að taka ákvörðun
um fóstureyðingu og lífsreynsla
sem enginn óskar sér að standa
frammi fyrir. Fyrir flesta er mik-
ilvægur hluti af tilverunni að geta
haft sem mesta stjórn á aðstæðum
sínum og val um hvernig við kjós-
um að haga lífi okkar. Það að eiga
möguleika á að taka slíkar ákvarð-
anir hefur áhrif á sjálfsmynd okk-
ar og sjálfstraust. Það er stór
ákvörðun að eignast barn og fátt
hefur meiri áhrif á líf fólks en það
að verða foreldrar. Konur sem
kjósa fóstureyðingu eru ekki síður
meðvitaðar en aðrir um hve for-
eldrahlutverkið er ábyrgðarmikið
og stórt en þær telja sig af ýmsum
ástæðum ekki í tilbúnar til að
sinna því eins vel og þær vilja. Það
eru mannréttindi að geta tekið
ákvarðanir sem snerta líf manns
og líkama á jafnafdrifaríkan hátt
og meðganga og fæðing. Óvelkom-
in þungun og fóstureyðing getur
vissulega verið erfið og krefjandi
reynsla. Fæstir fara varhluta af
áföllum og erfiðleikum af ein-
hverju tagi á lífsleiðinni en sem
betur fer standa margir sterkari
eftir glímu sína við það mótlæti
sem mætir þeim. Eins geta erfiðar
og sárar ákvarðanir eins og t.d.
skilnaður eða það að láta eyða
fóstri haft jákvæð áhrif á líðan
fólks og aðstæður til lengri tíma
litið. Niðurstöður margra rann-
sókna á afleiðingum fóstureyðinga
gefa til kynna að fóstureyðing sé
ekki líkleg til að valda alvarlegum
sálrænum erfiðleikum. Líðan
kvenna sem ganga í gegnum óvel-
komna þungun og fóstureyðingu
líkist viðbrögðum við öðrum
streituvaldandi atburðum í lífinu.
Skoðun konunnar á réttmæti fóst-
ureyðinga, stuðningur frá barns-
föður og öðrum nákomnum og
upplifun af aðgerðinni eru allt
þættir sem hafa áhrif á viðbrögð
konunnar við óvelkominni þungun
og fóstureyðingu.
Einhliða umræða um fóstureyð-
ingar er til þess fallin að ýta undir
skömm og auka á vanlíðan kvenna
og auka enn á fordóma í samfélag-
inu. Tilgangur með útgáfu upplýs-
ingarritsins um fóstureyðingar var
m.a. að vinna gegn þeim for-
dómum.
Fóstureyðingar
Guðbjörg Edda Hermannsdótt-
ir, Inga María Vilhjálmsdóttir
og Jóhanna Hjartardóttir gera
athugasemdir við umfjöllun
Stöðvar 2 um bæklinginn Upp-
lýsingarit um fóstureyðingar
sem þær eru höfundar að
’Einhliða umræða umfóstureyðingar er til
þess fallin að ýta undir
skömm og auka á van-
líðan kvenna og auka
enn á fordóma í sam-
félaginu.‘
Jóhanna
Hjartardóttir
Höfundar eru félagsráðgjafar.
Inga María
Vilhjálmsdóttir
Guðbjörg Edda
Hermannsdóttir
Eyrarvegi 15, Selfossi,
sími 482 2930.
Hægt er að gerast áskrifandi
að Jinny Beyers efnunum,
5 efni í mánuði, 45x55 á kr. 1.407.
Erum að fá Jolly Ol jólaefnin og
mörg fleiri efni í næstu viku.
sendu póst á butabaer@simnet.is og þú færð
uppskrift af þessu
NORSK FRÍSTUNDAHÚS/SUMARHÚS
Til sölu ósamansett frístundahús/sumarhús
frá Noregi.
Verð frá 3,5millj.
Fulltrúar frá verksmiðunni í Noregi
eru staddir á Íslandi.
Upplýsingar veitir Sigurður í síma 893 2990 og
Páll í síma 550 3000.
Fasteignamiðstöðinni Hlíðasmára 17 Kópavogi.
Opið hús í dag frá kl. 15-17. Ásmundur og Svanhvít
taka vel á móti fólki.
Sími
530 6500
Finnbogi Hilmarsson,
Einar Guðmundsson og
Bogi Pétursson
löggiltir fasteignasalar
Opið mán.- fös. frá kl. 9-17
Vorum að fá í sölu sérlega góða neðri sérhæð á þessum frábæra
stað. Íbúðin er töluvert mikið endurnýjuð, m.a. fallegt eldhús og
baðherbergi. Þrjú herbergi á hæðinni og aukaherbergi í kjallara
með aðgangi að snyrtingu. Stór og mikil sameign fylgir ásamt bíl-
skúrsrétti. Verð 33,7 millj.
SELVOGSGRUNN 8 - GLÆSILEG
NEÐRI SÉRHÆÐ Í TVÍBÝLI
OPIÐ HÚS Í DAG