Morgunblaðið - 10.11.2005, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. NÓVEMBER 2005 23
NEYTENDUR
að 15 kg að þyngd en þeir sem
framleiddir eru á Norðurlöndunum
eru jafnvel ætlaðir enn þyngri
börnum. Það þýðir að börn að
tveggja ára aldri og jafnvel eldri
eiga að snúa baki í akstursstefnu.
Samkvæmt könnunum telja for-
eldrar að barnið sé ánægðara ef
það snúi í akstursstefnu og þá geta
foreldrarnir einnig séð framan í
það. Hins vegar hafa vísindamenn
ekki getað staðfest þetta og Kat-
hleen Klinich, vísindamaður hjá
umferðarrannsóknastofnun í Mich-
igan, bendir á að öryggi ætti ekki
að vera valkostur.
Foreldrar ættu að
lengja hvert stig
Miriam Manary við Háskólann í
Michigan bendir á að öryggi
minnkar við hverja breytingu á
barnastólum, þ.e. allt frá ung-
barnastól yfir í sætisupphækkun án
baks. „Foreldrar ættu frekar að
reyna að lengja hvert stig en að
komast sem fyrst í gegnum þau,“
ráðleggur Manary.
Sigurður Helgason, verk-
efnastjóri hjá umferðaröryggissviði
Umferðarstofu, segist taka undir
þau sjónarmið sem fram koma í
greininni. „Hér á landi höfum við
reynt að fá foreldra til að láta börn
sín snúa eins lengi gegn aksturs-
stefnu og kostur er, einfaldlega
vegna þess að það er mun örugg-
ara,“ segir hann. Hann segir Ís-
lendinga í meginatriðum hafa fylgt
stefnu Svía varðandi öryggi barna í
bílum en þar er mælt með því að
börn allt að 3–4 ára aldri snúi baki í
akstursstefnu. Sigurður bendir á að
tilmæli til foreldra byggist ekki á
lögum heldur þekkingu sem liggur
fyrir. Umferðarlög kveða ekki ná-
kvæmlega á um öryggisbúnað í bíl-
um fyrir einstök aldursskeið barna
en í 71. grein segir m.a.: ,,Barn
yngra en 6 ára skal í stað örygg-
isbeltis eða ásamt með öryggisbelti
nota barnabílstól, beltispúða eða
annan sérstakan öryggis- og vernd-
arbúnað ætlaðan börnum.“ Enn-
fremur segir í 71. gr.: ,,Ökumaður
skal sjá um að farþegi yngri en 15
ára noti öryggis- og vernd-
arbúnað.“ Á vef Umferðarstofu
kemur fram að ökumaður sem
sinnir ekki þessari skyldu megi bú-
ast við að vera sektaður af lögreglu
og að brot hans verði skráð í öku-
ferilsskrá.
Umferðarstofa bendir enn og
aftur á að öruggast er að börn sitji í
aftursæti. „Barn má aldrei sitja í
framsæti bíls ef uppblásanlegur ör-
yggispúði er framan við það. Barn
þarf að hafa náð 150 sm hæð og
vera a.m.k. 40 kg til að mega sitja í
framsæti bíls með öryggispúða
[loftpúða], að því er segir á vef Um-
ferðarstofu.
ÞUMALPUTTAREGLAN varð-
andi bílstólaskipti var eitt sinn eitt-
hvað á þá leið að þegar barnið er
orðið eins árs og a.m.k. tíu kíló er
hægt að láta það sitja í bílstól sem
ekki snýr baki í akstursstefnu.
Hins vegar benda nýjustu rann-
sóknir til þess að öryggi barnsins í
bílnum er meira ef það snýr bakinu
í akstursstefnu allt að 3–4 ára aldri.
Á heilsuvef MSNBC er ítarleg
grein um öryggi barna í bílum og
greint frá því að bandarískir barna-
læknar mæla nú með því, og líta til
Skandinavíu í því sambandi, að
börn sitji í bílsstólum sem snúa
baki í akstursstefnu alveg þangað
til þau hafa náð hámarksþyngd fyr-
ir viðkomandi bílstól og svo lengi
sem höfuð þeirra nær ekki upp fyr-
ir efsta hluta stólbaksins. Ný
bandarísk rannsókn bendir til þess
að börn undir 2 ára aldri sem snúa í
akstursstefnu eru fjórum sinnum
líklegri til að slasast í hlið-
arárekstrum en þau börn á sama
aldri sem sneru baki í aksturs-
stefnu. Börn eru ekki smækkuð
mynd af fullorðnum, líkamshlutföll
þeirra eru önnur og t.d. er sveigj-
anleikinn í hálsinum mun meiri en
hjá fullorðnum. Þess vegna eru þau
viðkvæmari fyrir árekstrum en
fullorðnir og þurfa að sitja eins vel
varin í bílnum og hægt er.
Minni líkur á hálsmeiðslum
Þegar barn snýr baki í aksturs-
stefnu í bílstólnum eru minni líkur
á að hið viðkvæma háls- og höf-
uðsvæði skaddist. Í grein MSNBC
er haft eftir barnalækni að í raun
þurfi börn allt að tólf ára aldri
miklu meiri vernd í bílum en raunin
er. Hins vegar þurfi að leggja
áherslu á yngstu börnin sem geta
snúið baki í akstursstefnu mun
lengur en margir foreldrar halda.
Og það er aldurinn 1–2 ára sem er
mikilvægastur í þessu sambandi.
Flestir barnastólar sem nú eru
framleiddir í Bandaríkjunum og
ætlað er að snúa baki í aksturs-
stefnu eru nú ætlaðir börnum allt

RANNSÓKN
Eldri börn snúi baki í akstursstefnu
Hér á landi hafa foreldrar verið hvattir til að láta börn sín snúa eins
lengi gegn akstursstefnu og kostur er vegna þess að það er öruggara.
Ný bandarísk rannsókn
bendir til þess að börn
undir 2 ára aldri sem
snúa í akstursstefnu
séu fjórum sinnum lík-
legri til að slasast í
hliðarárekstrum en þau
börn á sama aldri sem
snúa baki í aksturs-
stefnu.
Eftir Steingerði Ólafsdóttur
steingerdur@mbl.is KOLLAGEN sem
m.a. er unnið úr
dýrahræjum verð-
ur e.t.v. notað í
fegrunaraðgerðir,
m.a. til að stækka
varir, ef reglu-
gerðir ESB verða
rýmkaðar. Í
Svenska Dagblad-
et kemur fram að hugmyndir eru nú uppi
um að rýmka reglugerðirnar sem settar
voru á sínum tíma til að hindra útbreiðslu
kúariðu og Creutzfeld-Jakob sjúkdómsins
þar sem þær þykja of strangar og áhættan
ekki sönnuð. Þar með yrði leyfilegt að nota
kollagen úr dýrahræjum í fegrunar-
aðgerðir. Hópur breskra vísindamanna
skrifaði skýrslu fyrr á þessu ári þar sem
fram kemur það mat þeirra að áhætta sé
enn fyrir hendi. Og í Bretlandi óttast menn
að með vaxandi markaði fyrir fegrunar-
aðgerðir aukist hættan á að Creutzfeld-
Jakob sjúkdómurinn breiðist út. Kollagen
er prótein sem er að finna í húð manna og
dýra eins og svína og nautgripa. Reglur um
notkun kollagens úr mönnum til fegrunar-
aðgerða eru hins vegar ekki fyrir hendi inn-
an ESB en eru væntanlegar á næsta ári, að
því er SvD greinir frá. Til þess að hægt sé
að nota kollagen úr mönnum þarf gjafa eða
frumuræktun. Kollagen úr mönnum hefur
hins vegar komið á markað í Evrópu.
Breska blaðið The Guardian greindi frá því
í haust að frá Kína hefði borist á evrópskan
markað mjög ódýrt kollagen unnið úr
mannshúð. Kollagenið átti að hafa verið
unnið úr húð fanga sem teknir voru af lífi í
kínverskum fangelsum eða þá úr fóstrum.
Hins vegar hafa kínversk stjórnvöld sent
frá sér yfirlýsingu þess efnis að engin vef-
sýni hafi verið tekin af föngum án sam-
þykkis aðstandenda.

REGLUGERÐ
Dýrahræ til að
stækka varir