Fréttablaðið - 27.03.2004, Side 7

Ráðherra ferðamála SturlaBöðvarsson boðaði lækkuná lægra þrepi virðisauka-
skatts á aðalfundi Samtaka ferða-
þjónustunnar í vikunni. Breytingu
sem koma myndi ferðaþjónust-
unni sérstaklega til góða.
Þessi yfirlýsing fylgir í kjölfar
enn mikilvægari fyrirheita ráð-
herra á ráðstefnu Ferðamálaráðs
sl. haust. Þar lýsti Sturla að fyrir
dyrum stæði endurskoðun álagn-
ingar farþegaskatta í flugi til
hagsbóta fyrir ferðaþjónustuna.
Þetta er ekki síður hagsmunamál
fyrir alla þá Íslendinga sem ferð-
ast en þá sem vilja laða fleiri
ferðamenn til landsins.
Lægri farþegaskattar gera
nefnilega hvoru tveggja. Styðja
reglulegt áætlunarflug og treysta
rekstrargrundvöll lággjaldaflug-
félaga. Fyrir vikið verður Ísland
samkeppnishæfari áfangastaður.
Önnur lykilaðgerð til að bæta
samkeppnisstöðuna er þó ekki síð-
ur aðkallandi. Það er lækkun
áfengisgjalds.
Þögn um hækkun áfengis-
gjalda
Árið 1997 tók Reykjavíkurborg
tók undir með Samtökum ferða-
þjónustunnar um að lækka þyrfti
verð á léttvínum og bjór. Engu að
síður hefur nær alger þögn ríkt
um hækkun áfengisgjalda hér á
landi þvert á þróunina um gjör-
valla Evrópu.
Frá sjónarhóli ferðaþjónust-
unnar stingur þetta í augu. Þótt
verðlag á flestum hlutum hafi
færst nær Evrópuverði eykst
munurinn þegar áfengi er annars
vegar. Fyrir vikið er hætt við því
að Ísland teljist dýrt heim að
sækja. Verri auglýsing er vand-
fundin.
Ábyrgð hins opinbera í verð-
lagningu áfengis er veruleg. Á
hvern léttvínslítra er lagt yfir
fimmhundruð króna gjald og 160
króna gjald á bjórlítrann. Þetta
eru meira en tvöföld léttvínsgjöld
miðað við það sem hæst gerist í
Evrópusambandslöndum! Munur-
inn á bjórgjöldum er enn meiri.
Lækkun áfengisgjalda er
ekki bannorð
Það er vel þekkt að álagning
hins opinbera getur haft áhrif á
neyslu. Flestir styðja þannig há
gjöld á tóbak. Það hlýtur hins veg-
ar að vera tímabær spurning
hvort ekki eigi að gera rækilegan
greinarmun á sterkum og veikum
drykkjum í þessu efni. Er slík
breyting ekki eðlileg í kjölfar
þess að vínmenning Íslendinga
hefur blessunarlega færst til
betra horfs á undanförnum árum?
Lækkun áfengisgjalda á léttvín
og bjór á ekki að vera bannorð í
stjórnmálaumræðunni. Það má
þvert á móti færa rök fyrir því að
lækkun slíkra gjalda við núver-
andi aðstæður væru ein skynsam-
legasti leiðin til skattalækkana.
Fjölgun ferðamanna skapar nefni-
lega ekki aðeins gjaldeyristekjur
og vinnur gegn viðskiptahalla.
Lækkun skatta á matvæli og
drykkjarföng ýtir síður undir of-
hitnun í efnahagslífinu en flestar
aðrar leiðir til skattalækkunar. ■
Ágúst Magnússon verður ekki íöryggisvistun. Hann verður
frjáls maður innan örfárra ára ef
Hæstiréttur breytir ekki niður-
stöðu Héraðsdóms Reykjavíkur.
Ágúst Magnússon var á fimmtu-
dag dæmdur til fimm ára
fangelsisvistar fyrir kynferðis-
brot gagnvart börnum.
Ágúst er barnaníðingur sem
sálfræðingur telur litla von um að
nái bata. Fátt virðist benda til að
Ágústi reynist mögulegt að láta af
brenglun sinni. Þess vegna verður
börnum búin hætta af manninum
þegar hann gengur frjáls á ný út í
samfélagið. Hugsanleg fórnar-
lömb vita kannski ekki af Ágústi
Magnússyni og ómögulegt er að
vita hvar hann kemur við næst.
Þeir ungu drengir sem hafa
þegar orðið á vegi Ágústs mega
eiga von á að mæta djöfli sínum
hvar og hvenær sem er, innan ekki
langs tíma, verði niðurstaða
Hæstaréttar sú sama og
Héraðsdóms Reykjavíkur. Það er
ekki að undra að fólk spyrji sig
hvers vegna maður með álíka
bilun og Ágúst er haldinn teljist
ekki svo veikur að hann verði að
vistast á lokaðri stofnun þar til
sannað þykir og öruggt að hann
læknist af brenglun sinni.
Það vill enginn vera mis-
lukkaður og vanhæfur til að vera
með í samfélaginu. Fámennu
þjóðfélagi munar um hvern og
einn. Þess vegna er það sárt þegar
veikindi eins og þau sem Ágúst
þjáist af dæma hann úr leik. Öllu
verra er ef veikindin verða til þess
að skaða svo aðra að þeir dæmist
einnig úr leik.
Það er af ótta við framhald af
hátterni mannsins sem fólk fær
ekki skilið að hann verði að
óbreyttu látinn laus eftir þá hræði-
legu glæpi sem hann hefur framið.
Meðan hann leitar ekki eftir
hjálpinni eða þiggur hana á hann
sér engar málsbætur.
Það er ekki svo að Ágúst sé
einsdæmi. Því miður. Þó ekki hafi
komið annað tilfelli þar sem
gerandi hefur tekið myndir af sér
við að svívirða minnimáttar er
ljóst að fleiri girnast börn og
þannig hefur það alltaf verið. Því
miður. Og verður áfram. Það er
nú þannig að lögreglan hefur
fundið aðra níðinga við rannsókn
sína á máli Ágústs. Það er alvar-
legt þegar vitað er að þeir sem
svo er ástatt um sækjast eftir
störfum nærri ungmennum. Það
gerði Ágúst og það hafa fleiri
gert. Í brengluninni finna menn
aðferðir til að ávinna sér traust
meðal saklausra, misbjóða þeim
og svívirða.
Það er enginn vilji til að menn
eins og Ágúst verði lausir meðal
okkar á ný. Það er krafa okkar
hinna að við fáum að vera óhult
gagnvart þeim brengluðu. Þess
vegna er vonast til að Hæstiréttur
geri það sem Héraðsdómur
Reykjavíkur gerði ekki. ■
Mál manna
SIGURJÓN M. EGILSSON
■ skrifar um kynferðisbrot.
12 27. mars 2004 LAUGARDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Steinunn Stefánsdóttir
og Jón Kaldal
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Rafpóstur auglýsingadeildar:
auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Þegar flest er í ólagi hjá þjóðumþurfa íbúarnir stöðugt að létta
sér upp og gleyma aðsteðjandi
vanda með hjálp skemmtana-
iðnaðarins.
Sá hluti menningarinnar, sem
kalla mætti léttvægar listir, sér
okkur fyrir afþreyingu, til-
finningavellu og gleymsku.
Dægurflugurnar binda þægilega
fyrir augun. Við sjáum þá ekki
hvað gerist í kringum okkur en
opnum í staðinn munninn til að
hleypa út um hann
hlátri eða gráti.
Með þetta í huga
er ekki undarlegt að
til dæmis í heims-
styrjöldinni síðari
hafi vinsælasta
leikritið í Banda-
ríkjunum verið
Heima hjá pabba.
Með því svaraði
höfundurinn eftir-
spurn, og vinsældir
hans urðu svo
gríðarlegar að hann féll strax í
gleymsku að stríði loknu. Nú vita
fáir hvað hann hét og engum dytti
í hug að setja aftur á svið Heima
hjá pabba.
Áreynslulaus list
Í lok nítjándu aldar var
franska borgarastéttin, einkum í
París, orðin örugg í sessi, sjálfs-
ánægð og það mikill heims-
borgarabragur kominn á hana að
hún fór að finna fyrir umburðar-
lyndi gagnvart óþægum en mein-
lausum listamönnum. Þetta kom
fram í því að hún naut þess inni-
lega að hæðst væri að henni,
einkum í leikhúsum, fyrir léttúð
og innantómt líf. Borgarinn sóttist
eftir að fá á sig brandara, jafnvel
svívirðingar. En hann leit auðvit-
að ekki við „alvarlegri“ list sem
var þungmelt og púkaleg.
Stéttinn vildi ekki fá harðlífi
við að horfa á eitthvað sem lá ekki
í augum uppi áreynslulaust og
létti henni ekki þá þungbæru kvöð
að vera komin til valda um aldur
og ævi.
í ætt við fíflalæti
Þróun stéttaskiptingar hér á
landi er þannig að smáborgarar
okkar eru nú svolítið á sömu
nótum, sprottnir úr tvílitu grasi
kalda stríðsins í jöfnu hlutfalli frá
hægri og vinstri og mynda ánægða
breiðfylkingu á miðju alls.
Varla er hægt að segja að sú list
sem fellur stéttinni í geð sé fyndin
heldur í ætt við fíflalæti. Fyrir
bragðið ber hún augljósan vott um
stöðuga endurnýjun íslenskra
karla sem hafa frá fyrstu tíð haft
ódrepandi löngun til að vera
hrókar alls fagnaðar í veislum og
réttum; núna í kokteilboðum.
Ofan á gælulist samtímans
flýtur þó viss kunnátta, vegna þess
að í öllum löndum er borgarastétt-
in fyrir eitthvað „vel gert“ og snot-
urt. Þetta er eðlilegt, hún trúir að
sjálf sé hún vel gerð af guðsnáð og
vegna peninga og menntunar sem
veitir fágaðan smekk.
Þetta er allt að koma
Leikritið Þetta er allt að
koma fyllir öll skilyrði. Verkið
veitir til þess gerða gleði að
áhorfendur gleyma að eitt sinn
áttu þeir hugsjón sem er orðin
hlægileg. Þeir veltast um af
hlátri yfir hvað einkum konur
gátu verið bjánalegar í skorti á
hæfileikum og getuleysi sínu.
Fyrst verkið gagnrýnir liðna
tíð, ekki samtímann, nær það
lítilli átt sem ádeila, fléttað úr
margþvældum orðaleppum. Í
því er ekkert frumlegt og
listrænt séð á það ekkert upphaf
og leiðir ekki til neins nema
hláturs. Á þessu eru vinsældir
byggðar. Sá hluti leikritsins sem
er „á ensku“ gerir það vand-
ræðalegra því allt er þar
útþvælt um hvað Kanar eru ein-
faldir og vitlausir.
Verkið er eflaust að ein-
hverju leyti samið með það í
huga að fyrrverandi rauðsokkur
geti fengið syndaaflausn með
því að pissa á sig af hlátri við að
sjá sjálfar sig í spegli skemmti-
lega Lausnarans, hvað þær voru
broslegar meðan þær kenndu
sig við kvennabaráttu og kóru.
Hvað er hægt að hafa mikið upp
úr bulli?
Við lifum á tímum þegar ekkert
er heilagt. Menn hafa engar skoð-
anir. Þeim sárnar ekkert og fagur-
fræðilegt viðhorf listamannsins
er:
Hvað er hægt að hafa mikið upp
úr bulli?
Listamenn samtímans leika
ekki lengur djarfa hirðfíflið sem
þorði að segja sannleika sem kóng-
urinn horfði fram hjá heldur
minna þeir á hrein og bein fífl í
leikhúsi þar sem allt er á vissan
hátt í lagi en ekkert umfram það.
Vegna þess að hvað hæfileikana
varðar, þá eru þeir alltaf að koma
en koma kannski aldrei. Og
tilgangurinn með þeim hefur
gleymst, ef hann var nokkur.
En það er ekki undan neinu að
kvarta meðan hægt er að létta sér
ærlega upp við að horfa á sýningar
á stóra sviðinu í því flissiríi sem
heitir Þjóðleikhúsið. ■
Hryðjuverk á Spáni
Hryðjuverkin á Spáni minna okkur
á að ofbeldið er ekki jafn langt frá
okkur og við oft höldum. Við sem
erum „góðu“ vön og horfum á
stríðsrekstur framreiddan sem
afþreyingu. Sjónvarpsmyndir birt-
ast í tölvuleikjastíl. Ritskoðun,
fréttafölsun og áróðurstækni er
beitt til að blekkja okkur og sann-
færa okkur um að stríð sem háð
eru langt í burtu séu slett og felld
og þar deyji aðeins vondir menn.
Góðu mennirnir muni snúa aftur
heilir á húfi. Í krossferð sinni fremji
þeir daglegar hetjudáðir en sýni
aldrei hrottaskap. Að heimurinn sé
sjónvarp í svart/hvítu. Það séum við
– á móti þeim. Að sprengja fólk í
vanþróuðum fjallaþorpum er fyrir-
byggjandi aðgerð. Þannig þykjumst
við vera öruggari.
ANDRÉS JÓNSSON Á POLITIK.IS
Nafnleynd misnotuð
Að undanförnu hafa spjallvefir ...
fengið á sig sífellt neikvæðari
merkingu. Oft vill ... nafnleyndin
snúast upp í að fólk noti hana til
að vega að nafngreindu fólki með
skítkasti og ómerkilegheitum og
skrifa á ómálefnalegan hátt.
Slíkur verknaður er eitthvað sem
aldrei á að gera á opinberum
vettvangi. Alveg sama hvort fólk
skrifar undir nafnleynd eða kemur
hreint fram undir eigin nafni skal
standa vörð um málefnaleika og
heiðarleg skrif í hvívetna.
STEFÁN FRIÐRIK STEFÁNSSON Á FRELSI.IS
■ Af netinu
Hryllingur
■
Listamenn
samtímans
leika ekki
lengur djarfa
hirðfíflið sem
þorði að segja
sannleika sem
kóngurinn
horfði framhjá
heldur minna
þeir á hrein og
bein fífl í
leikhúsi.
Um daginnog veginn
GUÐBERGUR
BERGSSON
■
skrifar um
léttvægar listir.
Skoðundagsins
DAGUR B.
EGGERTSSON
■
skrifar um ferðamál.
Fjölgum ferðamönnum
Engjateigi 5, sími 581 2141
Opið virka daga frá kl. 10.00-18.00, laugardaga frá kl. 10.00-16.00.
NÝ SENDING
STUTTKÁPUR OG
LÉTTAR ÚLPUR
Í flissiríinu
ÍSLAND OG EVRÓPUSAMBANDIÐ
Áfengisgjald pr. lítra á 12% víni (ísl. krónur)
(ath. tölur frá Finnlandi gilda frá 1.3. 2004)
0 100 200 300 400 500 600
Ísland
Írland
Bretland
Svíþjóð
Finnland
Danmörk
Holland
Belgía
Frakkland
Austurríki
Grikkland
Ítalía
Lúxemborg
Portúgal
Spánn
Þýskaland