Tíminn - 11.11.1973, Page 14

14
TÍMINN
Sunnudagur 11. nóvember 1973.
ÆNQUk
atnaour
r Við
bjóðum mjög glæsilegt úrval af sængurfatnaði
Merkjum og sendum gegn póstkröfu
KONUR ÚTI A LANDI \
Hringið og pantið timanlega fyrir jólin '
. %>. SÆNGURFATA^ERSLUNIN I \
Auglýsið í Tímanum
FYRIR VETURINN
FRÁ GRÁFELDI
Loófóóraður
skinnfatnaður
Ath.góðir greiðsluskilmálar
Laugavegi 3 4.hæð sími 26540 #%
GRAFELDUR HF.
ÞVÍ takmarki,
ná....á maðu
Wí?'* v:er:

ASGER JORN er sá iístamaður, sem hefur
einna bezt verið fær um að sýna heiminum
hvað dönsk list er, su San Thorvaldsen, lista-
maðurinn, sem dansk; a þjóðin fóstraði, leíð.
riann var miKium ncBtii persónuleiki. Asger dó eiKum gaeaaur og miKiii i. maí í ár.
Maöur ætti aö gera þessa
tilraun einhvern daginn: fara út á
götur og stræti og spyrja fólk
hvaöa nútímamálara þaö þekki.
Og trésmiöir og prófessorar,
húsmæöur og skrifstofumenn,
munu strax nefna Picasso.
En bæöi maöur fólk aö nefna
danskt nafn, hlýtur svariö aö vera
Asgeir Jorn, — bæöi hjá þeim sem
eru hrifnir af honum sem lista-
manni, og hjá þeim, sem ekki eru
hrifnir af honum, einnig þeim,
sem þekkja hann, en hafa aldrei
kynnzt list hans. Ef maöur þekkir
aöeins eitt nafn, þá er þaö Jorn.
Nú er hann látinn. A þessu ári,
þegar átti aö heiöra hann meö
fjölda sýninga á frægum söfnum
um alla Evrópu, varö hann
dauöanum aö bráö, aöeins 59 ára
gamall. I Berlin, i Hannover, I
Brússel, i Alaborg og i Humle-
bæk, hafa menn oröiö þess
aönjótandi, aö sjá hundruö verka
hans á sýningum.
Lif hans, verk hans og dauöi
gefa tilefni til rökræöna og
umtals. Hann er sá danski lista-
maður, sem hefur mesta hæfi-
leika til aö sýna heiminum hvað
dönsk list er. Það hefur bæöi verið
tekið á móti honum meö hrifningu
og reiöi.
Ljóti andarunginn sem
varð að svani
Asger Jorn er sá maöur, sem
málaöi undarlegar myndir með
undarlegum heitum, eins og
„dikdasker” og „aganakker”.
Hann er maðurinn, sem neitaöi aö
taka á móti hinum alþjóðlegu
verðlaunum Guggenheim-verð-
laununum. Maöurinn, sem neitaði
að sýna verk sin á sýningum á
vegum hins opinbera, af þvi
honum fannst sér ekki sýnd nógu
mikil viröing af dönskum yfir-
völdum, þeim sem réöu. Maður-
inn, sem málaöi „goðsögurnar”,
józku ævintýrin og heim norrænu
vikinganna —- en sem sýndi verk
sin i Frakklandi, i ttaliu, i Þýzka-
landi, i Englandi og i Bandarikj-
unum.
Hann hefur farið hörðum
oröum um Danmörk og danska
list. En hann hefur lika gefið landi
sinu óvenjulega gjöf: Fjölda
listaverka, sem listasafniö i Silki-
borg getur nú skreytt veggi sina
með.
Hver var hann? Hvers konar
persónuleiki var hann? Hvaöa
undarlegu hugmyndir knúöu
hann áfram? Og náöi hann sinu
takmarki I lifinu?
Hann var fátækur listamaöur,
sem varö bæði frægur og rikur.
Hann var ljóti andarunginn,sem
breyttist i svan.
Hann var sonur kennara, sem
dó þegar Jorn var á unga aldri og
kennslukonu, sem varö eftir
dauöa eiginmannsins aö berjast
áfram i lifinu til aö sjá sér far-
borða.
Og auövitaö ætlaöi hann sjálfur
að veröa kennari. Og á prófskir-
teininu hans stóö, aö hann „hefur
eftir minni bestu vitund, mjög
góöa hæfileika til aö geta orðið
duglegur kennari i barnaskóla
eða kenna ákveöiö fag i gagn-
fræðaskóla”.
Asger Oluf Jörgensen
frá kennslu til abstrakt-
málunar
Þaö var ekki vegna þess, aö
hann fyrirliti borgaraleg störf, að
hann varö málari. En einmitt áriö
1936, höföu of margir kennarar
útskrifazt og Asger Oluf Jörgen-
sen, eins og hann hét þá, var of
seinn til aö fá eitthvaö aö gera.
Og svo var þaö einhverju sinni,
að farandsýning var I Silkiborg
á verkum eftir nokkra þekktustu
náttúrustefnumenn Danmerkur,
og af þeim hreifst hann. Hann
hafði sjálfur málaö þó nokkrar
myndir af landslaginu i kringum
Silkiborg, Einnig nokkrar and-
litsmyndir. Og nú gat hann notað
þennan biðtima, til aö mála eitt-
hvaö meira. Hann lagði af stað á
mótorhjólinu sinu, til Parisar. Og
þar varð hann abstraktmálari.
En abstraktmálari er ekki eitt-
hvað, sem maöur getur allt i einu
oröið. Fyrst veröur að læra
hvernig heimurinn litur
raunverulega út. Hann lærði að
gera nákvæma mynd af auga.
Hann lærði ný handbrögö og
þroskaði með sér litaskyn. Þetta
lærði hann vegna þess, að hinn
mikli meistari Leger lét ekki
nemendur sina byrja strax á að
mála abstrakt-myndir.
Hann kynntist listamönnum, og
jafnvel þó að þeir séu ekki allir
hrifnir hver af öðrum, skilja þeir
list hvors annars betur, en við hin
gerum nokkurn tima' . Þetta er
skýringin á þvi, hvers vegna Jorn
varð fyrir svona miklum
vonbrigöum, þegar hann
HÉÉIlíi
... i-
ySdÉi**'*T' 'r; i

■
,Sært dýr’.’ Oliumynd á karton, hæö 100 cm, breidd 92 cm Einkaeign.