Fréttablaðið - 21.01.2005, Síða 20

Eitt af afmælisbörnum dagsins,
Davíð Stefánsson, sem hefði
orðið 110 ára í dag, orti fyrir
margt löngu um hallarfrúna
ungu, sem horfði ein af svölun-
um yfir tjörnina við höllina þar
sem klipptir svanir syntu. Þrátt
fyrir ríkidæmi ljósa, gulls og
rósa var auðn í húsfreyjunnar
sál, enda var hugur hennar ekki
fanginn af hallarlífinu heldur
var hann hjá „honum“, sem
fyrstur hafði varir hennar kysst.
Eða eins og Davíð segir sjálfur:
„En forlög hennar voru að fylgja
öðrum gesti./Fjallasvanir hvítir
geta vængi sína misst.“
Kvæðið um hallarfrúna er
eflaust í hugum margra vegna
hátíðahalda í minningu skáldsins
frá Fagraskógi, en óneitanlega
fellur það vel að því pólitíska
hljómfalli sem nú er að berast af
vopnaviðskiptum vegna væntan-
legra formannskosninga í
Samfylkingunni. Ríkisútvarpið
tilkynnti raunar formlega um
það í yfirskrift frétta sinna í
fyrradag að formannsslagur
væri hafinn milli þeirra Ingi-
bjargar Sólrúnar Gísladóttur og
Össurar Skarphéðinssonar og
studdi þá tilkynningu ágætum
rökum. Ljóst er af umfjöllun
RÚV að uppstillingin í for-
mannsátökunum mun verða
davíðsk. Í Samfylkingarhöllinni
situr Ingibjörg Sólrún og er á
yfirborðinu í góðri stöðu, nýtur
virðingar í húshaldinu, situr
þingflokksfundi og stýrir fram-
tíðarnefnd og gegnir varafor-
mennsku. En þessi hallarfrú
flokksins er þó ekki sátt við
stöðu sína og dreymir um
tilfinningaþrungna ástarfundi
með hinum íslenska/reykvíska
kjósanda og þau glæsilegu póli-
tísku ævintýri sem hún átti með
honum í Reykjavíkurlistanum
og raunar líka sem frambjóðandi
í Reykjavíkurkjördæmi norður.
Fjallasvanir hvítir geta vængi
sína misst!
Af fréttum og umræðuþáttum
vikunnar að dæma er ljóst að
stuðningsmenn Ingibjargar Sól-
rúnar hyggjast slá þann tón, að
auðveldara sé að bjóða kjósend-
um Ingibjörgu sem forsætisráð-
herraefni heldur en Össur. Hún
njóti meira trausts en hann og
þetta megi meðal annars sjá í
því að Samfylkingin sé ekki eins
sterk og hún gæti verið miðað
við stjórnmálaástandið í landinu.
Stuðningsmenn Össurar segja
þetta hins vegar hinn mesta mis-
skilning og benda á að þvert á
móti standi Samfylkingin mjög
vel – kannanir beri ekki vott um
annað en ríkidæmi ljósa, gulls
og rósa. Spurningin snýst því í
raun um, hvort kjósendur og
almennir flokksmenn í Samfylk-
ingunni eru búnir að sætta sig
við öryggið og festuna sem felst
í núverandi hlutskipti hallarfrú-
arinnar eða hvort þeir vilja losa
hana úr prísund sinni og kanna
hvort pólitískir fjallasvana-
vængir hennar séu ekki enn
nothæfir.
Teningunum er þó í raun
kastað og ljóst að formannsslag-
urinn mun drottna yfir pólitískri
umræðu á komandi vori. Um
margt verður þetta hins vegar
óvenjulegur formannsslagur og
mjög ólíklegt annað en að hann
dragi pólitískan dilk á eftir sér.
Fyrir því eru margar ástæður en
hér skulu nefndar tvær. Sú fyrri
lýtur að því að hér er á ferðinni
innanflokksbarátta, sem tekur
til um 14.000 flokksmanna sem
munu kjósa í almennri kosningu.
Þetta er slíkur fjöldi að samræð-
ur munu óhjákvæmilega fara að
verulegu leyti fram í fjölmiðl-
um. Átökin verða á morgunverð-
arborðum allra landsmanna og í
sjónvörpum þeirra og útvörpum
á kvöldin. Forsmekkinn höfum
við þegar fengið – samkvæmt
Ríkisútvarpinu hófst formanns-
slagurinn formlega í Kastljósi
Sjónvarpsins í þessari viku! Hér
verður á ferðinni barátta af allt
öðru tagi en sýndarátökin milli
Tryggva Harðarsonar og Össur-
ar á sínum tíma.
Hin ástæðan fyrir því að mál-
ið verður erfitt fyrir flokkinn –
og kannski sú augljósasta – er að
baráttan snýst fyrst og fremst
um menn en ekki málefni. Það
þýðir að hún verður að verulegu
leyti háð á huglægum og tilfinn-
ingalegum nótum. Þetta er
dramatískt uppgjör milli ein-
staklinga, spurning um pólitískt
líf eða dauða. Þetta er sápu-
ópera, þar sem erfitt verður fyr-
ir flokksmenn að halda ró sinni
og meta málin kalt. Það er stutt í
Davíð Stefánsson – það er stutt í
dramatík hallarfrúarinnar. ■
N okkra athygli vakti á dögunum þegar einn nánasti trúnaðarmað-ur Halldórs Ásgrímssonar forsætisráðherra, Pétur Gunnars-son, skrifstofustjóri þingflokks framsóknarmanna, sagði í sjón-
varpsþættinum Silfri Egils á Stöð 2 að ekki hefði verið leitað eftir sam-
þykki íslenskra stjórnvalda fyrir því að nafn landsins yrði sett á hinn
fræga lista staðfastra þjóða er veittu innrás Bandaríkjamanna og Breta
í Írak í mars 2003 pólitískan stuðning. Listinn hefði verið tilbúningur
Karls Rove, ráðgjafa Bandaríkjaforseta.
Pétur Gunnarsson áréttaði þetta í grein sem hann ritaði í Tímann,
vefrit Framsóknarflokksins, fyrir viku. Vegna eðlis málsins verður að
ætla að sú grein hafi verið rituð í samráði við forsætisráðherra. Þar
segir orðrétt: „Það var Karl Rove sem bjó til hugtakið „Listi hinna stað-
föstu þjóða“. Það var engin pólitísk ákvörðun íslenskra stjórnvalda sem
lá að baki því að nafn Íslands var skráð á þann lista, það var almanna-
tengslaákvörðun, tekin í Hvíta húsinu, í því skyni að koma pólitískum
skilaboðum á framfæri á einfaldan hátt við bandarískan almenning. Á
því bera íslensk stjórnvöld ekki ábyrgð heldur starfsmenn Hvíta húss-
ins og forseti Bandaríkjanna“.
Í Fréttablaðinu í dag kemur fram að þetta er ekki rétt. Á fundi utan-
ríkismálanefndar Alþingis 21. mars 2003, þremur dögum eftir að
ákvörðun um stuðning Íslands við innrásina var tekin, skýrði Halldór
Ásgrímsson, þá utanríkisráðherra, frá því aðspurður að Ísland hefði
lent á lista hinna staðföstu þjóða eftir samtöl á milli embættismanna í
forsætisráðuneytinu og utanríkisráðuneytinu. Vitneskja um og sam-
þykki fyrir því að Ísland yrði á lista sem birtur yrði heimsbyggðinni
innrásinni til framdráttar var samkvæmt þessu fyrir hendi hjá íslensk-
um stjórnvöldum áður en til innrásarinnar kom. Þau geta því ekki vikið
sér undan ábyrgð og reynt að koma henni yfir á starfsmenn Hvíta húss-
ins og forseta Bandaríkjanna.
Í ljósi ofangreinds vakna spurningar um það hvað vakað hafi fyrir
samstarfsmanni forsætisráðherra með ummælum sínum og skrifum.
Voru honum sjálfum ekki ljósar staðreyndir málsins? Fékk hann ekki
réttar upplýsingar hjá forsætisráðherra? Erfitt er að trúa því að
ætlunin hafi verið að hafa í frammi vísvitandi blekkingar.
Í ritstjórnargrein í Morgunblaðinu í gær segir að Framsóknarflokk-
urinn hafi komið sér upp svokölluðum „spin doktorum“, sem hér á landi
eru stundum kallaðir spunameistarar. Slíkir menn sjá um áróðurs- og
kynningarmál fyrir stjórnmálamenn og leitast við að sýna þá og flokka
þeirra í sem hagstæðustu ljósi. Morgunblaðið segir að spunameisturum
Framsóknarflokksins hafi mistekist gagnvart fjölmiðlum í Íraksmál-
inu. Þar er síst of fast að orði kveðið. Þýðingarmeira er þó að ríkis-
stjórninni hefur mistekist gagnvart þjóðinni í Íraksmálinu. Ráðherrar
og þingmenn stjórnarflokkanna og starfsmenn þeirra hafa orðið marg-
saga um málið allt. Það er óviðunandi í lýðræðisríki. Frétt Fréttablaðs-
ins í dag færir kröfunni um opinbera rannsókn málsins aukið vægi. ■
21. janúar 2005 FÖSTUDAGUR
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Stjórnvöld vissu fyrir fram að Íslendingar
yrðu á lista hinna staðföstu þjóða.
Mótsagnir í
málflutningi
FRÁ DEGI TIL DAGS
Vitneskja um og samþykki fyrir því að Ísland
yrði á lista sem birtur yrði heimsbyggðinni inn-
rásinni til framdráttar var ... fyrir hendi hjá íslenskum
stjórnvöldum áður en til innrásarinnar kom. Þau geta því
ekki vikið sér undan ábyrgð og reynt að koma henni yfir á
starfsmenn Hvíta hússins og forseta Bandaríkjanna.
,, Í DAGFORMANNSSLAGURINN Í SAMFYLKINGUNNI
BIRGIR
GUÐMUNDSSON
En þessi hallarfrú
flokksins er þó ekki
sátt við stöðu sína og
dreymir um tilfinninga-
þrungna ástarfundi með
hinum íslenska/reykvíska
kjósanda og þau glæsilegu
pólitísku ævintýri sem hún
átti með honum í Reykja-
víkurlistanum og raunar
líka sem frambjóðandi í
Reykjavíkurkjördæmi
norður. Fjallasvanir hvítir
geta vængi sína misst!
,,
Arkarþorrablót
Upplýsingar og pantanir í síma 483 4700
www.hotel-ork.is, info@hotel-ork.is
Verð með gistingu: 8.790,- kr. (á mann í tvíbýli)
Glæsileg söng og skemmtidagskrá.
Þorrahlaðborð hlaðið dýrindis mat úr smiðju
matreiðslumanna Hótel Arkar, Tómasar
Þóroddssonar og Jakobs V. Arnarsonar.
Dansleikur með hinum einu sönnu Sölvum.
29. janúar 2005

Ómar Ragnarsson
Haukur Heiðar Ingólfsson

Verð: 4.500,- kr.
Hallarfrú Samfylkingar
Hvað gera konur?
Nýr rektor Háskóla Íslands verður kjörinn í
almennum kosningum í skólanum eftir
tæpa tvo mánuði, hinn 15. mars. Fjórir
prófessorar hafa gefið kost á sér, þrír karl-
ar og ein kona; Ágúst Einarsson í
viðskiptadeild, Einar Stefánsson í lækna-
deild, Jón Torfi Jónasson í félagsvísinda-
deild og Kristín Ingólfsdóttir í lyfjafræði-
deild. Er kosningabaráttan þegar hafin
og er Ágúst Einarsson sagður athafna-
samastur í því efni. Kona hefur aldrei
gegnt embætti háskólarektors en
konur eru fjölmennar í skólan-
um: 62% nemenda eru kven-
kyns, 63% starfsmanna í
stjórnsýslu skólans, 13%
prófessora, 29% dósenta,
55% lektora og 44% að-
júnkta. Afstaða kvenna gæti því ráðið úr-
slitum. Hvort konur styðja kvenframbjóð-
andann þegar á hólminn er komið eða
ákveða að halda í karlahefðina á eftir að
koma í ljós.
„Með einhverjum hætti“
„Gengi krónunnar er um 7% hærra en
það var fyrir ári síðan. Á sama tíma
hefur verð á innfluttum vörum staðið
í stað,“ segir í Morgunkorni, frétta-
bréfi Íslandsbanka, í gær. Neytendur
sem muna viðbragðsflýti inn-
flytjenda, hálfgerða sólarhrings-
vakt, þegar krónan lækkaði
reglulega fyrr á árum, eru að
vonum hlessa. Af hverju
fáum við ekki að njóta
lægra innkaupsverðs strax?
Svar sérfræðinga Íslandsbanka er þetta:
„Talsverður tími kann að líða frá því að
gengisbreytingar eiga sér stað þar til þær
skila sér í verði til innlendra neytenda.
Ráða þar þættir á borð við veltuhraða
birgða, notkun á gengisvörnum, sam-
keppni í viðkomandi grein og þá hversu
mikið fyrirtækin sveifluleiðrétta til
skemmri tíma með því að breyta fram-
legð sinni fremur en verði vörunnar til
neytenda. Á endanum skilar gengisbreyt-
ingin sér hins vegar með einhverjum
hætti en það getur tekið langan tíma eða
allt að einu og hálfu ári. Ljóst er að hækk-
un krónunnar undanfarið á að stærstum
hluta eftir að koma fram í lækkuðu vöru-
verði til neytenda. Líklegt að þau áhrif
muni sjást á næstu mánuðum og að það
muni draga niður verðbólguna“.
gm@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRAR: Sigurjón M. Egilsson og Sigmundur Ernir Rúnarsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FULLTRÚI
RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir AUGLÝSINGASTJÓRI: Þórmundur Bergsson RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykja-
vík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar
PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf sími 585 8330 Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
SKOÐANIR OG UMRÆÐUR Á VISIR.IS