Frjáls verslun - 01.02.1983, Blaðsíða 49

nemur Skr. 30.155.- en það er um 54% vaxtabyrðarinnar. Styrkurinn breytist með árunum og er t.d. einungis um 40% vaxtabyrðarinn- ar á 5. árinu. En hvað kostar að búa í húsinu? (gengi 1/4 83. Skr. = 2.834 ísl. Kr.) Tölur gefa án efa besta mynd af þessu dæmi um húsakaup í Sví- þjóð. Fjármögnun þessa raðhúss, en það er úr steinsteyptum ein- ingum og því fylgja heimilistæki svo sem eldavél, uppþvottavél, ís- skápur/frystiskápur, þvottavél og fullfrágengin lóð, gæti farið fram með eftirtöldum hætti:
Grunnlán (Bottenlán) Húsnæðislán (Bostadslán) Viðbótarlánx) (Fyllnadslán) 279.782.- Skr. 64.9% kaupverðs 99.803,- “ 23.15 “ 33.238.-“ 7.71 “
Lánsfjármögnun til 20 ára Eigið vinnuframlag (útborgun) 412.823.-“ 95.76% “ 18.177.-“ 4.24% “
Kaupverð hússinsz> 431.000,- 100.00%
x) Hér hefur verið reiknað með viðbót- arláni til 20 ára. Flestir taka þetta lán til 15 ára með jöfnum árlegum af- borgunum. Með því móti má fá lánið á nokkru lægri vöxtum. z) Söluverð hússins er 431.000,- Skr. (Þetta er það sem kallast „Produk- tionskostnad). Hinsvegar er fast- eignamat hússins (Pantvárde) ein- ungis 400.000,- Skr. Sú hætta er því fyrir hendi að ef kaupanda tekst ekki að standa í skilum gæti svo farið að hann tapaði 31.000,- Skr., sem þá mætti ef til vill líta á sem afföll eða áhættuþóknun seljandans að hluta, en ákveðinn hluti þessarar upp- hæðar eru lántökugjöld og banka- kostnaður innifalið í söluverði húss- ins.
verði og loks s.k. „Fyllnadslán"
eða viðbótarlán sem er 33.238.-
eða 7.71 % af kaupverði. Þá eru lán
til 20 ára orðin 95.76% kaupverðs-
ins en það sem eftir stendur,
4.24% eru greidd strax með eigin
vinnu. Vextir af þessum tveimur
smærri lánum eru 12.75% og
15.75%.
Niðurgreiddur húsnæðiskostn-
aður
I Svíþjóð er kerfið ákaflega flók-
ið, bæði er að skattar eru ofboðs-
lega háir, við fyrstu sýn, en síóan
frumskógur reglna um endur-
greiðslu skatta í einu eða öðru
formi. Skattaívilnanir vegna kaupa
á íbúðarhúsnæði eru verulegar og
þar að auki kemur til húsnæðis-
styrkur (bostadsbidrag). Þessi
styrkur er mismunandi hár eftir því
hvaða tegund og stærð húsnæðis
á í hlut og fer einnig eftir því hvort
um leigu er að ræða, kaup á fast-
eign eða kaup á „íbúðarrétti". í
dæminu hér á undan fengi hús-
kaupandinn styrk á fyrsta ári sém
Samvinna banka og húseiganda
lækkar húsnæðiskostnaðinn
í dæminu um kaup á raðhúsi
í Svíþjóð var húsnæðiskostn-
aður mánaðarlega Skr. 3.415.-
og þá rekstrarkostnaður húss-
ins innifalinn. Þetta þykir
nokkuð hátt í Svíþjóð enda
hafa Svíar um fleiri kosti að
velja. Rétt er þó að taka fram
að bið eftir leiguíbúð á hag-
stæðum kjörum t.d. 1500
Skr./mán. getur verið löng,
jafnvel dæmi þess að fólk sé
6—8 ára á biðlista eftir slíkum
íbúðum.
Sænskir bankar starfrækja
flestir sérstakar húsnæðisdeildir
þar sem boðin er sérfræðileg ráð-
gjöf í sambandi við kaup og rekst-
ur húsnæðis. Þessar deildir ann-
ast einnig fyrirgreiöslu í sambandi
við kaup á húsnæöi. í sumum til-
vikum getur samvinna banka og
húseiganda orðið til þess að
lækka mánaðarlegan húsnæðis-
kostnað verulega. Þegar við segj-
um verulega eigum við við lækkun
sem nemur 10—15%. Hvernig
þetta gerist er nokkuð flókið mál
en samkvæmt upplýsingum sem
Frjáls verzlun hefur aflað sér hjá
Svenska Handelsbanken er um
ýmsa mismunandi möguleika að
ræða. Bankinn getur boðið breyti-
leg ,,plön“ eftir því hvernig fjár-
málastaða, fastar tekjur, skatta-
flokkun, stærð íbúðar, o.fl. við-
komandi húseiganda er. Sem
dæmi má nefna hjón sem ákveða
að kaupa hús fyrir milligöngu
bankans. Bankinn sér þá um að
semja við seljandann og í sam-
ræmi viö tekjur hjónanna tryggir
hann þeim hagstæðasta lánafyrir-
komulag. Bankinn annast alla
fyrirgreióslu í sambandi við láns-
umsóknir, vottorð og annað sem
þarf í sambandi við kaupin. Hluti
lánanna (t.d. viðbótarlán) kemur
frá bankanum sjálfum (8—10%
kaupverðs). Þegar reiknað hefur
verið út hver mánaðarlegur kostn-
aður húseigandans verður og
fundið út hlutfall hans af ráðstöf-
unartekjum hjónanna getur bank-
inn boðið sérstakt sparnaðarfyrir-
komulag sem byggist á því að
mánaðarlegur húsnæðiskostn-
aður sé greiddur inn á sérstakan
vaxtareikning og vextirnir koma þá
til frádráttar þegar að gjalddaga
lána kemur t.d. tvisvar á ári. Með
þessu móti er unnt að láta bank-
ann sjá að öllu leyti um greiðslur
vegna hússins, innheimtu hús-
næðisstyrks og annað en lækka
jafnframt árlega kostnað vegna
húsakaupanna á grundvelli skipu-
legs mánaðarlegs sparnaðar.
49