Fréttablaðið - 24.08.2006, Blaðsíða 24

24. ágúst 2006 FIMMTUDAGUR24
fréttir og fróðleikur
Svona erum við
FRÉTTASKÝRING
SIGRÚN MARÍA KRISTINSDÓTTIR
smk@frettabladid.is
Fram kom í Fréttablaðinu í gær að Svisslend-
ingar vilja ekki lengur greiða fullan hluta sinn
af rekstrarkostnaði Fríverslunarsamtaka Evrópu,
EFTA. Með því skora þeir á Íslendinga og Norð-
menn í glímu um fjárframlög og staðsetningu
höfuðstöðva samtakanna.
Hvað er EFTA?
Fríverslunarsamtök Evrópu, EFTA, voru stofnuð
árið 1960. Hugmyndin með samtökunum var
að frjáls viðskipti myndu auka vöxt og hagsæld
aðildarþjóða þeirra ásamt því að stuðla að
nánari efnahagssamvinnu milli þjóða í Vestur-
Evrópu. Fyrir þjóðir sem annað hvort gátu
ekki eða vildu ekki ganga til liðs við Evrópu-
sambandið var EFTA annar, og oft heppilegri,
valkostur. Síðan í byrjun tíunda áratugarins
hefur EFTA tekið virkan þátt í að koma á fót
viðskiptatengslum við ríki í Mið- og Austur-Evr-
ópu og við Miðjarðarhaf. Á síðustu árum hefur
samkomulag EFTA um frjáls viðskipti teygt sig
alla leið til Asíu.
Hverjir eru í EFTA?
Þau sjö ríki sem tóku þátt í stofnun sam-
takanna voru Bretland, Danmörk, Noregur,
Svíþjóð, Austurríki, Sviss og Portúgal. Finnland,
Ísland og Liechtenstein gengu til liðs við
samtökin eftir stofnun þess. Aðildarríkjum EFTA
hefur fækkað jafnt og þétt eftir því sem þjóðir
þess hafa gengið í Evrópusambandið. Árið 1973
yfirgáfu Bretland og Danmörk sambandið og
fylgdi Portúgal á eftir árið 1986. Austurríki, Sví-
þjóð og Finnland létu sig svo hverfa árið 1995. Í
dag eru aðeins fjórar þjóðir eftir í EFTA. Þær eru
Noregur, Sviss og Liechtenstein ásamt Íslandi.
Hver er framtíð EFTA?
Norðmenn hafa tvisvar neitað að ganga í
Evrópusambandið. Seinustu tvær ríkisstjórn-
ir þeirra hafa hvorki getað né viljað hefja
aðildarviðræður. Ólíklegt er að Ísland gangi í
Evrópusambandið á næstunni þar sem aðeins
einn flokkur hefur lýst yfir áhuga á að hefja
aðildarviðræður. Svisslendingar hafa oftar en
einu sinni neitað að ganga í Evrópusamband-
ið. Það lítur því út fyrir að Fríverslunarsamtök
Evrópu verði til í einhver ár í viðbót.
FBL-GREINING: FRÍVERSLUNARSAMTÖK EVRÓPU, EFTA
Eykur vöxt og hagsæld aðildarríkja
> Þróunaraðstoð Íslendinga af vergri landsframleiðslu
Sætin orðin
tíu þúsund
Undanfarið hefur staðið yfir mikil
vinna við endurbætur á Laugardals-
velli. Eggert Magnússon er formaður
Knattspyrnusambands Íslands.
Hvaða breytingar er verið að
gera?
Það er verið að stækka gömlu stúk-
una til suðurs og norðurs og það er
verið að reisa fræðslumiðstöð fyrir
aftan gömlu stúkuna. Þetta er mjög
stór og mikil framkvæmd.
Hvenær er áætlað að þetta
klárist?
Við vissum alltaf að framkvæmdin
myndi ekki klárast fyrir lok þessa
árs. Það sem við stefndum að var
að hafa sætin tilbúin fyrir Spán-
arleikinn og síðan er vonast til
þess að stúkan verði alveg tilbúin
fyrir Danmerkurleikinn í byrjun
september.
Hvað er pláss fyrir marga áhorf-
endur? Við höfum um tíu þúsund
sæti núna eftir stækkun gömlu
stúkunnar. Svo máttum við til
dæmis selja í stæði á Spánarleikinn,
eins og aðra vináttuleiki. Þá getur
áhorfendum fjölgað svona nokkurn
veginn eins og okkur hentar.
SPURT OG SVARAÐ
FRAMKVÆMDIR Á LAUGARDALSVELLI
EGGERT MAGNÚSSON, FORMAÐUR KSÍ
Heimild: Utanríkisráðherra, valgerður.is
2004
0,19%
2009 Viðmiðun
SÞ
0,35%
0,70%
Handtaka 41 árs Banda-
ríkjamanns í Taílandi í
síðustu viku hefur endur-
vakið umræðuna um eitt
umtalaðasta morð síðustu
ára í Bandaríkjunum.
Í samtali við blaðamenn viður-
kenndi John Mark Karr að hafa
„verið hjá“ JonBenet Ramsey, sex
ára gamalli fegurðardrottningu,
þegar hún var myrt fyrir áratug,
en sagði lát hennar hafa verið
„slys“. Þó er afar lítið vitað um
rannsókn málsins opinberlega og
efast bæði fjölmiðlar og almenn-
ingur um réttmæti játningar hans,
að hluta til vegna klúðurs lögreglu
við rannsókn málsins.
Barnaskólakennarinn, sem árið
2001 var dæmdur í Bandaríkjun-
um fyrir að hafa barnaklám undir
höndum, var handtekinn í Taí-
landi, en bandaríska lögreglan
mun hafa verið á höttunum eftir
honum í nokkur ár.
Morðið á JonBenet
Á annan í jólum árið 1996
hringdu foreldrar JonBenet í lög-
reglu og tilkynntu hvarf hennar
eftir að þeir fundu bréf frá meint-
um mannræningja telpunnar, þar
sem lausnargjalds upp á 118.000
dollara var krafist, en það sam-
svarar rúmum átta milljónum
íslenskra króna.
Lögreglan í Boulder, heimabæ
Ramsey-fjölskyldunnar, í Color-
ado-ríki, bað föður hennar að leita
enn einu sinni að telpunni á heim-
ili sínu og fann hann lík hennar í
kjallaranum.
Hún hafði verið barin svo illa
að höfuðkúpa hennar hafði brotn-
að og síðan kyrkt til bana.
Fegurð JonBenet
Þó að yfir 800 börn hafi verið
myrt í Bandaríkjunum árið 1996,
vakti ekkert viðlíka athygli og
morðið á JonBenet.
Hún var svo sannarlega fallegt
barn, lítil og nett með gullna lokka
og þó að hún væri ekki nema sex
ára þegar hún lést, höfðu foreldr-
ar hennar margsinnis skráð hana í
fegurðarsamkeppnir og hún unnið
þær. Jafnframt voru til myndir af
henni stífmálaðri og í eggjandi
stellingum.
Málið vakti því gríðarlega
athygli og er vart til sá Banda-
ríkjamaður sem ekki myndaði sér
skoðun á því hvort rétt væri að
dæma fegurð barna opinberlega.
Foreldrar undir grun
Fjölskylda JonBenet hefur
lengi barist við að hreinsa nafn
sitt en hún var grunuð um að hafa
banað telpunni, en frá upphafi ein-
beitti rannsóknarlögreglan sér að
foreldrum JonBenet, John og
Patsy.
Þau héldu því fram að einhver
hefði brotist inn á heimili þeirra,
en lögregla fann hvorki merki um
innbrot né spor í snjónum fyrir
utan húsið. Eins þótti sérlega
grunsamlegt hvað foreldrarnir
forðuðust viðtöl við lögreglu.
Æsifréttablöðin og sjónvarps-
spjallþættir veltu sér upp úr
myndum af JonBenet stífmálaðri
og íklæddri tilkomumiklum feg-
urðardrottningarbúningum.
Fjölmargir áfelldust móður
telpunnar fyrir að hafa ýtt henni
út í fegurðarsamkeppnir, en Patsy
sá ekkert rangt við það, enda hafði
hún sjálf unnið fegurðarsam-
keppni á yngri árum.
John og Patsy voru þó aldrei
formlega ákærð og árið 2003
komst alríkisdómari nokkur að
þeirri niðurstöðu að foreldrarnir
hefðu rétt fyrir sér – óboðinn gest-
ur hefði brotist inn á heimilið og
banað telpunni.
Eftir að Karr var handtekinn,
kom fram að lögreglan virðist
hafa starfað meira með Ramsey-
hjónunum, því hjónunum var
kunnugt um leit lögreglunnar að
Karr áður en Patsy dó úr krabba-
meini í júní.
Á undanförnum árum hefur
lögreglan verið sökuð um að hafa
staðið illa að rannsókninni. Til
dæmis var blóð sem fannst á
fötum telpunnar ekki sent í DNA-
rannsókn fyrr en átta árum eftir
morðið, og þá kom í ljós að það var
úr hvítum karlmanni en ekki for-
eldrum hennar.
Taka ber játningu með fyrirvara
Þótt Karr hafi játað að hafa
verið hjá JonBenet þegar hún lést
og sagt lát hennar hafa verið slys,
hafa yfirvöld varað almenning við
því að taka játningu hans trúan-
lega.
„Hann er álitinn saklaus,“ sagði
Mary Lacy, lögfræðingurinn sem
fer með rannsókn málsins.
Þótt lögreglan sé þögul sem
gröfin um rannsókn málsins, hefur
ýmislegt lekið út og spurst hefur
að margt í sögu Karrs standist
ekki staðreyndapróf. Til dæmis
hefur fyrrverandi eiginkona hans
fullyrt að hann hafi verið hjá henni
í Alabama þegar morðið var
framið.
Athyglin á Karr
Karr þykir undarlegur vestra á
ýmsan máta og hafa slúðurblöðin
síður en svo látið fram hjá sér fara
að hann var byrjaður á kynskipti-
aðgerð í Taílandi.
Hann hefur skipt oft um dval-
arstað undanfarin ár og starfaði
víða sem barnakennari.
Lögfræðingur hans, Jamie
Harmon, segir hann þó vera allt
annað en undarlegan.
„Fjölmiðlar hafa sýnt Karr sem
andlega óheilan, athyglissjúkan,
óheilbrigðan, andlega óheil-
brigðan. Og hann er ekkert af
þessu. Hann vill endilega fá tæki-
færi til að svara ásökununum sem
bornar hafa verið á hann, og vera
sýndur í réttara ljósi,“ sagði
Harmon, sem var verjandi Karrs
þegar hann var dæmdur fyrir að
hafa barnaklám undir höndum.
Karr, sem hefur verið ákærður
fyrir morð, mannrán og kynferð-
islega árás á barn, mætti í fyrsta
sinn fyrir dómara á þriðjudag, en
líklegt þykir að réttarhöldin yfir
honum byrji innan tíðar.
Þó bíða nú bæði lögregluyfir-
völd og almenningur eftir niður-
stöðum samanburðarrannsókna á
sýnum teknum úr Karr og þeim
sem fundust undir nöglum JonBe-
net og á nærfötum hennar.
DNA-sýni var tekið úr munni
Karrs í Taílandi, og mun hann
gangast undir frekari rannsóknir
á allra næstu dögum.
Barnsmorð aftur í sviðsljósið
JONBENET RAMSEY Telpan var þaulæfð í að
sitja fyrir.
FALLEGT BARN Sex ára gamalt barnið hafði
unnið margar fegurðarsamkeppnir.
ÞÆGILEGT FLUG John Mark Karr, meintur morðingi sex ára gamallar fegurðardrottningar, sat óbundinn á fyrsta farrými í flugvél á leiðinni
til Bandaríkjanna, drakk kampavín, borðaði önd og spjallaði við lögreglu- og blaðamenn. Karr situr við gluggann en við ganginn situr
lögreglumaður. FRÉTTABLAÐIÐ/AP/APN
��������������
�������
����������
����
�����
����
�����������
������������
������
����������
��������������
��������������