Fréttablaðið - 27.09.2006, Blaðsíða 54

MARKAÐURINN 27. SEPTEMBER 2006 MIÐVIKUDAGUR14
MOR G UN V E R Ð A R F U N D U R
Í glænýrri hagspá Landsbanka Íslands
sem nær fram til ársins 2015 er því spáð
að sagan endurtaki sig að örfáum árum
liðnum og að landið gangi í gegnum sam-
drátt og gengisleiðréttingu ekki ósvipað
og er núna að ganga yfir eftir þenslutíma
og uppbyggingu stóriðju. Um 500 manns
sóttu morgunverðarfund bankans í byrjun
vikunnar og aðsóknin því líkari því sem
gera mætti ráð fyrir á rokktónleika en
umfjöllun um efnahagsmál.
Á fundinum var farið var yfir spána,
en í henni er gert ráð fyrir áframhaldandi
stóriðjuframkvæmdum, þrátt fyrir að ekki
sé búið að negla þær niður enn og er það
nokkur nýbreytni. Nýtt hagvaxtarskeið
er sagt munu hefjast árið 2008 og standa
fram til 2010, en þá falli gengið að nýju.
HORFUR Í HAGKERFINU
Skyndileg viðhorfsbreyting erlendra fjár-
festa í byrjun þessa árs hratt hér af
stað aðlögunarferli í efnahagslífinu sem
Landsbankinn segir að sé nú að ná full-
um þroska. „Ekki er annað að sjá en að
íslenska hagkerfið lagi sig hratt að breytt-
um efnahagsaðstæðum, en um síðustu ára-
mót bjuggust fæstir við því að hagkerfið
myndi sigla inn í aðlögunarferli strax á
fyrri hluta ársins. Gengi krónunnar gaf
eftir í lok febrúar og veiktist krónan um
20 prósent á 2 mánuðum. Hagvöxtur á
þessu ári er áætlaður rúmlega 3 prósent,
en vöxtur þjóðarútgjalda hefur verið tölu-
verður það sem af er ári. Innflutningur
vex enn milli ára, meðal annars vegna
mikilla áhrifa stóriðjuframkvæmdanna,
og viðskiptahallinn í ár verður nokkru
meiri en í fyrra. Engu að síður hafa komið
fram skýrar vísbendingar um að toppi
hagsveiflunnar sé náð og á vissum sviðum
hefur viðsnúningur þegar átt sér stað,“
segir í spá bankans. Á kynningunni benti
Björn R. Guðmundsson, sérfræðingur
greiningardeildarinnar, enda á að fast-
eignamarkaður hefði kólnað, bílainnflutn-
ingur minnkað og hægst á kortaveltu.
„Allir þessir hefðbundnu þættir eru smám
saman að koma fram, en í raun tölum við
ekki enn um verulegan samdrátt,“ segir
hann og gerir ekki ráð fyrir miklum við-
snúningi fyrr en á næsta ári með hröðum
samdrætti einkaneyslu, fjárfestingar og
innflutnings. „Við spáum umtalsverðum
samdrætti í þjóðarútgjöldum en vegna
þess að aukið verðmæti útflutnings kemur
sterkt á móti verður ekki samdráttur í
landsframleiðslu,“ segir hann en spáð er
1,3 prósenta hagvexti á næsta ári.
Við tekur svo hagvaxtarskeið að nýju
með áframhaldandi stóriðjuframkvæmd-
um fram til 2010 þar sem gert er ráð fyrir
að hagvöxtur verði 5 prósent að meðal-
tali. Á næsta ári segir bankinn verðbólgu
munu lækka hratt, meðal annars vegna
kælingar á fasteignamarkaði og hækkandi
gengis krónunnar, en þegar frá líði aukist
verðbólga á ný með aukinni framleiðslu-
spennu í hagkerfinu.
LÍTIL BREYTING HÚSNÆÐISVERÐS
Í spá bankans er fasteignaverð sagt munu
lítið breytast fram á næsta ár, en gert
er ráð fyrir 2 til 3 prósenta lækkun.
Þannig verði fasteignaverð á næsta ári
tæplega 11 prósentum hærra en það var
árið 2005. „Heilmargir þættir styðja við
fasteignaverðið,“ segir Lúðvík Elíasson,
einn skýrsluhöfunda greiningardeildar
Landsbankans. „Okkur sýnist að við fáum
núna hóflega lækkun á íbúðaverði, en samt
sem áður dragi verulega úr fjárfestingum,
sem minnki spennuna á vinnumarkaði.“
Í spá bankans er tínt til að mikil kaup-
geta, sterk eftirspurn og góð eiginfjár-
staða byggingarfyrirtækja styðji við verð
fasteigna þrátt fyrir miklar nýbyggingar
undanfarið. „Hægari velta á fasteigna-
markaði veldur því hins vegar að „birgð-
ir“ nýrra íbúða aukast og í kjölfarið einnig
fjármagnskostnaður byggingarfyrirtækja.
Við gerum því ráð fyrir að fjárfesting í
nýju íbúðarhúsnæði dragist mikið saman
á næstu árum.“
Þá segir bankinn einnig hugsanlegt að
í stað þess að setja allt sem byggt hefur
verið á kólnandi markað megi leigja út
húsnæði og að fólksfjölgun vegna mikils
aðflutnings kunni að einhverju leyti að
leiða til stærri leigumarkaðar. „Þar sem
líkur eru á að stór hluti næstu stóriðju-
framkvæmda verði nálægt höfuðborgar-
svæðinu mun leigumarkaður væntanlega
einnig aukast af þeim sökum,“ segir bank-
inn.
KRÓNAN STYRKIST OG VEIKIST
Varðandi krónuna þá telur greiningar-
deild Landsbankans að þrátt fyrir minnk-
andi vaxtamun og mikinn viðskiptahalla á
næstu árum sé líklegast að krónan styrk-
ist fremur en að hún veikist. „Ástæðurnar
eru áframhaldandi stóriðjuframkvæmdir
og betri þekking erlendra fjárfesta á
íslenskum efnahagsaðstæðum. Krónan
mun þó ekki styrkjast eins mikið og á
síðasta ári og eftir því sem framleiðslu-
spenna eykst í hagkerfinu aukast líkur á
gengisleiðréttingu með svipuðum hætti
og gerðist fyrr á þessu ári. Okkar spá
gerir ráð fyrir að það gerist árið 2010,“
segir í hagspá bankans.
Yngvi Örn Kristinsson, framkvæmda-
stjóri verðbréfasviðs Landsbankans, var
í kynningu sinni á fundinum með vanga-
veltur um hvort fórna bæri krónunni
fyrir evru og taldi það vondan kost. „Ef
við gerðum það værum við að tengja
hratt vaxandi og dýnamískt efnahagshag-
kerfi Íslands við hægt vaxandi hagkerfi
Evrópu,“ segir hann og kveður vanda
efnahagsstjórnar hér á landi kristallast
í of hröðum vexti sem kalli á að hemja
þurfi eftirspurn sem valdi hærri verð-
bólgu hér en í nágrannalöndunum. „Það
er ljóst að ef við tengdumst evrusvæðinu
þá myndu lágir vextir á hægvaxandi
evrusvæðinu magna enn frekar hagvöxt
hér og þann vanda sem við höfum við að
glíma.“ Hann segir mjög líklegt að við
þessar aðstæður myndi á mjög skömmum
tíma komast í slíkt óefni að aðrar leiðir
væru ófærar úr vandanum en almennar
launalækkanir. „Og það er ekki vitað til
þess að nást hafi samkomulag um slíkt í
neinu lýðræðisríki.“
MISTÖK SEÐLABANKANS
Yngvi sagði engu að síður ljóst að mistök
hefðu verið gerð við framkvæmd pen-
ingastefnunnar undanfarin ár og mikil-
vægt væru að læra af reynslunni í þeim
efnum áður en að næstu uppsveiflu kæmi
í efnahagslífinu. „Við höfum verið að elta
verðbólguvæntingarnar með stýrivaxta-
hækkunum í stað þess að slá á þær,“
segir hann og kveður ljóst að stórfram-
kvæmdir hér kalli á meiri sveiflu en svo
að peningamálastefna Seðlabankans ráði
við hana.
Í spá bankans eru margir samverk-
andi þættir sagðir hafa flækt virkni pen-
ingastefnunnar undanfarin ár og ólíklegt
að Seðlabankinn lendi í viðlíka mótvindi
á næstu árum. „Ef stýrivöxtum verður
haldið óbreyttum í 14 prósentum mun
hröð lækkun verðbólgunnar auka mjög
aðhaldsstig peningastefnunnar. Því má
reikna með að Seðlabankinn lækki stýri-
vexti mjög hratt í upphafi árs og um
samtals 5,5 prósentustig í 8,5 prósent
fyrir árslok. Við teljum að Seðlabankinn
muni leggja allt kapp á að hemja verð-
bólguvæntingar í næstu uppsveiflu og
hefji því nýtt vaxtahækkunarferli um
mitt ár 2008,“ segir bankinn en veltir um
leið upp þeirri spurningu hvort ekki þurfi
meiri sveigjanleika í verðbólgumarkmið-
ið meðan á framkvæmdum standi. „Er
ráðlegt að ryðja í þessum mæli úr vegi
innlendri framleiðslu sem er arðbær við
eðlilegar aðstæður fyrir tímabundnar
fjárfestingar?“ spyr Landsbankinn og
telur miklar sveiflur hér réttlæta stærri
skref í breytingum stýrivaxta, jafnt til
hækkunar sem lækkunar, auk þess sem
hugleiða þurfi fleiri leiðir til að bæta
virkni peningastefnu Seðlabankans.
BANKASTJÓRAR OG FORMAÐUR BANKASTJÓRNAR LANDSBANKANS Um 500 manns mættu á morgun-
verðarfund Landsbankans þar sem farið var yfir hagspá bankans fram til ársins 2015. Sigurjón Þ. Árnason og Halldór
J. Kristjánsson hlusta á fyrirlestrana, en við hlið þeirra situr Björgólfur Guðmundsson, formaður bankastjórnar bank-
ans. MARKAÐURINN/GVA
Nýtt hagvaxtarskeið hefst árið 2008
Í hagspá Landsbanka Íslands, sem kynnt var á fjölmennum fundi á mánudagsmorgun, var velt upp
og svarað spurningum um hvert hagkerfið, fasteignamarkaðurinn, krónan og Seðlabankinn stefni.
Óli Kristján Ármannsson sat fundinn og hlustaði á umræður eftir hann.
Á MORGUNFUNDI LANDSBANKA
ÍSLANDS Björn Rúnar Guðmundsson,
sérfræðingur greiningardeildar Landsbanka
Íslands, fer yfir horfurnar í efnahagsmálum
þjóðarinnar á fjölsóttum fundi bankans á
Hótel Nordica í byrjun vikunnar. Bankinn
telur að í næstu uppsveiflu, sem hefjist
árið 2008, verði Seðlabankinn betur undir
það búinn að slá á verðbólguvæntingar og
standi tæpast frammi fyrir viðlíka erfiðleik-
um í þeim efnum og í upphafi sveiflunnar
sem nú sé á niðurleið. Markaðurinn/GVA