Fréttablaðið - 27.09.2006, Blaðsíða 20

20 27. september 2006 MIÐVIKUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR:
Arndís Þorgeirsdóttir, Sigríður Björg Tómasdóttir og Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Björgvin Guðmundsson
Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á
suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
������ �������
�
����������
www.minnsirkus.is/sirkustv
���
��
Í síðustu viku kynnti þingflokkur Samfylkingarinnar tímamótatil-
lögur um að styrkja stöðu
umhverfis- og náttúruverndar á
Íslandi. Meginatriði tillagnanna er
að unnin verði „Rammaáætlun um
náttúruvernd“ sem nái til allra
náttúrusvæða landsins. Þar komi
fram tillögur um skipan verndar-
svæða og áætlun um það hvernig
verndun þeirra skuli háttað.
Tryggðar verði fjárveitingar til
helstu grunnrannsókna á náttúru-
fari landsins á næstu misserum
þannig að áætlunin geti legið fyrir
á komandi kjörtímabili.
Rammaáætlunin tryggir að
verðmætum náttúrusvæðum
verði ekki spillt með óafturkræf-
um ákvörðunum um framkvæmd-
ir sem teknar eru í fljótræði og að
órannsökuðu máli. Má þá einu
gilda hvort þar er um að ræða
virkjanir, hálendisvegi, línulagnir
eða önnur mannvirki. Með
Rammaáætlun um náttúruvernd
er í fyrsta skipti komin fram
raunhæf leið til að leiða málefni
náttúruverndar til lykta. Það er
mikilvægt að við stígum það skref
sem fyrst og nú er rétti tíminn.
Fyrstur kemur, fyrstur fær
Einhver brögð hafa verið að því
að fjölmiðlamenn hafi misskilið
tillögurnar og þannig voru þær
kallaðar „stefnumótun í stóriðju-
málum“ í frétt á NFS á þriðjudag-
inn. Ástæðan fyrir þessu er
sjálfsagt sú að Samfylkingin
leggur til að ákvörðunum um
stóriðju, og virkjanir henni
tengdar, verði frestað meðan
heildarsýn skortir í náttúruvernd-
armálum. Sú tillaga ein og sér
getur ekki talist stefnumótun í
stóriðjumálum. Þar þarf talsvert
meira til. Þessi viðbrögð endur-
spegla engu að síður þá staðreynd
að okkur Íslendingum er ekki
tamt að tala um náttúruvernd
nema sem hliðarbúgrein við
stóriðju. Hún á m.ö.o. ekki
sjálfstæðan tilverurétt.
Stefna íslenskra stjórnvalda í
stóriðju- og auðlindamálum er sú
að fyrstur kemur, fyrstur fær.
Með breytingunum sem gerðar
voru á raforkulögunum árið 2003
var blásið til samkeppni á
raforkumarkaði og öllum er nú
frjálst að framleiða og selja
raforku til þeirra sem hana vilja
kaupa. Af því leiðir auðvitað að
álfyrirtæki reyna að tryggja sér
ódýra raforku meðan enn er
svigrúm til þess, orkufyrirtækin
reyna fyrir sitt leyti að tryggja
sér hagkvæmustu virkjanakostina
og sveitarfélög reyna að ná til sín
stórfyrirtækjum sem skapa
atvinnu og tekjur á svæðinu.
Þetta er ekkert óeðlilegt í því
kapphlaupi sem nú stendur yfir
um auðlindirnar. Fyrirtæki og
sveitarfélög reyna auðvitað að sjá
til þess að þau heltist ekki úr leik í
hlaupinu. Afleiðingin er sú að nú
eru í undirbúningi þrjú álver, í
þremur sveitarfélögum með
tilstuðlan a.m.k. þriggja orku-
fyrirtækja. Verði þau öll að
veruleika á næstu árum getur
það haft veruleg óafturkræf
áhrif á vistkerfi og hagkerfi
landsins.
Ábyrgð í stjórnmálum
Það á auðvitað ekki að vera í
höndum stóriðjufyrirtækja,
orkufyrirtækja eða sveitarfélaga
að móta auðlinda-, efnahags- eða
náttúruverndarstefnu fyrir landið
allt. Það eiga stjórnvöld að gera
en þau hafa vanrækt þá skyldu
sína. Þess vegna vísar iðnaðarráð-
herra nú ábyrgðinni yfir á
sveitarfélögin og markaðinn.
Samfylkingin vill axla þá ábyrgð
sem fylgir starfi í stjórnmálum og
bendir á þær leiðir sem þarf að
fara til að ná skynsamlegum
tökum á auðlindakapphlaupinu.
Samfylkingin kynnti tillögur
sínar í náttúruverndarmálum á
blaðamannafundinum í síðustu
viku. Þær eru liður í því að ná
tökum á auðlindakapphlaupinu.
En það þarf fleira að koma til.
Meðal þess sem Samfylkingin
hefur áður bent á er nauðsyn þess
að skilgreina í stjórnarskrá nýja
tegund eignarréttar, þjóðareign,
sem taki m.a. til auðlinda í
þjóðlendum. Þá þarf jafnframt að
setja skýrar reglur um úthlutun
rannsóknar- og nýtingarleyfa á
þessum auðlindum þar sem tryggt
verði jafnræði fyrirtækja og að
þjóðin njóti eðlilegs arðs af
auðlindum sínum.
Samfylkingin hefur unnið
heimavinnuna sína. Hún er tilbúin
til að takast á við það vandasama
verkefni að stýra stefnumótun
þjóðarinnar í auðlinda- og
náttúruverndarmálum.
Höfundur er formaður Sam-
fylkingarinnar.
Auðlindakapphlaupið
Umræðan
Réttindi fatlaðra barna
Deila ríkis og sveitarfélaga um það hver á að borga lengda viðveru fatl-
aðra barna 10-16 ára lítur þannig fyrir
mér og minni fjölskyldu.
Staðreyndir:
Dóttir mín er í fimmta bekk, með
hreyfi-og þroskahömlun og hún þarf
aðstoð við allar athafnir daglegs lífs.
Hún stundar nám í sínum heimaskóla
og gengur mjög vel náms- og félagslega enda er
námið sniðið að hennar hæfileikum og þörfum.
Skólafélagar hennar eru vinir hennar og félagar
og hún er fullgildur meðlimur í öllu skólasamfé-
laginu.
En þegar skóladegi lýkur á hún ekki val um
tómstundir í félagsskap jafnaldra sinna sem hefur
í för með sér félagslega einangrun. Undanfarna
daga hefur hrúast inn alskonar tilboð frá íþrótta-
félögum, kirkjunni og tónlistarskólum svo eitt-
hvað sé nefnt en svo virðist að ekki sé gert ráð
fyrir því að sá sem velur sér eitthvað af þessum
kostaboðum þurfi aðstoð við þátttöku í
tilboðinu. Margbreytileiki mannlífsins
gleymist og allir eiga að vera steyptir í
sama mót virðist vera.
Ég er eina fyrirvinnan í minni fjöl-
skyldu sem samanstendur af mér og
börnunum mínum þremur. Það getur
hver sem er lagt saman það reiknis-
dæmi og séð kostnaðinn við að reka fjöl-
skyldu af þessari stærð og séð að það
dugar ekki að vinna 80% vinnu en það er
nefnilega raunin hjá mér.
En verst þykir mér að dóttir mín
nýtur ekki sömu réttinda og önnur börn
við tómstundaiðkun vegna þess að hún þarf aðstoð
vegna fötlunar. Mismunun vegna fötlunar er
íslensku þjóðfélagi til háborinnar skammar.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson, láttu það nú verða
þitt síðasta verk sem formaður íslenskra sveitar-
félaga að taka af skarið og láta fjármagn í þjón-
ustu við þessi börn. Það væri í samræmi við stefnu
borgarinnar um skóla án aðgreiningar að gera
fötluðum börnum í almennum grunnskólum kleift
að taka þátt í tómstundatilboðum í sínum hverfum
með jafnöldrum sínum.
Höfundur er skattgreiðandi á Íslandi.
Áskorun til formanns Sambands
íslenskra sveitarfélaga
INGIBJÖRG G.
GUÐRÚNARDÓTTIR
INGIBJÖRG SÓLRÚN GÍSLADÓTTIR
Í DAG |Náttúruvernd
Fyrirtæki og sveitarfélög reyna
að sjá til þess að þau heltist
ekki úr leik í auðlindakapp-
hlaupinu.
Góð endurnýjun
Vinstri grænir í Reykjavík héldu aðal-
fund í fyrrakvöld. Á fundinum var Her-
mann Valsson, kennari og varaborgar-
fulltrúi, kjörinn nýr formaður félagsins
og tók hann við af Þorleifi Gunn-
laugssyni, dúklagningarmeistara og
varaborgarfulltrúa. Ásamt formanni
var kjörin ný stjórn. Athygli vekur að
Toshiki Toma, prestur innflytjenda,
er á meðal nýrra stjórnarmanna. Það
er jákvætt þegar menn, sem láta sig
samfélagsmál varða, taka
þá ákvörðun að blanda
sér í pólitík. Aðrir í stjórn
eru Elín Sigurðardóttir,
Fida Abu Libdeh, Heim-
ir Janusarson,
Jóhann Björns-
son og Sigríður
Kristinsdóttir.
Grenndarkynning
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, formaður
Samfylkingarinnar, upplýsti í Kastljósi
á mánudagskvöld að lækkun virðis-
aukaskatts á matvæli ætti að koma í
staðinn fyrir tekjuskattslækkun launa-
fólks. Árni Mathiesen var ánægður að
fá það á hreint að Samfylkingin vildi
fórna tekjuskattslækkun fyrir lækkun
virðisaukaskatts á matvæli. Og hann
sagði bændur þurfa að borga fyrir
þessa lækkun. Umhyggja Árna fyrir
bændum kemur ekki á óvart í ljósi
þess að hann sækist eftir fyrsta
sæti á lista Sjálfstæðisflokksins
á Suðurlandi. Og hvar mun hann
kynna fjárlagafrumvarpið eftir
helgi? Jú, á Selfossi. Eins
gott að þessi góði þing-
maður bjóði sig ekki fram í
Norðausturkjördæmi.
Æpandi fjarvera
Þótt Valgerður Sverrisdóttir utanríkis-
ráðherra hafi verið löglega forfölluð
þegar nýr varnarsamningur Íslands og
Bandaríkjanna var kynntur er fjarvera
hennar óneitanlega sérstök. Eitt af
hennar fyrstu verkum sem utanríkis-
ráðherra var að afsala sér forræði varn-
arsamningsins til forsætisráðherra en
Geir H. Haarde annaðist málið meðan
hann var í utanríkisráðuneytinu. For-
maður Framsóknarflokksins,
Jón Sigurðsson, kynnti svo
samninginn ásamt Geir en
það hefði að líkindum komið
í hlut Valgerðar, ef hún væri
ekki á þingi Sameinuðu þjóð-
anna í New York.
bjorn@frettabladid.is
bjorgvin@frettabladid.is
M
ála sannast er að nú eru þáttaskil í varnar- og
öryggismálum landsins. Varnarlið Bandarkjanna
er farið af vettvangi. Varnarsamningurinn stend-
ur þar á móti með nýjum pólitískum markmiðs-
yfirlýsingum og viðfangsefnum í samræmi við
breyttar aðstæður.
Samhliða hefur verið gengið frá samkomulagi um viðskilnað
Varnarliðsins. Í því samhengi hafa tvö atriði mikilvægi umfram
önnur. Annað lýtur að því að tekið verði á hugsanlegri mengun á
varnarsvæðinu samkvæmt þeim kröfum sem almennt eru gerð-
ar í þeim efnum.
Hitt málið snýst um að koma eignum Varnarliðsins í not. Þar
þarf fyrst og fremst að því að hyggja að ákvarðanir verði tekn-
ar á markaðsforsendum en ekki á grundvelli pólitískrar gæsku
einnar saman.
Skýr varnarstefna til að tryggja langtíma öryggishagsmuni
þjóðarinnar er eftir sem áður kjarni þessa máls. Varnarsamn-
ingurinn við Bandaríkin gegnir enn lykilhlutverki í því efni. Það
hefði verið óábyrgt æði að segja honum upp.
Varðandi þessi mál öll hefur það mikið gildi að tekist hefur
samkomulag um formlegan farveg til þess að þróa pólitískt og
tæknilegt samráð um framkvæmd varnarsamningsins. Ríkjandi
aðstæður sýnast hins vegar ekki kalla á meiri varnarviðbúnað
en þær viðbragðsáætlanir sem nú er gert ráð fyrir.
Atlantshafsbandalagið er að styrkleika ekki svipur hjá sjón
miðað við það sem áður var. En hvað sem því líður er aðildin að
því með gagnkvæmum varnarskuldbindingum einnig nauðsyn-
leg og reyndar óhjákvæmilegur þáttur í heildarmyndinni.
Innan vébanda Atlantshafsbandalagsins er aukheldur rétt að
þróa, eftir því sem föng eru á, samvinnu einkum með þeim þjóð-
um sem mestra hagsmuna eiga að gæta á Norður-Atlantshafinu.
Í meira en hálfa öld höfum við borið gæfu til að fylgja yfir-
vegaðri og raunsærri stefnu í varnar- og öryggismálum. Þar
hafa ríkjandi aðstæður og langtímahagsmunir ráðið skynsam-
legri vegferð.
Segja má að aðeins tvisvar á öllum þessum tíma hafi vinstri
ríkisstjórnir farið með varnarmálin í hreinar vegvillur. En
ákvarðanir þeirra um uppsögn varnarsamningsins fóru út um
þúfur. Og loks fór næstliðin borgaraleg ríkisstjórn út á hjáleið
í þessu viðliti með hótun um uppsögn ef ekki yrði orðið við full-
komlega óraunhæfum og órökstuddum kröfum.
Þessar tvær vegvillur og eina hjáleiðartilraun rýrðu vissu-
lega trúverðugleika okkar á þessu sviði, en aðeins um skamman
tíma. Við erum nú aftur á þjóðvegi eitt í varnarmálum.
Samkomulagið sem gert hefur verið við Bandaríkin bend-
ir ótvírætt til að raunsæ og trúverðug langtímasjónarmið hafi
ráðið för.
Stutt hjáleið í varnarmálum á enda:
Aftur á
þjóðvegi eitt
ÞORSTEINN PÁLSSON SKRIFAR