Fréttablaðið - 26.10.2006, Blaðsíða 28

28 26. október 2006 FIMMTUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Kári Jónasson og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR:
Arndís Þorgeirsdóttir, Sigríður Björg Tómasdóttir og Trausti Hafliðason FULLTRÚAR RITSTJÓRA: Björgvin Guðmundsson og Páll
Baldvin Baldvinsson. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og
þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér
rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
HALLDÓR HALLDÓRSSON
Í DAG | Bundið slitlag í stað
malarvega
Þegar litið er til framkvæmda við samgöngumannvirki
þjóðarinnar síðustu 10 ár, hvað
þá 20 ár, eru eflaust flestir
sammála um að miklu hafi verið
áorkað hvort sem er á höfuð-
borgarsvæðinu eða landsbyggð-
inni. Þessi fullyrðing er sett
fram vegna þess að viðmiðið er
ástand veganna fyrir 10 eða 20
árum. Þá voru malarvegir víðar,
eiginlega alls staðar nema á
þéttbýlisstöðum og rétt út frá
þeim. Núna er komið bundið
slitlag víða um land þó enn séu
eftir langir kaflar með gömlum
úreltum malarvegum. Á þessum
viðmiðunartíma voru Hvalfjarð-
argöngin ekki komin, ekki
Vestfjarðagöng, ekki göng um
Ólafsfjarðarmúla, ekki
Fáskrúðsfjarðargöng og ekki
göng undir Almannaskarð sem
nú eru langt komin. Og fram-
kvæmdir eru hafnar við göng
milli Siglufjarðar og Ólafsfjarð-
ar. Þetta eru a.m.k. sex jarðgöng.
Ekki fór heldur mikið fyrir
mislægum gatnamótum fyrir 10-
20 árum, ég man aðeins eftir
brúnum í Kópavogi, sem eru
væntanlega ekki mislæg
gatnamót, og svo brúm yfir ár og
læki. Það er í seinni tíð sem
götur eru brúaðar af kappi og
byrjað er að tvöfalda þjóðvegi
utan þéttbýlis.
Hvers vegna er þá endalaus
umræða um samgöngumann-
virkin okkar og nauðsyn þess að
bæta þau? Hafa samgönguyfir-
völd ekki staðið sig vel? Svarið
er að það hafa þau gert og margt
hefur áunnist eins og fyrr segir.
Það hefur hins vegar enga
þýðingu að miða við ástandið
fyrir 10 árum, hvað þá fyrir 20
árum. Staða mála þá var eflaust
góð miðað við hvernig sam-
göngumannvirki voru 10 árum á
undan þeim tíma. Það þótti gott
að ná því að tengja saman
byggðir með einhvers konar
vegi til að rjúfa einangrun
byggðarlaga og geta farið á milli
yfir sumarið. Vetrarsamgöngur
voru víða ekki á dagskrá enda
samgöngumannvirkin ekki
hönnuð til þess. Í dag eru aðrar
kröfur, önnur viðhorf og önnur
viðmið. Tvöfalda þarf vegi innan
og utan þéttbýlisstaða vegna
umferðarþunga og umferðarör-
yggis. Það þarf að breikka vegi
og tvöfalda brýr af sömu
ástæðum. Og það þarf að gera
átak í því að útrýma malarveg-
um því íbúarnir vilja ekki og
eiga ekki að þurfa að aka í
moldarsvaði í og úr vinnu, milli
byggðarlaga eða jafnvel á milli
landssvæða. Það er líka mikil-
vægt atriði í bættu umferðarör-
yggi að losa okkur við malarveg-
ina enda verða mörg slys á þeim
árlega. Það er hreinlega orðið
úrelt að aka um malar- og
moldartroðninga og verður hægt
að lýsa því síðar meir með
svipuðum hætti og Laxness gerir
svo eftirminnilega í Innansveit-
arkroniku sinni þar sem vegfar-
endur á leið um hlaðið á Hrísbrú
brölta í forinni.
Samgönguráðherra hefur
kallað eftir umræðu og stuðningi
við aukið fjármagn til sam-
göngumála. Því ber að fagna
enda verður að auka fjármagn til
vegagerðar til að ljúka þeim
verkefnum sem hér er lýst og
krafa er gerð um. Nýir tímar í
samgöngumálum standa fyrir
viðurkenningu á auknum kröfum
og þörfum. Sem þýðir að
malarvegirnir verða að hverfa
og í stað þeirra þurfa að koma
vegir með bundnu slitlagi, það
þýðir tvöföldun þjóðvega og
stundum lýsingu þeirra, að
jarðgöng eru eðlilegur hluti af
vegagerð og umferðarmannvirki
þarf að bæta vegna umferðar-
þunga. Og það þýðir að við
þurfum að tileinka okkur þá
hugsun að bætt umferðarmann-
virki eru fyrir alla landsmenn –
sama hvar þau eru á landinu.
Höfundur er bæjarstjóri Ísafjarð-
arbæjar og formaður Sambands
íslenskra sveitarfélaga.
Nýjar kröfur og nýir
tímar í samgöngumálum
UMRÆÐAN
Lífeyrissjóðir
Friðrik J. Arngrímsson skrifar afhjúpandi grein um aðför líf-
eyrissjóðanna að öryrkjum undir
fyrirsögninni „Öryrkjana burt úr
lífeyrissjóðunum“. Þar færir hann
rök fyrir því að öryrkjar eigi bara
að vera á bótum Tryggingastofnun-
ar, en hinir öflugu lífeyrissjóðir bara
að vera fyrir ellilífeyrisþega. Þetta
málefnalega sjónarmið má ræða, en
félagshyggjufólk sér að það væri
aðeins fyrsta skrefið í einkavæð-
ingu sjóðanna.
Um aðförina að 2.300 öryrkjum
gildir hinsvegar að taka átti af þeim
virk lífeyrisréttindi meðan réttindi
annarra sjóðfélaga voru jafnvel aukin
á sama tíma. Maður tryggir ekki eftir á og því
síður breytir maður reglum og framkvæmd eftir
á til að skerða virk réttindi þeirra sem treysta á
samtryggingarþátt lífeyrissjóðanna. Réttur líf-
eyrishafanna sem byrjaðir eru að
taka lífeyrinn er einfaldlega var-
inn af eignarréttarákvæðum
stjórnarskrárinnar.
Friðrik er forystumaður LÍÚ,
sem telur að úthlutun kvóta sem
skapaði nokkrum mönnum tug-
milljarðagróða sé varin af eignar-
réttarákvæðinu. Þegar í hlut á fólk
sem flest hefur 1 til 2 milljónir í
árstekjur og treystir á 20 þúsund
króna lífeyrisgreiðslu í lífsbarátt-
unni þá telur Friðrik það ekki varið
af eignarréttarákvæðum stjórnar-
skrárinnar. Ég vona að það góða
fólk sem fer fyrir lífeyrissjóðun-
um noti þriggja mánaða frestun
aðgerða til að leita leiða sem
tryggja líka velferð þeirra félaga
sem verða fyrir örorku, einsog
hinna, í stað þess að reyna að losna
bara við okkur einsog Friðrik vill.
Höfundur er alþingismaður Samfylkingarinnar í
Reykjavík.
Þú tryggir ekki eftir á
HELGI HJÖRVAR
Sem þýðir að malarvegirn-
ir verða að hverfa og í stað
þeirra þurfa að koma vegir
með bundnu slitlagi, það þýðir
tvöföldun þjóðvega og stund-
um lýsingu þeirra, að jarðgöng
eru eðlilegur hluti af vegagerð
og umferðarmannvirki þarf að
bæta vegna umferðarþunga.
H
vort eiga fjölmiðlar að leitast við að sýna samfé-
lagið eins og það er, eða eins og þeim finnst það
eigi að vera?
Í mínum huga er ekki nokkur efi um að hið fyrr-
nefnda er grundvallarskylda fjölmiðla. Þeir blaða-
menn og fréttamenn sem ekki treysta sér til að undirgangast
þær kvaðir sem því fylgja, heldur kjósa þess í stað að flytja
fréttir eins og þeim finnst að hlutirnir eigi að vera, en ekki eins
og þeir eru í raun og veru, bregðast með því trúnaði við lesend-
ur, áhorfendur og hlustendur sína.
Í Kastljósi í fyrradag og í Morgunblaðinu á sunnudag var
rætt við móður poppstjörnunnar Dr. Mister. Í þessum viðtölum
kom fram sú skoðun að fjölmiðlar hafi veitt lífstíl sonar hennar
of mikla athygli, sem sé slæmt fyrir hann sjálfan og „ábyrgð-
arlaust“ gagnvart unglingum sem eru aðdáendur hljómsveitar
sonarins. Ástæðan er að Dr. Mister, eða Ívar Örn Kolbeinsson
eins og hann heitir réttu nafni, hefur í viðtölum gefið út stór-
karlalegar yfirlýsingar um taumlaust líferni sitt, kynlíf, sukk
og ómælda kókaínást.
Nú vill svo til að Ívar Örn/Dr. Mister er ekki sköpunarverk
fjölmiðla. Þeir sem bera ábyrgð á því hvernig hann kýs að lifa
sínu lífi eru einhverjir allt aðrir.
Ívar Örn komst í sviðsljósið vegna þess að hann er annar
helmingurinn í vinsælli hljómsveit sem heitir Dr. Mister &
Mister Handsome. Ívar er fyrir sitt leyti fulltrúi ákveðins
skika af íslensku samfélagi sem hverfur ekki þótt vissir fjöl-
miðlar kjósi að fjalla ekki um það. Og það er ekkert nýtt að
kynlíf, dóp og rokk og ról þyki umfjöllunarefni í fjölmiðlum.
Bubbi Morthens hefur til dæmis allt frá því að hann kom fram
á sjónarsviðið fyrir tæpum þremur áratugum fjallað opinskátt
um alla þessa þætti lífs sins.
Nýjasta viðtalið við Ívar Örn, sem birtist í vikublaðinu Sirk-
us, var hvorki töff né kúl. Það var sorglegur vitnisburður um
ungan mann sem er haldinn sjálfseyðingarhvöt á háu stigi.
Við megum ekki gleyma því að Ívar Örn gerir ekkert tilkall
til að vera fyrirmynd annarra um hvernig á að hegða sér. Ein-
staka fótboltamenn og poppstjörnur geta haft áhrif á hvern-
ig börn og ungt fólk klippir sig og klæðir en þegar kemur að
því að bera virðingu fyrir sjálfum sér og umhverfi sínu, sækja
börnin fyrirmyndir sínar til sinna nánustu. Þar liggur hin eig-
inlega ábyrgð.
„Gott dagblað, geri ég ráð fyrir, er þjóð að tala við sjálfa
sig,“ sagði bandaríski rithöfundurinn Arthur Miller fyrir um
35 árum. Hugsunin sem felst í orðum Millers er sú sama og
þegar talað er um að góður fjölmiðill sé spegill á það samfélag
sem hann starfar innan. Og það gildir líka þótt myndin sem
blasir við í speglinum sé ekki alltaf fögur.
Fjölmiðlar eiga að sýna samfélagið eins og það
er, ekki eins og það á að vera:
Þjóð að tala við
sjálfa sig
JÓN KALDAL SKRIFAR
Lýður Oddsson bestur
Tólf stjórnendur stórfyrirtækja eru
spurðir í Fítonblaðinu hvaða auglýsing
frá síðasta ári sé eftirminnilegust.
Flestir, eða fjórir, nefna Lottó-auglýs-
ingarnar með Lýði Oddssyni í aðal-
hlutverki leiknum af Jóni Gnarr. Þrír
forstjórar nefna auglýsingu Icelandair
sem ber nafnið „Góð hugmynd frá
Íslandi“. Meira að segja framkvæmda-
stjóri Iceland Express viðurkennir það.
Tveir forstjórar, þeir Guðbrandur Sig-
urðsson hjá MS og Bjarni
Ármannsson hjá Glitni,
gátu ekki nefnt annað en
sínar eigin auglýsingar.
Hverjum fannst
annars auglýsingar
MS eftirminni-
legar?
Hræddir kjósendur
Á árlegum fundi Landssambands
kúabænda í Þingborg á dögunum
flykktust þingmenn og prófkjörsfram-
bjóðendur á fundinn og héldu miklar
ræður. Það vakti athygli fundarmanna
að landbúnaðarráðherra, Guðni
Ágústsson, talaði af nokkrum trega og
fannst mörgum eins og hann væri að
kveðja. Sagði hann meðal annars að
mikið hefði verið byggt í tíð tveggja
landbúnaðarráðherra, Ingólfs frá Hellu
og Guðna frá Brúnastöðum, og von-
aði að svo yrði í tíð arftaka síns. Þegar
Guðni settist spurði Kjartan Ólafs-
son alþingismaður Guðna: „Ertu að
hætta?“ Guðni svaraði á augabragði:
„Nei, ég var bara að hræða þá.“
Sérvaldar konur
Fyrsti fundur Exedra, sem kallað er
„vettvangur umræðna fyrir valinn
hóp áhrifamikilla kvenna úr öllu
atvinnulífinu”, var haldinn í fyrra-
dag. Þessi hópur samanstendur af
konum sem tengjast viðskiptum,
fjölmiðlum, stjórnmálum, mennta-
málum, heilbrigðismálum og listum.
Hittust þær í Iðusölum og munu
gera mánaðarlega. Sex manna nefnd
ákveður viðfangsefni hvers fundar.
Í henni eru: Eva María Jónsdóttir,
Halla Tómasdóttir Viðskiptaráði,
Ingibjörg Pálmadóttir eigandi
101 hótel, Sigríður Rut
Júlíusdóttir lögfræðingur,
Rannveig Gunnarsdóttir
forstjóri Lyfjastofn-
unar og Þorgerður
Katrín Gunnarsdóttir
ráðherra.
bjorgvin@frettabladid.