Fréttablaðið - 11.11.2006, Qupperneq 24

Frjálslyndi flokkurinn var mikið
til umræðu í vikunni vegna yfir-
lýsinga flokksmanna um útlend-
inga á Íslandi. Af því tilefni er
Guðjón Arnar Kristjánsson
alþingismaður og formaður
flokksins maður
vikunnar.
Guðjón Arnar
er 62 ára. Hann
fæddist 5. júlí
1944 á Ísafirði
og sleit þar
barnsskónum.
Guðjón var
góður og dugleg-
ur drengur en
stundum þurfti
að tukta hann til
eins og gjarnt er
um tápmikla
stráka. Hann
hafði yndi af
náttúrunni og
dundaði sér vel
og lengi við fugla
sem foreldrar
hans héldu við
heimilið í brekk-
unni ofan Ísa-
fjarðarbæjar.
Guðjón á níu
systkini, eldri
eru fimm systur.
Hermt er að
faðir hans hafi
verið afar stolt-
ur þegar loksins
fæddist drengur
í fjölskylduna og
naut Guðjón sér-
staks atlætis
föður síns fyrstu
árin.
Foreldrar
Guðjóns voru
Kristján Sig-
mundur Guð-
jónsson smiður
og Jóhanna Jak-
obsdóttir hús-
móðir. Kristján
var kallaður
Kitti Gau og
Guðjón Arnar
var kallaður Addi. Vestra, og
síðar víðar, var hann því nefndur
Addi Kitta Gau.
Fjórtán ára hóf Guðjón sjó-
sókn en fiskveiðar og síðar félags-
mál sjómanna voru starfsvett-
vangur hans þar til hann settist á
þing 1999. Líkt og í landi fylgdist
hann grannt með umhverfi sínu á
sjónum og fékk snemma brenn-
andi áhuga á lífríki hafsins,
straumum og veðri.
Á næstum fjörutíu ára ferli
sinnti Guðjón öllum störfum sem
falla til á sjó; hann var háseti,
matsveinn, vélstjóri, stýrimaður
og loks skipstjóri. Það orð fer af
skipstjórum að þeir séu hörkutól
sem hiki ekki við að öskra og æpa
á undirmenn sína ef svo ber undir.
Guðjón var þar engin undantekn-
ing og máttu margir sjómennirn-
ir þola óp hans og hróp. Hann var
á hinn bóginn ósérhlífinn skip-
stjóri og brá sér í aðgerð á dekk-
inu þegar mikið lá við.
1975 varð Guðjón formaður
Skipstjóra- og stýrimannafélags-
ins Bylgjunnar og 1983 varð hann
forseti Farmanna- og fiskimanna-
sambands Íslands. Gegndi hann
embætti þar til hann varð þing-
maður. Þeim sem til þekkja kemur
ekki á óvart að Guðjón hafi snúið
sér að stjórnmálum en telja að
áhugi hans á þeim sé afleiðing af
störfum að félags- og hagsmuna-
málum sjómanna.
Guðjón var lengi í Sjálfstæðis-
flokknum og var varaþingmaður
hans kjörtímabilið 1991-1995.
Hann tók svo þátt í stofnun Frjáls-
lynda flokksins ásamt Sverri Her-
mannssyni og fleirum í nóvember
1998 og hlaut kjör til Alþingis
vorið eftir. Guðjón varð formaður
flokksins 2003.
Viðmælendum Fréttablaðsins
ber saman um að
vandfundinn sé
hjartahlýrri
maður en Guð-
jón. Hann er
ávallt boðinn og
búinn að aðstoða
fólk þegar eitt-
hvað bjátar á og
er afskaplega
tryggur sínu
fólki.
Guðjón er
húmoristi og
þykir bráðs-
kemmtilegur og
auk þess að hafa
gaman af söng er
hann söngmaður
góður. Þá er hann
sagður einstak-
lega barngóður
en sjálfur á hann
sjö börn. Guðjón
er kvæntur Mar-
íönnu Barböru
Kristjánsson en
þau kynntust
þegar hann var
undir lok níunda
áratugsins með
togarann Pál
Pálsson í slipp í
Póllandi.
Guðjón mæð-
ist í mörgu og er
oftar en ekki á
hraðferð. Hann
er sagður hafa
mildast með
árunum og varð
samstarfsmanni
úr stjórnmálun-
um að orði að
hann mætti taka
menn og málefni
fastari tökum.
Það beri þó ekki
að skilja sem svo
að hann sé orðinn skaplaus.
Engum dylst að Guðjón er stór
vöxtum og segir þyngdin til sín.
Félagi bendir á að hann þurfi að
huga betur að heilsu sinni.
Flokksformaðurinn er enn
ósérhlífinn og gengur í þau verk
sem þarf að vinna. Einhverju
sinni var hann staddur í húsnæði
á Ísafirði sem nýta átti undir
kosningaskrifstofu Frjálslynda
flokksins. Þegar flokkssystkin
hans komu að var Guðjón að búa
húsnæðið undir að verða málað.
Þótti ólíklegt að formenn annarra
stjórnmálaflokka hefðu komið að
kosningabaráttunni með slíkum
hætti það árið.
Hjartahlýr húmoristi
Fyrir nokkrum dögum birtist lítil fréttaklausa í Fréttablaðinu
undir fyrirsögninni „Bankar mega
fara úr landi“. Ýmsir hafa viljað
túlka þessa frétt á þann veg að
undirritaður sé sérstakur áhuga-
maður um að losa þjóðina við
íslenska banka út fyrir landstein-
ana. Tilefni fréttarinnar var klausa
á vefsíðu minni þar sem ég tók
undir með lesanda heimasíðunnar,
Ólínu að nafni, sem gerði
að umtalsefni þá hrika-
legu misskiptingu sem
gegnsýrir orðið íslenskt
þjóðfélag, ekki aðeins í
formi lífskjara og lífs-
stíls heldur einnig í yfir-
ráðum yfir samfélaginu
öllu, í listum og menn-
ingu en í vaxandi mæli
eru það peningar millj-
arðamæringanna sem
ráða þar för. Þessu var
ég sammála og hafði á
orði að mér þætti íslenska jafnað-
arsamfélaginu ekki fórnandi fyrir
þotulið sem vildi slíta sig út úr
íslenskum veruleika og jafnvel
stilla þjóðfélaginu öllu upp við vegg
til að hafa sitt fram. Við skulum
ekki gleyma að undirstaða vaxtar-
ins í bankakerfinu er íslenska líf-
eyrissjóðakerfið. Grundvöllur þess
er markaður af lögum frá Alþingi.
Lífeyrissjóðirnir eru byggðir upp
af skyldusparnaði íslenskra launa-
manna. Án þeirra væri ekkert „við-
skiptaundur“ og engin útrás.
Af nýlegri könnun sem birt var á
vegum félagsmálaráðuneytisins
má ráða að launamunur hafi vaxið
verulega á undanförnum árum og
sé nú fjórtánfaldur. Þetta eru þó
smámunir á við hundraða milljarða
bónusgreiðslur í bankastofnunum
og fyrirtækjum innan fjármála-
geirans. Þegar þessu hefur verið
andmælt hefur viðkvæðið jafnan
verið á þá lund að þetta endur-
spegli velgengni viðkomandi fyrir-
tækja sem auk þess standi skil á
sköttum og skyldum. Einnig sé á
það að líta, hvað bankana áhrærir,
að drýgstur hluti tekna þeirra komi
erlendis frá; útrásin færi þjóðinni
þannig björg í bú. Þá eigi ekki að
vanþakka alla þá styrki sem renni
til menningarstarfsemi og líknar-
mála frá efnafólki. Af rausn þess
njóti sjúkrahúsin, menningarstofn-
anirnar og jafnvel kirkjur og trúfé-
lög góðs!
Vissulega er nokkuð til í þessu.
Fjármálastofnanir greiða vissu-
lega sinn 18% fyrirtækjaskatt eins
og lög gera ráð fyrir og af arði
sínum greiða fjármálamennirnir
sína tíund. Það er að vísu miklu
lægra hlutfall en launamaðurinn
greiðir og þegar haft er á orði að
rétta þurfi þann halla af og sam-
ræma skatta á launatekjur og fjár-
magn bregðast handhafar fjár-
magnsins ókvæða við og segjast
einfaldlega fara úr landi ef við
þeim verði hróflað. Sama gildir um
allt tal um misskiptingu. Menn
skuli ekki voga sér upp á dekk með
gagnrýni auk þess sem allir hafi
það betra þrátt fyrir aukna mis-
skiptingu.
En er það virkilega svo? Hafa
allir það betra á Íslandi í dag en
fyrir tíu árum? Er auðveldara að
vera efnalítill og glíma við sjúk-
dóm nú en þá? Eru lyfin
ódýrari? Er læknis-
kostnaður minni? Er
auðveldara fyrir fátækt
fólk að komast í húsnæði
nú en það var fyrir tíu
árum þegar félagslegt
húsnæðiskerfi var enn
við lýði? Ég held ekki.
Og enn standa kröfur,
ekki síst frá fulltrúum
banka og fjármálastofn-
ana á hendur stjórnvöld-
um um að afnema þær
leifar félagslegra þátta sem enn
finnast í húsnæðiskerfinu. Allt á
markað er hin óbilgjarna krafa.
Alls staðar skulu markaðslögmálin
ráða – og alltaf er viðkvæðið hið
sama, „annars erum við farin með
allt okkar af landi brott“!
Það er vissulega rétt að það munar
miklu um alla þá milljarða sem
koma frá bankakerfinu í formi
skatta og sú gagnrýni sem ég hef
fengið fyrir að gera lítið úr þessum
tekjum hins opinbera er réttmæt
því um þessa peninga munar svo
sannarlega í fjármögnun velferð-
arsamfélagsins. Spurningin er hins
vegar um hinn félagslega tilkostn-
að, hina samfélagslegu fórn; hversu
langt við viljum halda með samfé-
lag okkar inn á markaðstorgið? Á
Reagan-tímanum í Bandaríkjunum
var talað um trickle-down econom-
ics, brauðmolahagfræði. Hún
byggði á því að létta álögum af
efnafólki svo það gæti bakað sín
stóru brauð, almenningur myndi
fyrr eða síðar njóta góðs af í formi
molanna sem hrytu af borðum auð-
kýfinganna. Ekki varð sú raunin.
Brauðmolastefnan jók misrétti í
bandarísku þjóðfélagi til muna.
Að lokum, nokkur orð um útrás-
ina. Almennt gleðjumst við landarn-
ir yfir árangri af fjárfestingum
erlendis. Í sumum tilvikum hefur
líka verið sýnd stórkostleg hug-
kvæmni og framsýni og vil ég þar
nefna árangur bræðranna sem
kenna sig við Bakkavör. Bakkavar-
arbræður hafa haslað sér völl í
Bretlandi og víðar og margt af því
sem ýmsir aðrir íslenskir aðilar eru
að gera víðs vegar um heiminn er
aðdáunarvert. En það er ekki allt
kræsilegt sem íslensk fyrirtæki
hafa tekið sér fyrir hendur, t.d. í
austanverðri Evrópu þar sem
Bankarnir rífi sig
ekki frá samfélaginu
Frumsýning helgina 11.-12. nóvember