Fréttablaðið - 31.05.2007, Page 16

Fréttablaðið - 31.05.2007, Page 16
Kvenkyns hákarlar geta frjóvgað egg sín og fætt afkvæmi án sæðis frá karlkyns hákarli samkvæmt nýrri rannsókn á meyfæðingu hamarsháfs í dýragarði í Nebraska í Bandaríkjunum. Árið 2001 fæddist hákarl í Henry Doorly-dýragarðinum í búri þriggja kvenkyns hákarla en enginn af þeim hafði komist í tæri við karlkyns hákarl í að minnsta kosti þrjú ár. Við rann- sókn á kjarnsýru afkvæmisins fundust engin merki um að karl- kyns hákarl hefði komið að getn- aðinum. Hákarlasérfræðingar segja þetta fyrsta staðfesta til- fellið um meyfæðingu hákarls. Kynlaus æxlun er algeng meðal nokkurra skordýrateg- unda, fágætari hjá skriðdýrum og fiskum og hefur aldrei verið skráð hjá spendýrum. „Þessar niðurstöður komu mjög á óvart vegna þess að fólk vissi ekki betur en að allir hákarlar fjölguðu sér bara með mökun karl- og kvenhákarls, þar sem fósturvísirinn þarf kjarn- sýru frá báðum foreldrum til að ná fullum þroska, eins og hjá spendýrum,“ sagði sjávar- líffræðingurinn Paulo Prodohl við Queens-háskóla í Belfast á Norður-Írlandi. Írskir og banda- rískir vísindamenn unnu saman að rannsókninni. Áður en rannsóknin var gerð töldu margir hákarlasérfræð- ingar að fæðing hákarlsins væri til marks um þekktan hæfileika kvenhákarls til að geyma sæði í langan tíma. Sex mánuðir er algengt en þrjú ár hefði verið einsdæmi. Sú skýring getur þó ekki átt við þar sem engin merki fundust um kjarnsýru frá karl- kyns hákarli. Þessi athyglisverða uppgötv- un er þó ekki endilega góðar fréttir fyrir tegundina að mati vísindamanna. Prodohl sagði að ef meyfæðingar væru að eiga sér stað úti í náttúrunni vegna þess að kvenkyns hákarlar gætu ekki fundið karlkyns mökunar- félaga, gæti það þýtt „þróunar- legan dauða sem ógnaði tilveru tegundarinnar“. Prodohl grunar að þetta sé nú þegar vandamál úti í náttúrunni og benti á að fjöldi bláhákarla við vestur- strönd Írlands hefði dregist saman um níutíu prósent undan- farin tólf ár. Bot Hueter, forstöðumaður hákarlarannsóknarseturs í Flórída, efast um að mey- fæðingar eigi sér stað úti í nátt- úrunni þar sem það sé „þróunar- legt úrræði til að viðhalda tegundinni þegar önnur úrræði þverra“. Þetta sé algjört neyðar- úrræði þar sem það leiði til erfðafræðilegrar einsleitni sem komi smám saman niður á hæfni tegundarinnar. „En sem skamm- tíma mótvægi við útrýmingu hefur það sína kosti.“ Þessar niðurstöður komu mjög á óvart vegna þess að fólk vissi ekki betur en að allir hákarlar fjölguðu sér bara með mökun karl- og kvenhákarls, þar sem fósturvísirinn þarf kjarnsýru frá báðum foreldrum til að ná fullum þroska, eins og hjá spendýrum. Meyfæðing há- karls staðfest í fyrsta sinn Írskir og bandarískir vísindamenn hafa sannað að karlkyns hákarl kom hvergi nærri getnaði hákarls í bandarískum dýragarði. Þróunarlegt neyðarrúrræði segir forstöðumaður rannsóknarseturs. Köfunarflokkur Björgunar- félags Akraness hefur tekið í notkun nýjan fjarskiptabúnað. Með honum geta leitar- stjórnendur á yfirborðinu talað við kafara með GSM-símum. Kafararnir geta einnig talað saman neðansjávar í allt að tveggja kílómetra fjarlægð. Sveitin safnaði fyrir búnaðin- um með því að mála sumarbú- staði verkalýðsfélags Akraness í Svínadal og Húsafelli. „Þetta er alveg hreint meiri háttar tæki,“ segir Ásgeir Ein- arsson, formaður köfunarflokks- ins. „Við vorum að prófa það í Hvalfirðinum um helgina og það virkaði frábærlega án allra trufl- ana eða skruðninga.“ Hann segir tækið virka þannig að lítið stykki sé sett framan á munnstykki kafarans, sem hann tali í. Við vinstra eyrað komi annað stykki til hlustunar. „Með þessum búnaði er öryggi kafara aukið og öll leit bætt. Nú er mun auðveldara að skipu- leggja leit en þegar allir voru sambandslausir,“ segir Ásgeir. „Stjórnandinn á yfirborðinu, sem er kannski reyndasti kafarinn, getur raðað köfurunum nákvæm- lega niður í stað þess að senda þá þvert og kruss út um allt.“ Spjallað í neðansjávargemsa Karlmaður hefur í Héraðsdómi Norðurlands vestra verið dæmdur til að greiða 250 þúsund krónur í sekt fyrir að hafa haft í vörslum sínum barnaklám. Efnið fannst í tölvu mannsins eftir ábendingu frá alþjóðalög- reglunni Interpol. Fyrir dómi viðurkenndi maðurinn að skoða mikið klám á vefnum, en bar við að umrætt barnaklám hefði vistast á tölvu hans vegna svokallaðra „pop-up“ glugga. Sérfræðingi þótti það ólíklegt. Litið var til þess að einungis sex af myndunum töldust grófar, og að maðurinn hefði reynt að eyða myndunum. Sagði „pop-up“ glugga orsökina

x

Fréttablaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.