Fréttablaðið - 30.10.2008, Blaðsíða 16

16 30. október 2008 FIMMTUDAGUR
hagur heimilanna
668
622
800
949 1.058
1.421
Útgjöldin
> Sokkabuxur á konur. Verðlag í ágústmánuði hvers árs.
HEIMILD: HAGSTOFA ÍSLANDS
´97 ´98 ´99 ´00 ´01 ´02 ´03 ´04 ´05 ´06 ´07 ´08
Stundum er bara eins og peningarnir fuðri
upp, sama hvað maður reynir að spara. Jón
Sigurðsson komst að kjarna vandans og
gerði ráðstafanir. Hann skrifar: „Fyrir
rúmlega ári ákvað ég að taka til í fjármál-
unum hjá mér. Ég var og er með þokkaleg
laun en einhvern veginn hurfu þau alltaf.
Ég hreinlega vissi ekki hvert peningarnir
fóru. Eftir að ég var búinn að greiða
reikningana (og þá sérstaklega Visa) var
aldrei neitt eftir. Þá fékk ég það snilldarráð
frá skyldmenni, vönum þjónustufulltrúa hjá
sparisjóði úti á landi, að hætta alveg að
nota kortin. Ekki bara kreditkortið heldur
debetkortið líka, því hvers konar kortavið-
skipti eyðileggja tilfinningu manns fyrir
peningum. Ég ákveð hversu miklum
peningi ég ætla að eyða, til dæmis í hverri
viku, og tek hann út í bankanum. Kortin
skil ég svo eftir læst niðri heima.“
Þessi aðgerð bar tilætlaðan árangur fyrir
Jón – „Það er svo miklu miklu erfiðara að
rétta fram hvern fimm þúsund kall í
peningum heldur en að rétta fram kortið.
Ég fékk líka fljótt á tilfinninguna hvað
hlutirnir kostuðu, hvar ég væri að eyða of
miklu og velti því líka miklu frekar fyrir
mér hvað hlutirnir kostuðu. Hver hefði
trúað því að ég væri að eyða um 4.000 kalli
á mánuði í ropvatn með bragðefni? Og það
er svo sárt að rétta fram alla þessa
þúsundkalla fyrir bensínið að ég er á
gamals aldri farinn að taka strætó stöku
sinnum til að spara smá. Ef fólk vill fá aftur
tilfinningu fyrir peningnum – og ég ábyrgist
að þegar maður fær tilfinningu fyrir
peningnum sker maður ósjálfrátt á
óþarfann – þá mæli ég með þessu.“
Neytendur: Að fá tilfinningu fyrir peningum
Þetta er einfalt: Leggðu kortinu
ERFIÐARA AÐ EYÐA REIÐUFÉ EN ÚT Á KORT Ef
þú vilt fá tilfinningu fyrir peningum skaltu leggja
kortinu.
■ Sendið
umboðsmanni
neytenda
ábendingar eða
sparnaðarráð
á neytendur@
frettabladid.is
DR. GUNNI
neytendur@
frettabladid.is
„Verstu kaupin er gylltur kjóll sem
ég keypti í Þremur hæðum og
hann var rándýr,“ segir Þórey Berg-
ljót Magnúsdóttir listakona, eða
Æja, sem segist aldrei hafa farið í
þennan fína kjól, þrátt fyrir að hafa
mátað hann tíu sinnum. Eftir
allt saman fannst henni kjóllinn
aðeins of skrautlegur í sínum
gyllta lit til að ganga í honum.
„Hann hangir enn inni í skáp
og það eru fáir sem hafa
fengið að sjá hann en kannski
maður fari að ganga í honum núna,
svona til að lífga upp á skamm-
degið,“ segir Æja, en ekki veitir af
að finna eitthvað glaðlegt
og líflegt þegar dag-
ana tekur að stytta
og minna sést til sólar. „Ég hef verið að kíkja á
hann og athuga hvort ég geti ekki gert eitthvað
við hann.“
Bestu kaupin segir Æja að séu stígvélin sem
hún var í einmitt þegar viðtalið var tekið.
„Þetta eru stígvél sem ég keypti fyrir
fjórum árum og þarf að fara og láta
sóla í fjórða skiptið,“ segir Æja. Hún
segir að skórnir séu nokkuð
grófir að sjá: „Ég er svolítið
eins og hermaður í þeim.“ En
þeir hafa þó fengið að fylgja
henni víða, bæði innanlands
og utan, hvort sem er í hita eða
kulda, við að skemmta
sér eða bara dags
daglega. Hvert sem
tilefnið er bregðast
skórnir aldrei.
NEYTANDINN: ÆJA LISTAKONA
Aldrei farið í gyllta, rándýra kjólinn
Neytendasamtökin
bjóða í dag upp
á námskeið
í heimilis-
bókhaldi og
neytenda-
rétti. Um
er að ræða
kennslu í
heimilisbókhaldi
og áætlanagerð
auk þess sem farið verður yfir réttindi
og skyldur neytenda. Námskeiðið er
ætlað öllum sem vilja hafa góða yfir-
sýn yfir fjármálin og auka neytenda-
vitund sína, en heimilisbókhald það
sem notað verður er aðgengilegt á
heimasíðu Neytendasamtakanna.
Námskeiðið verður haldið í dag
klukkan 18.30 til 21 og mánudaginn
17. nóvember, á sama tíma. Ókeypis
er fyrir félagsmenn Neytendasam-
takanna en utanfélagsmenn greiða
4.000 krónur.
■ Neytendur
Námskeið í fjármál-
um og neytendarétti
Litlatúni 3 • Gardabær • 517 4806
www.ilsejacobsen.dk
STÍGVÉL 21.900 KR
GÓÐ HÚSRÁÐ:
OSTUR Í SNEIÐUM
■ Ómar Eyþórsson útvarpsmaður á
X-977 kann einfalt sparnaðarráð sem
hefur reynst honum vel í gegnum tíðina.
„Það er sniðugt að
kaupa ost í sneiðum
því annars lendir restin
af oststykkinu alltaf
í klessu,“ segir Ómar
þegar hann er beðinn
um að nefna gott húsráð en eins og
flestir hafa fengið að kynnast þá er
ostur fremur dýrt góðgæti og leiðinlegt
að henda hluta af honum og vont fyrir
budduna.
„Ég hef örugglega hent hálfu tonni af
osti áður en ég uppgötvaði sneiðarnar.
Svo eru þær bara svo þykkar og góðar,“
segir Ómar en nefnir einnig að það
að þiggja matarboð bjóði ekki aðeins
upp á fínan og upplífgandi félagsskap
heldur líka lægri matarreikning.
Stýrivaxtahækkun Seðla-
bankans hefur bein áhrif
á íslensk heimili. Áhrifin
eru augljós á skammtíma-
lán, verðtryggð lán og
yfirdráttarvexti en minni á
íbúðarlán þar sem í flestum
tilfellum bera slík lán fasta
vexti. Um áramótin er búist
við hækkun dráttarvaxta.
„Hækkun stýrivaxta Seðlabank-
ans hefur bein áhrif á yfirdráttar-
vextina,“ segir Henný Hinz, hag-
fræðingur hjá Alþýðusambandi
Íslands. Hún segir að vaxtahækk-
unin muni einnig fljótlega hafa
bein áhrif á önnur óverðtryggð
skammtímalán eins og til dæmis
raðgreiðslur. Þetta komi til þar
sem bankar og sparisjóðir geti að
vild breytt vaxtatöflum sínum
fyrir þess háttar lán.
Henný segir flest íbúðalán bera
fasta vexti svo líklega megi búast
við að til skamms tíma hafi stýri-
vaxtahækkunin lítil bein áhrif á
afborganir þeirra.
„Svo getur stýrivaxtahækkunin
skilað sér með óbeinni hætti á
öðrum stöðum,“ segir Henný. Und-
irliggjandi áhrif hækkunarinnar
séu til dæmis verðhækkanir hjá
fyrirtækjum. „Hækkunin getur
haft áhrif á fjármagnskostnað fyr-
irtækjanna og þá er hætta á að það
skili sér að einhverju leyti út í
verðlag,“ segir Henný.
Dráttarvextir eru nú 26,5 pró-
sent en samkvæmt lögum má
aðeins breyta dráttarvöxtum
tvisvar á ári, um áramót og í júní.
Miðað hefur verið við að dráttar-
vextir séu ell-
efu prósentu-
stigum hærri en
stýrivextir
Seðlabankans.
Ef stýrivextir
verða enn 18
prósent í byrjun
árs má búast við
að dráttarvextir
hækki í 29 pró-
sent.
Henný segir að gangi þetta eftir
muni kostnaður heimilanna vegna
vanskila augljóslega verða meiri
en nú. Hún óttast að það aukist að
fólk lendi í greiðsluerfiðleikum.
Við bætist að líklegt sé að um ára-
mótin fari uppsagnir að taka gildi
og það auki enn á erfiðleika heim-
ilanna. olav@frettabladid.is
Stýrivaxtahækkun hef-
ur bein áhrif á yfirdrátt
HENNÝ HINZ
Allur gangur er á hversu mikið fólk er með í yfirdrátt. Samkvæmt upplýsing-
um frá Seðlabankanum nam yfirdráttur íslenskra heimila alls 75,2 milljörð-
um króna í lok ágúst. Íslendingar greiða því um 16,5 milljarða í yfirdrátt-
arvexti á ári. Ef vaxtahækkunin skilar sér að fullu í vexti yfirdráttarlána má
búast við að greiðslur af yfirdráttarlánum hækki í 21 miljarð eða um 4,5
milljarða á ári. Hækkunin nemur því um 375 milljónum á mánuði eða um
1.600 krónum á mánuði á hvern íslending, átján ára og eldri.
MILLJARÐA HÆKKUN Á YFIRDRÆTTI
Vextir af yfirdráttarlánum hjá Glitni voru 22 prósent 21. október síðastliðinn.
Ef 6 prósenta stýrivaxtahækkun Seðlabankans skilar sér að fullu munu vextir
af yfirdráttarlánum hækka úr 22 prósentum í 28 prósent á ársgrundvelli.
Fyrir breytingu kostar því yfirdráttur af einni milljón í eitt ár 220 þúsund
krónur miðað við 22 prósent vexti. Eftir breytingu kostar sami yfir-
dráttur, 280 þúsund krónur. Kostnað-
araukning er því 60 þúsund á ári.
AUKINN KOSTNAÐUR VEGNA YFIRDRÁTTAR