Réttur - 01.06.1952, Blaðsíða 52

180
RÉTTUR
gefur Sturla þessum frænda sínum svohljóSandi vitnisburð: „Mátta
eg ekki það mæla, er eigi tæki hann með forsi og íjandskap".
Sagnritarinn segir það frá viðræðunum, sem áður hefur verið
getið, að Sturla sagði „sem allir þeir, er ríki heldu af Þórði kakala,
að þeim væri óþokki mikill á allri skipan Hákonar konungs".
Og svo er þessu bætt við: „Vildi Sturla draga Þorgils frá konungs
trúnaði, en Þorgils vildi heimta Sturlu frá sambandi við Hrafn
og Eyjólf".
Sagnritarinn gerir sér fullkomlega ljóst, að í þessum fáu orð-
um er sagt allt, sem máli skiptir. Þótt offors Þorgilsar hafi verið
mikið gegn öllu því, er Sturla mælti, þá liggur í þessum gagn-
tilboðum þeirra vísirinn að sætt þeirra, áður en árið er liðið. Það
er Þórður Hítnesingur, sem fer með umboð Þorgilsar í síðari
sáttaumleitunum og virðist hafa haft mikil áhrif á sættina frá
Þorgilsar hlið. Það virðist líta nokkuð einkennilega út, að Sturla
sættist á það að selja sjálfdæmi í málinu þessum óbilgjarna
æskumanni, sem þóttist eiga miklar sakir á hendur honum. Þor-
gils gerir honum líka geysimiklar sektir, en gefur honum þær
síðan allar upp. Það dylst ekki, að um þessa sætt er samið fyrir-
fram. Sjálfdæmið er yfirlýsing Sturlu um það, að hann ann
Þorgilsi sæmda, en þykist sjálfur ekki hafa unnið til sekta. Á
bak við tjöldin er um leið gengið að skilyrði Þorgilsar, að Sturla
slíti sambandi við Hrafn og Eyjólf. „Var hann (Hrafn) leyndur
þessum ráðagerðum". Og um leið er Þorgils dreginn frá konungs
trúnaði. Hann orðar ekki framar konungs skipan í Borgarfirði,
og tveim árum síðar er hann kominn undir bannfæringu Hein-
reks biskups Kárssonar, fulltrúa konungsvaldsins á íslandi. Nú
virðist Sturla hafa náð svo valdi yfir Þorgilsi, að Þorgils tekur
ekki þýðingarmestu ákvarðanir sínar án samráðs við hann. Hann
leggur undir hans dóm liðveizluna við Þorvarð, hann skýtur öll-
um ráðum í því sambandi til hans, „þykjumst eg þinna ráða mjög
þurfa, þar sem þú ert kallaður inn vitrasti maður“. Hann setur
það skilyrði fyrir liðveizlu við Þorvarð, að Sturla ráðist með í
ferðina, og í samráði við hann setur hann fram kröfuna um að
hljóta Skagafjörð, ef sigur ynnist. „Fylgja mun eg þér, frændi,
hvert á landi sem þú vill fara, svo sem eg hef heitið, við hverja
sem eiga er“, svarar Sturla og ræðst með honum í þann leið-
angur, sem minna ráði virtist sæta en nokkur annar, sem Sturla
tók þátt í, með tvö hundruð manna sveit, illa búna að vopnum og
hestum, „því að sumir hafa nokkur vopn, en sumir engi, og þó
lítt hestabirgir", segir Sturla. Og „margir mæltu það, að farið
hefði flatt fyrir þeim Hrafni og Eyjólfi, þótt vænna hefði til