Réttur - 01.06.1952, Blaðsíða 23

RÉTTUR
151
var leiðin opin til hraðrar efnahagslegrar þróunar, enda þótt hin
sigruðu afturhaldsöfl héldu áfram að tefja þá þróun eftir mætti
með tilstyrk erlends auðvalds.
Þriggja-ára-áætlunln
Framkvæmd þriggja-ára-áætlunarinnar hófst í ágúst 1947. Eins
og áður er sagt var henni ætlað að bæta það tjón, er þjóðar-
búskapurinn hafði beðið í stríðinu, en hún átti þó um leið að gera
nokkru betur. Gert var ráð fyrir að auka iðnaðarframleiðsluna
um 27% miðað við 1938, og lífskjör almennings áttu að vera orðin
nokkru betri en fyrir stríð.
En ungversk alþýða brást svo vel við þessari áætlun, var svo
fljót að skilja gildi hennar, að framkvæmd áætlunarinnar gekk
miklu fljótar og betur en gert hafði verið ráð fyrir. Áætluninni
var lokið um áramótin 1949—’50, eftir aðeins tvö ár og fimm
mánuði, og var þó jafnvel í ýmsum greinum farið fram úr því,
sem áætlað hafði verið. Þannig fór iðnaðarframleiðslan 20%
fram úr áætlun, og kaupgeta almennings hafði aukizt um 40 %
miðað við 1938. Framleiðsluaukningin í iðnaðinum í heild nam
50% miðað við 1938, en í þungaiðnaðinum 74%, en innan hans
varð mast aukning á framleiðslu véla, olíu og alúminíums.
Eitt höfuðverkefni áætlunarinnar á sviði landbúnaðarins var
að koma í nyt landinu, sem skipt hafði verið milli jarðnæðislausra
fjölskyldna. Þetta fólk byrjaði með tvær hendur tómar, og ríkið
varð því að rétta því hjálparhönd. Sú hjálp var einkum fólgin
í hagkvæmum lánum og verkfærastöðvum, þar sem bændurnir
gátu fengið leigðar landbúnaðarvélar. Fyrir stríð höfðu stórbúin
gefið mun betri arð en smábúin, svo að andstæðingar jarðaskipting-
arinnar spáðu því, að framleiðsla landbúnaðarins mundi stór-
minnka. Raunin varð þó sú, að í lok þriggja-ára-áætlunarinnar var
framleiðslan orðin álíka mikil og 1938, enda þótt veðráttan væri
óhagstæð sumrin 1947 og ’49. Það var 60% aukning á tímabili á-
ætlunarinnar. Á þessum árum hófst nokkur samyrkjubúskapur,
en sú hreyfing fór hægt fyrst í stað, meðan bændastéttin var að
átta sig á þessari róttæku nýbreytni, enda var hún engri þvingun
beitt í því efni. Þá var komið upp á vegum ríkisins fyrirmyndar-
búum víðsvegar um landið. Miðluðu þau bændum af reynslu
sinni og létu þeim í té útsæði og valið húsdýrakyn.
Kúgun alþýðustéttanna í hinu gamla skipulagi kom meðal ann-
ars fram í því, að miðskólar og sérstaklega æðri skólar máttu
heita lokaðir fyrir þeim. Fyrir stríð voru þannig af miðskólanem-