Réttur - 01.11.1962, Blaðsíða 15

BORIS PONOMARJOF:
GEORGI DIMITROFF
BARÁTTUHETJA FRIÐAR OG SÓSÍALISMA.
(Georgi Dimitroff var fæddur 18. júní 1882 í þorpinu Kowaltschewtzi hjá
Radomir í Bulgaríu. Faðir hans var handiðnaðarmaður, síðar verkamaður, dó
1912. Móðir hans, bóndadóttir, fæddi son sinn Georgi út á akri á uppskeru-
tímanum, lifði erfiðu lífi fátæks bónda og verkamanns, og stóð sem hetja við
hlið sonar síns 72 ára gömul í réttarhöldunum í Leipzig 1933. Þrjá sonu sína
hafði hún þá misst í baráttunni við afturhaldið. Sá elzti, Konstantin, er
var mikill hyltingarmaður, var myrtur af afturhaldinu í Balkanstríðinu 1912
til 1913. Þann næsta, Nikola, hafði lögregla rússnesku keisarastjórnarinnar
tekið fastan 1908, er hann var að hjálpa rússneskum verkamönnum við leyni-
prentun í Odessa. Var hann sendur til Siberíu, dæmdur til ævilangrar útlegð-
ar og dó þar 1917. Sá þriðji hét Tudor og hann myrti bulgarska lögreglan
1925 ásamt fjölda annarra hulgarskra flokksfélaga.
Kornungur hóf George Dimilroff afskipti sín af verkalýðshreyfingunni. 15
ára gamall gerðist hann meðlimur prentarafélags, 18 ára var hann orðinn rit-
ari prentarafélagsins í Sofíu og hafði áður vakið eftirtekt á sér fyrir greinar
sínar. 1902 gekk liann í Sosialdemokrataflokk Bulgaríu. Þegar sá flokkur
klofnaði 1903, varð Dimitroff leiðtogi marxistiska flokksins, er varð voldugur
fjöldaflokkur bulgarska verkalýðsins og leiðtogi í harðvítugum verkföllum og
stjórnmálabaráttu næsta áratugs. 1913 var liann kosinn á þing Bulgaríu og
háði þar og í bæjarstjórn Sofíu harða baráttu. Þegar Bulgaría fór í stríðið
1915, tók Dimitroff og flokkur hans afstöðu gegn stríðinu, en auðvaldið þorði
þó ekki að handtaka hann fyrr en 1917 og notaði þá eftirfarandi átyllu: Dimi-
troff hafði lent í járnbrautarklefa með óbersta einum. Særður hermaður kom
inn í klefann. Óberstinn skipaði honum að snáfa út. Dimitroff tók upp hanzk-
ann fyrir hermanninn. Þess vegna var hann kærður fyrir að æsa til óhlýðni
við hernaðaryfirvöldin og dæmdur í þriggja ára fangelsi. En þegar uppreisn-
araldan reis hæst f stríðslok, varð afturhaldið að sleppa honum í nóvember
1918. Varð hann strax leiðtogi þeirrar fjöldahreyfingar, er óx í sffellu. 1919
var heiti flokksins breytt í „Kommúnistaflokkur Bulgaríu". Baráttan harðnaði
í sífellu. Dimitroff varð að fara huldu höfði, cn talaði samt á hverjum fjölda-
fundinum á fætur öðrum. 1920 var Dimitroff ásamt tveim öðrum forustumönn-
um flokksins, sendur á 2. heimsþing Alþjóðasambands Kommúnista. Þeir urðu
að fara á laun. Fóru með litlum fiskibát, en rak á land við Konstanza, þar
sem rúmenska lögreglan tók þá og átti nú að dæma þá í fangelsi fyrir sjórán(!)