Réttur - 01.11.1962, Blaðsíða 38

SILVIA RUDOLFII:
KÍNA 1958 — 1961
Pólitísk, efnahagsleg og félagsleg þróun Kína síðuslu 4—5 órin,
felur ugglaust, hvaða áliti, sem menn annars kunna á henni að hafa,
í sér mjög mikilvæga reynslu, bæði af uppbyggingu sósíalismans,
svo og með tilliti til þjóðfélagslegrar umsköpunar fyrrverandi ný-
lendna og hálfnýlendna. Það þýðir auðvitað ekki, að þessi reynsla
sé jákvæð í öllum atriðum og eftir henni beri skilyrðislaust að líkja;
en óumdeilanlega hefur hún að geyma ýmsa nýja þætti, fræðilega
og praktíska, þar hafa verið leyst verkefni, sem hvergi voru óður
fyrir hendi.
Það er auðvitað ýmsum erfiðleikum undirorpið að gefa heildar-
mynd af þessari þróun, ekki aðeins vegna vöntunar á traustum hag-
skýrslum fyrir síðustu ár, heldur fyrst og fremst vegna annars:
Nauðsynlegt er að skýra hvert einstakt fyrirbæri, skipulagslega og
mannlega þýðingu þess, út frá heildarástandi og sérkennum hins
kínverska þjóðfélags. Þetta ber auðvitað ekki að skilja á þann veg,
að framvindan í Kína sé óskiljanleg þeim, sem utan hennar standa;
þannig geta aðeins afturhaldsmenn hugsað. Engu að síður er nauð-
synlegt að gera sér grein fyrir því þegar í upphafi, að kínversk
vandamál og úrlausnir eru ekki sambærileg við auðvaldsríkin í
Evrópu, né heldur hinn sósíalíska heim utan Kína. Hér kemur til
greina stærðarmunur, ólík pólitísk og félagsleg hreyfiöfl alþýðu
manna, ólík uppbygging flokksins sem forystuafls byggingarinnar,
eðlisólík vandamál, sem þarfnast úrlausnar, og e. t. v. framar öllu
sú staðreynd, að í landinu fór aldrei fram kapítalísk iðnvæðing.
Alls þessa verður hver sá marxisti að gæta, sem rannsaka vill land
eins og Kína; meðal hinna nýfrjálsu landa á það sérstöðu í því, að
áður en imperíalisminn kom til sögunnar, var það á hærra stigi
efnalega og félagslega en nokkurt annað; að það sætti aldrei beinm
nýlendukúgun, sem alltaf hefur í för með sér meiri eða minni glötun
þjóðernis og menningarlega aðlögun að herraþjóðinni; og fyrst og