Réttur - 01.08.1964, Blaðsíða 58

186
R É T T U R
og vaxandi magn af ódýrum kopar á heimsmarkaðnum ógnaði hags-
munum bandarískra koparframleiðenda, og þeir fóru að leita að
aðferðum til að veikja evrópska keppinauta sína og ná sjálfir fót-
lestu í Katanga. Þegar utanríkisráðuneyti Bandaríkjanna mistókst
að bægja Belgum og Bretum frá Kongó, lagði það eftir morðið á
Lumumba áherzlu á að koma á laggirnar þægri miðstjórn í landinu.
Þegar Adoula var orðinn forsætisráðherra, tóku Bandaríkin að
heita sér fyrir því að sameina Katanga og Kongó á nýjan leik, þar
sem það var auðvitað hagkvæmara að ráða yfir öllu Kongó en
Katanga einu. En handamennirnir í Evrópu snerust þvert gegn
þessarri stefnu. Það var einbeitt barátta Kongómanna sjálfra fyrir
þjóðlegri einingu, sem neyddi nýlenduherrana til undanhalds, og
nú er Katanga-vandamálið ekki sérlega brýnt. Núverandi ríkisstjórn,
stm vakir yfir hagsmunum heimsvaldasinna ekki síður en sjálfrar
sín, hefur ekki aðskilnað Katanga í fyrirrúmi.
Þetta snertir vandamálið um dvöl hersveita Sameinuðu þjóðanna
í Kongó. Það er ekki lengur nein þörf fyrir þessar hersveitir. Þetta
her ekki svo að skilja, að ekki kunni enn að verða reynt að sundra
landinu. Slíkar tilraunir kunna að hefjast á nýjan leik ef til valda
kemst byltingarstjórn, sem fyrr eða síðar hlyti að þjóðnýta námu-
auðæfin í þágu landsmanna. Þegar slíkt gerðist kynnu heimsvalda-
sinnar aftur að reyna að svipta Kongó auðugustu héruðum sínum.
En ef þeir hefðu enga raunverulega fótfestu í landinu, myndi al-
menningur og þjóðleg ríkisstjórn geta brotið slíkar tilraunir á bak
aftur án aðstoðar hersveita Sameinuðu þjóðanna, eins og Egypt-
ar gerðu í sambandi við átökin um Súez-skurðinn.
— Hvernig er stéttaskiptingin í Kongó?
—- Aðgreining stéttanna er naumast nógu skýr í Kongó til þess
að hægt sé að meta þjóðfélagsöflin eftir stéttagrundvelli. Auk vinn-
andi fólks í borgum og sveitum er að myndast borgaraleg embætt-
ismannastétt Kongóhúa, sem hafa gengið í þjónustu nýlenduherr-
anna nýju. En þetta er aðeins örlítið hrot íbúanna, og þeir njóta
lítillar sem engar virðingar almennings sem fyrst og fremst lítur
á þá sem svikara.
í stjórnmálalífi Kongó er að finna marga flokka og samtök, sem
skortir yfirleitt skýra stefnuskrá og eru frekar fulltrúar trúarbragða
og kynþátta en stétta. Fylgismenn Lumumba, hinir sönnu baráttu-
menn fyrir sjálfstæðu og óskiptu Kongó, njóta enn sem fyrr fylgis
og virðingar. Þeir beita sér fyrir bandalagi Afríku og sósíalistískri