Réttur - 01.01.1973, Blaðsíða 47

Hérlendis hefur þetta verið áþekkt hin síðari ár.
Athuguð hefur verið þróun heildarstærða í þjóð-
arþúinu (þjóðartekjur, útflutningur o. s. frv.) og
spáð um þær. I tengslum við fjárlög hefur verið
unnið að afmörkuðum éætlunum um opinberar
framkvæmdir eins og vegagerð, skólabyggingar o.
fl. Einnig hefur verið unnið smávegis að samningu
svæðaáætlana að þvi er snertir samgöngur og
staðsetningu sjúkrahúsa, skóla o. fl. Hins vegar er
hvergi snert á undirstöðum þeirra, aðalatvinnu-
greinunum, heldur þær eftirlátnar tilviljunarkenndri
rás atburðanna.
I dvergvöxnu þjóðfélagi er áætlunarbúskapur sér-
staklega brýnn til þess að unnt sé að styrkja efna-
hag þess til jafns við það sem gerist hjá öðrum
þjóðum. Framkvæmdir við fjárfestingu þurfa að
vera studdar haldgóðum tækni- og efnahagslegum
rökum en ekki veljast af handahófi. Ennfremur
veitir áætlunarbúskapur aukna möguleika til að
taka tillit til markmiða, sem trauðla verða sett fram
i efnahagslegum kennitölum og snerta t. d. náttúru-
vernd, umhverfismál og menningarkröfur. Þannig
verði fyrst og fremst keppt að því að fullnægja
þörfum almennings, en ágóði verði aðeins bók-
haldsleg reikningsstærð sem gefi til kynna sem
minnstan tilkostnað við að ná settum markmiðum.
Ríkisvaldið verður að standa að samræmdri
áætlunargerð um rekstur og þróun þjóðarbúsins.
Meginverkefnið er að vinna að áætlunargerð fyrir
helztu atvinnugreinarnar og menntakerfið. Viðfang
áætlananna yrði tækni, þróunarkostir og tilkostn-
aður hverrar greinar og þá horft til mismunandi
langs tima eftir eðli þess sem um er fjallað. Með
sliku starfi fengjust niðurstöður um bæði raunveru-
lega og æskilega framleiðslubyggingu og afkasta-
getu efnahagslífsins i heild. Áætlanir um helztu
atvinnugreinar í landinu yrðu forsenda að öðru á-
estlunarstarfi, þ. á m. starfi að svæðaáætlunum,
sem fjölluðu um undirstöður atvinnulifsins á hverj-
um stað og um innri skipan byggðarinnar.
Ársáætlanir yrðu svo aftur hinar eiginlegu fram-
kvæmdaáætlanir. Þær byggðu á því starfi sem
unnið hefði verið við langtimaáætlanir og svæða-
áætlanir, gengju út frá fjárhagsgetu, gjaldeyris-
öflun o. fl. Hér væri um að ræða ríkisframkvæmdir
i tengslum við fjárlög og ekki síður áætlunarmark-
mið á öðrum sviðum sem ráðuneyti, bankar og
aðrar stofnanir yrðu bundnar af í athöfnum sinum.
Svipað yrði um að ræða innan byggða og sveitar-
félaga.
Áætlunarbúskapurinn yrði að sjálfsögðu að taka
tillit til eðliskosta þess ferils sem hann ætlar að
hafa stjórn á, þ. á m. sveiflna af náttúrunnar völd-
um, ófyrirséðra atburða o. fl. Markaður yrði áfram
við lýði og lögmál hans, þó ekki fengju þau að
stjórna öllum efnahagslegum athöfnum manna. Hlut-
verk markaðains mundi einskorðast við eftirlit með
daglegum rekstri, við örvun til lægri framleiðslu-
kostnaðar og sem mælikvarði á smærri atriði i
efnahagslífinu, svo sem á ýmsar neyzlugreinar og
á þjónustustörf.
FÉLAGS- OG MENNINGARMÁL
Með því að skuldbinda ..neytendur" til að full-
nægja sem flestum þörfum sínum I formi einkaneyzlu
leitast auðvaldsskipulagið við að sníða alla lífs-
og menningarhætti eftir hagsmunum einkagróðans.
Sem sósíalískur verkalýðsflokkur berst Alþýðu-
bandalagið fyrir nýrri tegund lífshátta og menning-
ar — sósialisku þjóðfélagi, þar sem félagslegum
þörfum almennings verði fullnægt með ríkulegri
sameiginlegri þjónustu. Hið sósíalíska skipulag,
sem Alþýðubandalagið stefnir að, felur í sér m.ö.o.
breytingu á valdabyggingu þjóðfélagsins, félagsleg-
um tengslum og menningarháttum. Markmiðið er
að gera mönnum kleift að laga tengsl sin við
náungann og umhverfið eftir mannlegum gildum,
skapa einstaklingunum sem jafnasta aðstöðu til að
höndla lífsgæði og hafa áhrif á féiagsleg lifsskilyrði
sín. Frelsishugsjón sósialismans er því ósamrým-
anleg frelsi auðmagnsins sem helgar yfirráð fá-
mennrar stéttar yfir lifsskilyrðum almennings.
Það er hlutverk Alþýðubandalagsins að vera
leiðandi afl i baráttu launafólks fyrir bættum kjör-
um i viðtækustu merkingu orðsins. Sú barátta verð-
ur ekki árangursrik nema hún sé aöhæfð sósíal-
ískum markmiðum. Hér á eftir verða upp talin
nokkur atriði, sem eru mikilvæg i sókninni til sósí-
alisks þjóðfélags:
a) Virkt lýðræði sem felist m.a. í því, að hlut-
aðeigandi sé tryggður réttur og aðstaða til að
eiga hlut að töku ákvarðana, sem varða kjör þeirra.
Til framdráttar þessu stefnumiði berst Alþýðu-
bandalagið fyrir:
47