Réttur - 01.10.1973, Blaðsíða 17

og starfsaldur, kemur í Ijós að konur í bönkum
fá aðallega greidd laun eftir 3., 4., og 5. launa-
flokki, en karlar aðallega eftir 6., 7., 8. og 9. launa-
flokki. (Launaflokkar eru 10). Könnunin náði til
979 starfsmanna alls, kvenna og karla. Ein-
ungis 15 konur eru þá I 7. launaflokki á móti 109
körlum. Aftur á móti eru aðeins 15 karlar í 3. flokki
á móti 138 konum. Ef litið er á starfsaldur, kemur
í Ijós, að lægri starfsaldur er ekki orsök launa-
misréttisins, því meðalstarfsaldur kvenna er nær
undantekningarlaust hærri í öllum launaflokkum I
öllum bönkum (aðeins ein kona í 9. flokki hefur
lægri starfsaldur en meðalstarfsaldur þeirra 68
karla í sama launaflokki). (Sjá töflu á þessari opnu).
Árið 1971 gerði einn starfshópur Rauðsokka
athugun á röðun í launaflokki hjá Verslunarmanna-
félagi Reykjavíkur.1) Launaflokkar þar voru 12 og
náði athugunin til u.þ.b. 700 félagsmanna. Þar kem-
ur á daginn, að 41 % kvenna eru i 6. flokki, en að-
ein 3% karla, 16% þeirra eru aftur á móti í 11
flokki og 44% lenda ofar en í 12. flokki, þ.e. laun
þeirra eru samningsatriði milli þeirra og atvinnu-
rekenda, en eru ekki ákveðin af stéttarfélaginu.
Þegar gerðir eru samningar, er því aðeins verið
að semja fyrir rúmlega helming karlmanna, en allar
konurnar.
Hópurinn gerði á sama tíma einnig athugun i
tveim opinberum fyrirtækjum. Þá voru launaflokkar
27. Þar tóku konur aðallega laun eftir 5.—14. launa-
flokki, en karlar aðallega eftir 12.—27. Þegar
menntunarþátturinn var einnig tekinn inn í kom m.a.
fram, að í öðru fyrirtækinu tóku konur með miðl-
ungsmenntun (stúdentspróf og próf frá iðnskóla,
Verslunar- og Samvinnuskóla o. fl.) í hæsta lagi
laun samkvæmt 10. launaflokki, en karlar með sam-
bærilega menntun eftir 14.—21. flokki. I hinu fyrir-
tækinu var ástandið ögn skárra. Konur með miðl-
ungsmenntun dreifðust þar á 8. til 17. flokk, en
karlar með sambærilega menntun á 13. til 25. launa-
flokk.
i launabaráttunni eru tvær hindranir, sem aðal-
lega þarf að berjast við; annars vegar hefðbundinn
hugsunarhátt og úrelta kynskiptingu starfsgreina og
hins vegar þá staðreynd, að konur láta bjóða sér
lægri laun en karlar, þær meta vinnu sína til lægra
verðs, lita ekki á sig sem fullgilt vinnuafl, þótt
heilar atvinnugreinar byggi afkomu sína á vinnu
J) Birtist I Samvinnunni, 5. hefti 1971.
kvenna. Reynsla, sem konur hafa aflað sér með
heimilisstörfum, er ekki tekin gild úti I atvinnulíf-
inu, þótt um alveg sams konar störf sé að ræða.
Kona, sem I 20 ár hefur eldað mat og skúrað gólf
heima hjá sér, fer á byrjunarlaun I slíku starfi úti
á vinnumarkaðnum.
Verkakonur og -karlar I Reykjavík eru ekki sam-
an I félagi. Verkamenn eru I Verkamannafélaginu
Dagsbrún og þar eru launaflokkar 9. Konur eru I
Verkakvennafélaginu Framsókn og I Starfsstúlkna-
fél. Sókn. Taxti Sóknar samsvarar 2. taxta Dags-
brúnar. Iðnverkafólk er I Iðju, en þar er ekki starfs-
fólk I matvælaiðnaði. Skýringu vantar á, hvenær
iðnaður er iðngrein og hvenær verkamannavinna.
Afgreiðslustúlkur í brauð- og mjólkurbúðum eru
enn í einu sérfélagi, en ekki í Verslunarmannafé-
agi Reykjavlkur. Hvernig stendur á þvi, að fólk í
sambærilegri vinnu myndar ekki saman eitt félag?
eða hvers vegna er ekki allt verkafólk í Reykjavík,
konur og karlar, saman í verkalýðsfélagi? I Dags-
brún eru þrjú til fjögur þúsund félagar, í Framsókn
rúmlega tvö þúsund, í Sókn einnig rúmlega tvö
þúsund.
6.0
KVENNASTÖRF
Hvernig verða kvennastörf til? Af einhverjum
ástæðum sækja konur í viss störf, þessi störf verða
láglaunuð, af því konur eru í þeim, annaðhvort ein-
göngu eða að miklum meirihluta. Síðan fást karl-
menn alls ekki til að gegna þeim, af þvi þau eru
láglaunuð.
6.1
Heilsugæsla
Germaine Greer segir í bók sinni, Kvengelding-
urinn:2) „Hjúkrunarkvennastéttin varð til, þegar
2) Germaine Greer: The Female Eunuch, London
1971, bls. 126.
225