Réttur - 01.04.1981, Blaðsíða 16

Tæknin, fjarskiptakerfin, og innbyrðis tcngls eftirlits-,
viðvörunar- og stjórnkerfa á vcgum hcrjanna verða sí-
fellt þýðingarmeiri liðir i atómvopnakapphlaupinu.
Á íslandi eru stjórnstöðvar í stríði
Bandarísku herstöðvarnar hér á landi, í
Keflavík, Grindavík og á Stokksnesi við
Höfn í Hornafirði, gegna þjónustuhlutverki
í gagnkafbátahernaði Bandaríkjastjórnar.
Þegar flotamálaráðherra Bandaríkjanna lýs-
ir því yfir opinberlega að þessum hernaði sé
ætlað árásarhlutverk hlýtur starfsemi sem
þjónar undir hann að vera árásarstarfsemi.
En það er fleira sem ber að athuga. Margt
bendir til þess að herstöðvar Bandaríkja-
manna hér séu ekki aðeins þjónustustöðvar
með því að auðvelda kjarnorkukafbátum að
miða sig út, staðsetja sig, og reikna út rétt
mið fyrir atómflaugar. Þær eru einnig stjórn-
stöðvar í stríði. Helsta staðfesting þess er
staðsetning AWACS vélanna hér. Hernaðar-
sérfræðingar eru sammála um að þessi tækni-
undur séu fyrst og fremst stjórnstöðvar og
samræmingartæki í árásaraðgerðum. Þær
geta séð langt inn í Sovétríkin og úr þeim er
hægt að stjórna samhliða árásum 100
sprengjuvéla, þannig að hver flugvél nýtist
sem tvær. Bandaríkjamenn flytja nú AWACS
vélar, þær sem þegar hafa verið framleiddar,
til staða þar sem heitt er í kolum og þeir vilja
leggja sérstaka áherslu á árásarhæfni sína.
Því hefur verið haldið fram, að hvergi sé íbú-
um jafnhætt í veröldinni og í nágrenni flug-
valla þar sem AWACS vélar eru staðsettar.
Almennt eru hernaðarsérfræðingar sammála
um að æ erfiðara verði að greina milli varn-
ar- og árásareðlis herstöðva, og eðli málsins
samkvæmt hljóti árásareðli þeirra að aukast
eftir því sem árásarstefna verður meira ríkj-
andi í hernaðarkenningum stórveldanna.
Af þessu leiðir að stærsta lífshagsmuna-
mál þjóðarinnar í dag er að rjúfa tengsl ís-
lands við kjarnorkuvopnakerfi Bandaríkj-
anna. Það er mál sem verður að fá algjöran
forgang. í raun er það einnig nýtt landhelgis-
mál. Setja verður fram þá kröfu að Banda-
ríkjamenn flytji AWACS vélar sínar héðan,
og hætt verði byggingu jarðstöðvar fyrir
gerfihnattahernað á Miðnesheiði, svo og við
áform um gerð lágtíðnisendis i Grindavík
sem þjóna mun kjarnorkukafbátaflota
Bandaríkjamanna. Þegar í upphafi síðasta
áratugar setti Svíinn Áke Sparring, virtur
utanríkismálasérfræðingur, frarn þá skoðun
sína, að herstöðin á Miðnesheiði væri for-
gangsskotmark í kjarnorkustríði. Síðan hef-
ur bandaríski flotinn sem starfrækir stöðina
fengið nýtt opinbert árásarhlutverk og
Bandaríkjastjórn hefur uppi margskonar
áfornr um að tæknivæða herstöðvar sínar
hér á landi til betri þjónustu við kjarnorku-
vopnakerfi sitt á Norður-Atlantshafi.
í 36 ár hefur verið rætt um gagnkvæma af-
vopnun og fækkun atómvopna. Forysta í
þeirn viðræðum hefur ávalt verið á hendi
stórveldanna. Vígbúnaðurinn hefur aldrei
verið óðari en í dag. Enda hefur verið sagt að
ekki sé frekar við árangri að búast úr slíkum
afvopnunarviðræðum heldur en ráðstefnu
80