Réttur - 01.04.1981, Blaðsíða 21

harla lítið um veruleika þeirra, ef þeir hafa
ekki lesið slíkar bækur.
En Gunnar lét ekki sitja við að skrifa sögu
þessa timabils. Ef hann vissi um óunnið
nauðsynjaverk, þá vann hann það, ætti hann
þess nokkurn kost. Hann hélt áfram sögunni
allt fram til 1971. Það varð mikið verk, tvö
bindi. Hann hefur fyrir löngu lokið þvi, en
það er ennþá i handriti, óútgefið. Ég hef ekki
lesið handritið, en nú spyr ég útgefendur og
þó fyrst og fremst Heimskringlu og Mál og
menningu: Hversvegna er þetta handrit ekki
gefið út?
Ég átti þess kost að sannreyna að Gunnar
var sjálfum sér samkvæmur, trúr sjálfum sér
og lífsköllun sinni til hinstu stundar. Ég leit
inn til hans á Borgarspítalanum rétt fyrir
andlátið. Gunnar vissi þá vel að hverju dró.
Ég spurði um líðan hans. Þá svaraði þetta
einstaka Ijúfmenni og prúðmenni: ,,Ég er
reiður, mjög reiður”. Gunnar var mjög
skapheitur maður en svo stilltur, að ég sá
hann aldrei reiðast. En nú var hann reiður
við dauðann, kominn hátt á níræðisaldur og
hafði þá skilað lífsstarfi, sem mjög er fágætt
á okkar tímum, staðið alla tíð í eldi barátt-
unnar til varnar lífinu og skrifað yfir 30
bækur. Áður en hann fór á sjúkrahúsið
hafði hann lagt síðustu hönd á nýja bók, sem
ég geri ráð fyrir að komi út á næstunni. En
allt þetta var honum ekki nóg. Honum
fannst hann ætti fjölmargt ógert í þjónustu
lífsins. Og nú kom eitthvert framandi afl,
sem vildi taka í taumana og stöðva ferð
hans. Það var eins og hann vildi skora dauð-
ann á hólm. Þetta var hinn sanni Gunnar
Benediktsson, ávallt reiðubúinn að berjast til
þrautar fyrir lífið þótt við ofurefli væri að
etja, jafnvel sjálfan dauðann.
Við tókum nú upp léttara hjal, sem færði
mér heim sanninn um, að ekki hafði Gunnar
glatað hinni sérstöku kímnigáfu sinni. Gunn-
ar hafði aldrei hugsað mikið um dauðann.
Hann hafði í allt öðru að snúast um dagana,
sem honum fannst mikilvægara. En nú sagði
hann, að það hlyti að vera fróðleg reynsla,
sem hann ætti fyrir höndum, að deyja. Við
komum okkur saman um, að það hlyti að
vera mikil lífsreynsla. Og nú hefur hann
fengið hana. Því miður getur hann ekki
miðlað henni til okkar, sem eftir lifum.
Hana verður hver og einn að reyna sjálfur.
Ég veit ekki neitt. Ég get aðeins tekið undir
með Jónas Hallgrímssyni: ,,Sist vil ég tala
um svefn við þig”. Og ég kann enga betri ósk
en þá, sem hann lét fylgja þessum orðum, að
vinur minn fái ,,meira að starfa guðs um
geim”.
Valdísi og börnum Gunnars sendi ég inni-
legar samúðarkveðjur og ég samhryggist
þeim við hinn mikla missi. En ég samgleðst
Valdísi líka, að hafa átt því láni að fagna að
eiga slíkan lifsförunaut á virkasta og giftu-
ríkasta skeiði hans.
Brynjólfur Bjarnason.
Greinar Gunnars í „Rétti”.:
„Yfir eyðimörkina” — 1926, bls. 112
Júdas Iskariot — 1927, bls. 51.
,,Hann æsir upp lýðinn” — 1928, bls. 3.
Náttfari, fyrsti landnámsmaður íslands, 1930, bls. 113.
Hvað verður um tekjurnar af búi þínu, bóndi? 1931,
bls. 113.
Hreint og hiklaust. Opið bréf til Benjamíns Kristjáns-
sonar, 1934, bls. 173.
Landbúnaðarmál á Alþingi, 1937, bls. 179.
Bóndinn við hverfisteininn 1936. — 1937, bls. 269.
Þjóðarkúgun og þjóðareinkenni, — 1938, bls. 46.
Glataði sonurinn, — 1939, bls. 32.
„Blessa mig líka, faðir minn!” — 1941, bls. 41.
Fræðsla styrjaldarinnar um sósíalisma, — 1941, bls. 83.
Réttvisin á íslandi, — 1942, bls. 1.
Sturla Þórðarson gegn Noregskonungi, — 1952, bls.
174.
85