Réttur - 01.04.1981, Blaðsíða 42

efnahagslegra og tæknilegra ástæðna ein-
göngu en félagsleg áhrif ekki tekin með i
dæmið, þá má leiða að því allsterk rök að
kostnaður við tölvuvæðingu sé vanmetinn.
Nauðsynlegt er að verkalýðshreyfingin fái að
eiga verulegan hlut að máli þegar tekin er
upp ný tækni og það hve mikið skuli fjár-
festa, í hverju og á hvaða hátt. Þegar til
lengri tíma er litið virðist ljóst, að til þurfi að
koma breytt eignaraðild svo sameiginleg
fjármagnsmyndun aukist. Eignaraðild eða
annars konar form á meðákvörðunarrétti
starfsmanna er hugsanleg leið einnig svo
aukin afskipti þess opinbera á stjórnun í at-
vinnulífinu svo sem varðandi fjárfestingar.
Sé skattakerfið þannig úr garði gert, að
skattabyrðinni sé í meira mæli en nú jafnað
niður á hina ýmsu þætti framleiðslunnar,
falla niður rökin fyrir því að taka í notkun
nýja tækni, sem hefur í för með sér minni
notkun vinnuafls, aðeins skattanna vegna.
Rétt er að taka upp á alþjóðavettvangi verka-
lýðshreyfingarinnar spurningar um skatta
eða aðrar álögur svo og um aðrar leiðir til
þess að hafa áhrif á að kostnaður og félags-
legar afleiðingar tölvutækninnar verði tekin
til umræðu í alþjóðastofnunum. Saman-
burður á reynslu og skoðanaskipti við verka-
lýðsfélög í sósíalísku löndunum er í þessu
sambandi mikilvægur. Alþjóðlegt boðkerfi
til dreifingar á upplýsingum þarf að styrkja
og koma á þar sem þeirra er augljóslega
þörf.
Með tölvutækninni hafa ráðsmenn hennar
fengið í hendur tæki er skapa skilyrði til
strangari stjórnunar og eftirlit með upplýs-
ingu allri. Fram til þessa hafa tölvur því mið-
ur einkum verið notaðar þannig að afleiðing
tölvuvæðingar hefur oft orðið tilbreytinga-
snauðari vinna. Þannig hefur vinnuferillinn
verið gerður stöðugt einfaldari og starfs-
menn fá ekki að nota nema sáralítinn hluta
kunnáttu sinnar. Þetta gerist á tímum sifellt
meiri almennrar menntunar og upplýsinga.
Atvinnurekendur hafa með því að skapa sér
aðstöðu til þess að gera vinnuna sífellt ein-
faldari og einhæfari fundið þau rök að með
því að vera minna háðir kunnáttu launþeg-
anna geti þeir með rétti sett fram kröfur um
lægri laun. Prentaradeilur í nágrannalönd-
um okkar eru af þessum toga.
Ekki síður er áberandi að með tölvunotk-
un við stjórnun og ákvarðanatöku í fyrir-
tækjum og opinberum rekstri hafa tölvur
fram til þessa unnið gegn kröfum um lýð-
ræðislegra atvinnulíf.
Nauðsynlegt er að fulltrúar launþega fái
tíma og fjármagn til þess að geta tekið virkan
þátt í hverskonar kerfisþróun. Ekki væri
óeðlilegt að það teljist vera hluti eðlilegs
kostnaðar við að koma á nýrri tækni eins og
tölvum.
Tölvur er hægt að nota á margan hátt til
jákvæðra áhrifa á vinnuumhverfið og aðbúð
alla á vinnustaðnum. Þær stórauka mögu-
leikana á því að útrýma líkamlega og andlega
slítandi störfum og ekki síst störfum nteð
efni og varning, sem er mannslíkamanum
hættuleg. Á hinn bóginn getur tölvutæknin
aukið einhæfni, bætt við eða breytt hættum
við framkvæmd vinnunnar. Aðalatriðið er
að starfsmenn, stéttarfélög og aðrir þeir aðil-
ar, sem þekkja til annarra sjónarmiða en
einkaágóðans, fái að vera með í ákvarðana-
tökunni um þessa tækni. Verkefni stéttar-
félaganna er með samningum að tr.vggja
þennan rétt. Verkefni flokks verkalýðsstétt-
arinnar og stjórnmálamanna hennar er að
skapa lagalegan grunn til þess að mæta óbil-
gjörnustu kröfum atvinnurekendanna og
vernda með því lýðrétt jafnt og sameiginlegt
itmhverfi okkar og land.
106