Réttur - 01.04.1981, Blaðsíða 19

I minningu
Gunnars Benediktssonar
f. 9. október 1892 — d. 26. ágúst 1981
Gunnar Benediktsson, rithöfundur, var jarðsunginn 4. september sl. „Réttur” hefur fengið
leyfi Brynjólfs Bjarnasonar til að birta minningargrein hans um Gunnar, er birtist í Þjóðviljan-
um, ein af mörgum:
Með Gunnari Benediktssyni er hniginn í
valinn einn af merkustu mönnum vorrar ald-
ar. Hann skildi samtíð sina óvenjulega djúp-
um skilningi og stóð jafnan í fylkingarbrjósti
og hlífði sér hvergi í þeirri orrustu upp á líf
og dauða, sem háð hefur verið næstum lát-
laust meðan hann dvaldist með okkur á þess-
ari jörð. Samt var hann að allri gerð miklu
líkari bestu mönnum endurreisnartimabilsins
en þeirri einhæfu manngerð, er svo mjög ein-
kennir vora tíma. En við þurftum einmitt
harla mjög á slíkum manni að halda. Þess-
vegna var Gunnar svo einstakur í okkar
hópi. Sagan hefði annan svip og minna
áunnist, hefði hans ekki notið við. Það voru
stundir, þar sem enginn gat komið í hans
stað. Það varðar miklu bæði fyrir nútið og
framtíð að gera sér sem ljósasta grein fyrir
sögulegum staðreyndum þessara örlagaríku
tíma.
Og Gunnar vissi mjög vel um gildi sögunn-
ar. Þessvegna tók hann sér fyrir hendur að
skrifa pólitiska samtímasögu okkar. Árið
1952 kom út hjá forlagi Heimskringlu bók
hans: „Saga þín er saga vor”. Það er saga
íslands frá vordögum 1940 til jafnlengdar
1949, eins og stendur á titilblaði. Þetta var
mikið nauðsynjaverk, og ég sé það enn betur
nú, eftir að hafa gluggað nokkuð í skrif
þeirra manna um þetta tímabil og önnur,
sem þekkja þau aðeins af afspurn eða skráð-
um heimildum. Oft er maður i besta falli
jafnfær eftir þann lestur og stundum er verr
farið en heima setið. Maður situr þá eftir
með alrangar eða brenglaðar hugmyndir um
það, sem mestu máli skiptir, ef maður veit
ekki betur. En saga Gunnars er lifandi saga.
Hún er skrifuð af manni, sem lifði sjálfur þá
sögu, er hann var að skrifa. Hann var í senn
sögumaður og ein af söguhetjunum, þótt
hann flíki því lítt. Að því leyti má líkja skrif-
um hans við hina ágætu bók Einars Olgeirs-
sonar: ísland í skugga heimsvaldastefnunn-
ar. Þeir, sem ekki hafa lifað þessa tíma, vita
83