Réttur - 01.01.1983, Page 31

fyrir nema brot af þeim hræðilegu af-
leiðingum, sem þessi glæpur í lífríki jarð-
ar mun hafa.
Hvað veldur
útrýmingunni?
Það er óhætt að fullyrða, að þau sex ár
sem eru liðin síðan umhverfisráðstefnan
í Teykjavík var haldin, hefur ástandið síst
batnað í þessu efni, og enn heldur áfram
skefjalaus útrýming frumskóganna. Til
staðfestingar því vil ég t.d. vitna í ágæta
samantekt, er sú samantekt prentuð hér
á eftir sem sjálfstæð grein sem Margrét
Jónsdóttir fréttamaður flutti í útvarpi 11.
jan. 1983. Hvað getur valdið þessu? Pví
reyndi Fosberg að svara í því riti sem
hann lagði fram á fundinum. Orsökina
telur hann fyrst og fremst vera blinda
gróðahyggju og skammsýni, bæði hinna
auðugu og tæknivæddu þjóða og þó eink-
um auðhringanna og fjölþjóðafyrirtækj-
anna. Hann segist hafa heimsótt flestar
hinna ríkari þjóða jarðarinnar og gefur
þeim þessa einkunn:
„Ótakmarkað skrum, en um leið ill-
skiljanleg misnotkun eða féfletting á um-
hverfi mannsins til að afla sér skjótfengins
gróða, og fantabrögð í því skyni að breyta
sem mestu af auðlindunum í peninga á
sem stystum tíma, þetta er myndin sem
ég hef séð nær allsstaöar. Og þessar þjóðir
og leiðtogar þeirra láta sér alls ekki nægja
að rífa í sig sína eigin bráð. Hinar betur
megnandi meðal þeirra flytja út eyðingar-
aðferðir sínar, „tækniþekkingu" sína, vél-
arnar, skordýraeitrið og ósiði sína, til þess
að græða sem mest á auðlindum nágranna
sinna.“
En svo slæmar sem ríku þjóðirnar eru
sem slíkar, þá kemur Fosberg síðan að
því sem hann telur valda tortímingu, sem
sennilega gengur næst þeirri eyðileggingu
sem nútíma hernaður veldur: auðhring-
um og fjölþjóðafyrirtækjum. Um þau
segir hann:
„Þau eru skipulögð af mönnum sem
eiga mest af þeim peningum sem eru í
umferð á jörðinni og virðist kappsmál að
eignast þá alla, ganga mun lengra en
hagkerfi hinna þjóðlegu iðngreina í því að
ausa af auðlindunum, og komast fram hjá
öllum hömlum sem eru settar starfsemi
þeirra með lögum einstakra þjóða, skött-
um og skyldum. Ef öll kurl kæmu til
grafar um þessar aðfarir mundu þær
sennilega ganga næst nútímahernaði í
eyðingarmætti. Sum þessara fyrirtækja
mundu raunar ekki víla fyrir sér að standa
fyrir stríðsrekstri til að tryggja hagsmuni
sína. Hlutur þeirra í að breyta ásjónu
jarðar er mikill, og þau láta hvorki þjóða-
metnað né þjóðasamvisku hafa áhrif á
sig.“ (Datt nokkrum Alusuisse í hug?)
En Fosberg varar menn við því að halda
að afstaða hinna svonefndu þróunarþjóða
og leiðtoga þeirra sé heilbrigðari en ríku
þjóðanna. Mörgum peirra er kappsmál að
apa eftir auðugu þjóðunum, taka upp
lifnaðarhætti þeirra og áníðslu á nátt-
úrunni, sjálfum sér til efnahagslegs og
menningarlegs skaða. Þessar þjóðir sýn-
ast vilja ganga sömu óheillabrautina og
þær hafa séð iðnaðarþjóðirnar fara, og
eyðileggja þannig margt hið verðmætasta
í umhverfi sínu. Þetta kallar Fosberg
þjóðarmetnað í sinni ljótustu mynd, og
ekki aðeins metnað heldur heimsku.
í ályktunarorðum sínum fer Fosberg
mjög varlega til þess að setja ekki á sig
pólitískan stimpil, en þau verða þó ekki
misskilin:
„Það er ekki aðeins að í skipulagi
einstakra þjóða hafi mistekist að tryggja
31