Réttur - 01.07.1983, Qupperneq 4

Iægri nú en um áratugaskeið. Þarf að
fara allt aftur til ársins 1953 til þess að
finna samjöfnuð. f>að er því ljóst að
meginhluti vinnandi manna á íslandi
hefur aldrei kynnst jafnlágum kaup-
mætti og nú er boðið upp á hér á
landi.
Söguleg átök
Viðbrögð verkalýðshreyfingarinnar
andspænis þessum bráðabirgðalögum
hafa verið hörð fordæming. Pegar þetta
er skrifað stendur yfir undirskriftasöfnun
þar sem þess er krafist að launafólk fái
samningsréttinn aftur. Mótmæli verka-
lýðssamtakanna hafa verið svo eindregin
að gera verður ráð fyrir því að þau muni
beita afli til þess að sækja sinn rétt í vetur
strax og færi gefst — strax og nægilega
styrk samstaða hefur náðst til þess að
skapa það afl sem dugir til sigurs.
Ríkisstjórnin hefur með bráðabirgða-
lögum sínum sagt í sundur friðinn meðal
landsmanna. Ríkisstjórnin ber því ábyrgð
á því EF til átaka kemur í vetur. Verka-
lýðshreyfingin hefur sett fram kröfu um
það eitt að fá að semja og gera samninga
um kaup og kjör. Verkalýðshreyfingin
hefur boðið ríkisstjórninni að koma til
móts við launamannahreyfinguna — yfir-
gnæfandi meirihluta landsmanna. Velji
ríkisstjórnin þann kostinn að hafna
kröfum launafólks um samningsréttinn
verður að sækja þann rétt með því að
beita því afli sem felst í samtökum vinn-
andi fólks í landinu.
Menn verða að gera sér grein fyrir því
að átökin sem nú standa yfir á íslandi eru
söguleg átök. Þau snúast um það hvort
verkalýðshreyfingunni verða búin starfs-
skilyrði á næstu árum sem eru sambærileg
við það sem hefur verið um að ræða allt
frá árinu 1942 er samtök verkafólks brutu
á bak aftur gerðardómslög auðstéttarinn-
ar. Ef auðstéttin kemst upp með það að
framkvæma samningsbannið í einu og
öllu er hætt við að staða verkalýðssam-
takanna til þess að sækja sinn rétt á næstu
árum verði lakari en verið hefur síðustu
áratugina. Þar með væri verkalýðshreyf-
ingin í dag að taka á sig ábyrgð á þrengri
vígstöðu verkalýðshreyfingarinnar og þar
með verri kjörum á komandi árum. Þessa
ábyrgð getur verkalýðshreyfíngin ekki
tekið á sig — hún hlýtur því að leita allra
leiða til þess að losa um fjötra bráða-
birgðalaganna.
Grunnur að góðu samstarfí
í stjórnarandstöðu
Eftir kosningar sl. vor varð strax ljóst
að Framsóknarflokkur og Sjálfstæðis-
flokkur ætluðu að mynda saman ríkis-
stjórn. Steingrímur Hermannsson hafði
enga trú á öðru stjórnarmynstri en þeirra
og íhaldsins. Þó að Geir Hallgrímsson
skilaði stjórnarmyndunarumboði án ár-
angurs og Steingrímur líka var það aðeins
sýndarmennska. Þeir reyndu báðir til hins
ítrasta að eyðileggja stjórnarmyndunar-
tilraun Alþýðubandalagsins. Geir Hall-
grímsson með leynifundum með öðrum
stjórnmálaflokkum á sama tíma og
stjórnarmyndunartilraun Alþýðubanda-
lagsins stóð yfir og Steingrímur Her-
mannsson með því að neita að ræða málin
í stjórnarmyndunarviðræðum 5 flokka.
Þar reyndi hann aftur og aftur að koma í
veg fyrir að viðræður hæfust með yfirlýs-
ingum í blöðum um að hann hefði enga
trú á því að unnt væri að mynda ríkis-
stjórn 5 stjórnmálaflokka. Vissulega var
það ekki auðvelt, en eftir að tilraunin
hafði verið gerð lá þetta fyrir:
1. Samtök um kvennalista, sem eiga
132