Réttur - 01.07.1983, Page 22

urðssyni manna best til að sameina þetta
tvennt í baráttunni. Því var það að fjöldi
forustumanna verkalýðsfélaganna gaf út
áskorun til alþýðu, undirskrifaða af þeim
fyrir hönd félaganna, að koma Eðvarði á
þing 1959 og er birt mynd af því stóra
plaggi hér (það er í reynd 26x40 cm.).
Og það tókst haustið 1959 að fá hann
kjörinn á Alþingi íslendinga. Og þar átti
hann sæti í 20 ár.
Fáir þingmenn hafa verið virtir svo
jafnt af félögum sínum sem andstæðing-
um eins og hann. Andstæðingarnir flykkt-
ust í salinn, er hann tók til máls, — sem
var frekar sjaldan og aðeins er mikið lá
við, — því þeir vissu að þar sem hann tal-
aði hljómaði rödd verkalýðsins með
öllum þeim þunga og ábyrgðartilfinningu,
er valdi fólksins fylgdi.
Það er ógerningur að ætla að rekja í
tímaritsgrein allt, sem vannst á þessum
tímum harðrar baráttu, enda all ýtarlega
gert í eftirmælum í Þjóðviljanum. En það
er rétt að minna á eitt táknrænt atriði
þessara ára. 1963 reiddi afturhaldið hátt
og illa til höggs, svo Dagsbrún ætlaði að
svara með ólöglegu verkfalli, er hefjast
skyldi 9. nóvember. Þá var það að þeir
Ólafur Thors og Eðvarð sömdu til að af-
stýra eða a.m.k. fresta ægilegum árekstri
stéttanna um að höggið skyldi ei ríða þá,
heldur frestast og Dagsbrún aflýsa ólög-
legu verkfalli. Svo mikils mat Ólafur að
hafa getað átt sinn stóra þátt í þessu sátta-
verki milli stéttanna, — þótt stund yrði
stutt milli stríða — að hann lét það verða
sitt síðasta verk sem forsætisráðherra og
baðst lausnarfrá því starfi 14. nóv. 1963.
Eðvarði mun og hafa þótt vænt um að
geta háð stéttabaráttuna með löglegum
hætti, enda var það svo að atvinnurek-
endur virtu svo mjög drengskap hans í
baráttunni, -—- eins og þeir óttuðust festu
hans og hörku, — að þeir sögðu að hverju
orði, er hann mælti sem loforð, treystu
þeir sem skriflegum samningi.
Eðvarð var eðlilega í forustu þeirra
sósíalistísku flokka, er hann var í: K.F.Í.
— Sósíalistaflokknum, Alþýðubandalag-
inu. Og svo var hann auðvitað í stjórn Al-
þýðusambandsins, Verkamannasam-
bandsins og Dagsbrúnar frá því róttækir
verkamenn tóku við völdum í þessum
samtökum, t.d. í Dagsbrún í 40 ár (1942-
82). Og hann var í stjórnum þeirra sjóða,
sem myndaðir voru með valdi verkalýðs-
ins í verkföllunum: Atvinnuleysistrygg-
ingarsjóðs, Styrktarsjóðs Dagsbrúnar og
Lífeyrissjóðs Dagsbrúnar sem og í stjórn
Sambands almennra lífeyrissjóða.
Sú stéttabarátta, er hann leiddi fram til
sigurs, hlóð sífellt fleiri störfum á herðar
honum.
Líf hans og starf var allt helgað verka-
lýðssamtökunum og sósíalistískri hugsjón
þeirra. Hann bar sífellt og allstaðar hag
hins vinnandi fjölda fyrir brjósti — og
hjartað fékk að kenna á þeirri ábyrgðar-
tilfinningu, er aldrei yfirgaf hann.
Látum samverkamann hans í stjórn
Dagsbrúnar og eftirmann hans nú,
Guðmund J. Guðmundsson — þann, er
lengst starfaði með honum, er þeir Hann-
es og Sigurður voru horfnir, — lýsa síð-
ustu æfiárunum, svo sem hann gerir í
eftirmælunum í Þjóðviljanum 22. júlí,
þar sem svo margar ágætar greinar og
kveðjur til Eðvarðs er að finna.
150