Réttur - 01.07.1983, Qupperneq 44

Friðarvikan
5. - 11. sept.
1983
Friðarhreyfingin á íslandi sýndi það áþreifanlega vikuna 5. - 11. sept. hvílík
ítök hún á í þjóð vorri, sem alltaf er verið að reyna að blinda og beisla til þess
að láta hana draga bandaríska stríðsvagninn. Það voru margskonar ábyrg öfl,
sem þar tóku höndum saman: læknar og leikarar, rithöfundar og hverskonar
listamenn hljóms og lita. Höfuðstöðvar íslensks menningar- og útilífs lögðu þessi
friðaröfl undir sig til að flytja boðskap sinn: M.F.A., Fjóðleikhúsið, Lækjartorg,
Laugardalshöll, Hallgrímskirkja og Lögberg — allstaðar hljómaði sama krafan:
Vér krefjumst framtíðar! og erlendir gestir frá Englandi og Finnlandi lögðu fram
sinn skerf. — Fólkið tók að gera sér ljóst í æ ríkari mæli að „lífið er þess vert“
að lifa því, en þá verður líka að berjast fyrir því gegn voldugum öflum dauðans,
máske fyrst og fremst „kaupmönnum dauðans“, stríðsgróðalýðnum.
Ef til vill var hápunkti þessarar friðarhátíðar náð í þeim fáu alvöruþrungnu
orðum, sem Halldór Laxness mælti á undan upplestri sínum í Þjóðleikhúsinu:
„Ég hafði nú þann heiður á árunum að vera nokkra áratugi stöðugt á ferða-
lögum hér og þar um heiminn til þess að taka þátt í friðarstarfsemi. Það var að
vísu ánægjulegt líf og gaf góða samvisku.
En eftir því sem maður fór í fleiri staði og hélt lengri og betri ræður, eftir því
var þessi starfsemi af þeim, sem ríkjum ráða í heiminum, stimpluð sem nokkurs
konar stórglæpur. Og þeir menn, sem fengust við að reyna að stilla til friðar í
heiminum og gerðu það að takmarki sínu, voru brennimerktir sem glæpamenn.
Þetta máttum við alltaf heyra á eftir okkur og ég er ekki frá því að það heyrist
enn þann dag í dag.“
Halldór Laxness talar hér af biturri
reynslu. Eimitt fyrir síðustu heimsstyrj-
öld, er kostaði 50 miljónir manna lífið
auk alls annars böls, háði hann hina hug-
rökku baráttu fyrir friði gegn þeim skað-
ræðisöflum auðvalds og fasisma, er undir-
bjuggu blóðbaðið mikia.
Það eru nú rétt rúm 50 ár síðan hann
172