Morgunblaðið - 21.01.2006, Qupperneq 50

50 LAUGARDAGUR 21. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Bjarni Halldórs-son fæddist í
Króki í Gaulverja-
bæjarhreppi í Ár-
nessýslu 14. ágúst
1918. Hann lést á
Landspítalanum í
Reykjavík 11. jan-
úar síðastliðinn.
Foreldrar hans voru
hjónin Lilja Ólafs-
dóttir, f. 1892, d.
1974 og Halldór
Bjarnason, f. 1888,
d. 1988, er bjuggu í
Króki. Bjarni var
næstelstur barna þeirra. Eldri var
Stefán Helgi, f. 1917, d. 1991, en
yngri Ólafur, f. 1920, Ingibjörg, f.
1922, Guðfinna, f. 1924, d. 1988,
Bjarni yngri, f. 1926, d. 1957, Páll
Axel, f. 1928, Gísli, f. 1931, Guð-
Ragnheiður Lilja, f. 1995. Dóttir
Ragnheiðar og Ásbjörns Björns-
sonar viðskiptafræðings er Ólafía
Bjarnheiður Ásbjörnsdóttir bú-
fræðingur og háskólanemi, f. 1977,
búsett á Skúmsstöðum. Sambýlis-
maður hennar er Hafsteinn Sigur-
björnsson verktaki, f. 1977. Dóttir
þeirra er Heiða Sigríður, f. 2002.
Bjarni ólst upp í Króki við hefð-
bundin sveitastörf. Hann naut far-
skólakennslu sveitarinnar og fór
ungur til eins vetrar náms í
Íþróttaskólanum í Haukadal.
Bjarni stundaði nám við Bænda-
skólann á Hvanneyri 1943–1945 og
lauk þaðan búfræðiprófi. Hann
lauk kennaraprófi frá Kennarskól-
anum árið 1950. Bjarni var kenn-
ari við Barnaskóla Tálknafjarðar
1947–1948 og Barnaskólann á
Sauðárkróki 1961–1963. Hann var
skólastjóri Barnaskóla Vestur-
Landeyja í Rangárvallasýslu
1963–1986.
Útför Bjarna fer fram frá Ak-
ureyjarkirkju í Vestur-Landeyjum
í dag og hefst athöfnin klukkan 14.
mundur, f. 1933 og
Helga María, f. 1936.
Bjarni kvæntist ár-
ið 1967 Guðríði B. Ár-
sælsdóttur á Skúms-
stöðum í Landeyjum,
f. í Eystri-Tungu í
Landeyjum 17. febr-
úar 1923 og átti þar
heima síðan. Guðríð-
ur var áður gift Þor-
valdi Jónssyni bónda
á Skúmsstöðum, f.
1885, d. 1962. Dóttir
þeirra og stjúpdóttir
Bjarna er Ragnheið-
ur Þorvaldsdóttir ljósmóðir og
hjúkrunarfræðingur í Reykjavík,
f. 1957, gift Ófeigi Grétarssyni raf-
eindavirkja, f. 1962. Börn þeirra
eru Grétar menntaskólanemi, f.
1986, Guðríður Bjartey, f. 1993 og
Í örfáum orðum en af heilum hug
kveð ég fósturföður minn Bjarna
Halldórsson.
Hugurinn leitar til baka og ótelj-
andi minningar streyma fram í hug-
ann. Margs er að minnast og margt
ber að þakka.
Það var gæfa okkar mömmu þegar
Bjarni kom til okkar að Skúmsstöðum
vorið 1967. Ég var þá á 10. ári og hafði
mínar skoðanir á hlutunum, með þol-
inmæði og hlýju tókst honum að vinna
mig á sitt band og var sá þráður á
milli okkar alla tíð. Alltaf var hægt að
leita til hans þegar vandamálin virt-
ust óyfirstíganleg, sá hann þá oftar en
ekki aðra lausn á þeim en aðrir sáu
vegna víðsýni, næmleika, hjarta-
gæsku, prúðmennsku og fróðleiks.
Það eru svo óteljandi minningarnar
sem vert væri að minnast frá liðnum
dögum. Ein sú dýrmætasta er þegar
við fórum í Flóann í fyrsta sinn, hann
að kynna konuefnið sitt fyrir foreldrum
sínum sem bjuggu í Króki og ég fylgdi
með. Margt fólk var á bænum, en hlýj-
an og vinsemdin sem við mættum var
ógleymanleg, Lilja amma og Halldór
afi tóku okkur ákaflega vel og þarna
græddi ég bæði afa og ömmu á einum
degi, kynni mín af ömmu voru til þess
að yngsta dóttir mín ber nafnið Lilja.
Hlýjan sem úr augum hennar skein og
faðmurinn sem hún breiddi móti mér
yljar mér enn um hjartarætur.
Það voru forréttindi að fá að alast
upp með Bjarna, hann sá hlutina í
miklu víðara samhengi en flestir aðr-
ir, og óendanleg þolinmæði hafði hann
þegar svo bar undir t.d. þegar þurfti
að skýra út fyrir ungviðinu stærð-
fræðiaðferðir, skilgreiningar á sögu
lands og þjóðar eða skáldskap sem
engin leið var að botna í, alltaf sá hann
lausnir og börnin mín hringdu á
Skúm ef aðstoðar var þörf við úr-
lausnir fengust alltaf greið svör.
Bjarni var ljóðelskur með afbrigð-
um og orti mörg falleg ljóð.
Gaman þótti okkur að ræða trúmál
og áttu þau æ stærri sess í huga hans
eftir því sem árin liðu, eitt af því al-
merkilegasta sem honum fannst í
Biblíunni er upphaf Jóh.guðspjalls „Í
upphafi var orðið og orðið var hjá
Guði og orðið var Guð.“ Vorum við
komin á þá skoðun að þessi jarðvist
væri jafnvel undirbúningur fyrir
æðra líf og ekki er það kvíðaefni að
ljúka okkar veru á þessari jörð því
alltaf stækkar hópurinn sem tekur á
móti okkur þegar yfir lýkur, þvílíkt
mannval.
Að lokum vil ég þakka ómælda ást
og hlýju sem hann sýndi barnabörn-
um sínum þó sérstaklega Lollý sem
var hans hjartans yndi frá fyrstu tíð
og langafastelpunni sem var „ljósið“
hans góða.
Ég sendi þér kæra kveðju,
nú komin er lífsins nótt.
Þig umvefji blessun og bænir,
ég bið að þú sofir rótt.
Þó svíði sorg mitt hjarta
þá sælt er að vita af því
þú laus ert úr veikinda viðjum,
þín veröld er björt á ný.
Ég þakka þau ár sem ég átti
þá auðnu að hafa þig hér.
Og það er svo margs að minnast,
svo margt sem um hug minn fer.
Þó þú sért horfinn úr heimi,
ég hitti þig ekki um hríð.
Þín minning er ljós sem lifir
og lýsir um ókomna tíð.
(Þórunn Sigurðardóttir.)
Guð geymi þig og varðveiti.
Ragnheiður Þorvaldsdóttir.
Kveðjustundin er komin. Það er
með miklum söknuði að ég kveð hann
afa minn, mann sem hefur átt svo
stóran þátt í lífi mínu. Ég hændist að
honum mjög ung og sóttist alltaf eftir
að vera í návist hans enda var hann
mér alla tíð óendanlega góður. Þótti
nú mörgum nóg um eftirlátssemina í
karlinum við krakkann og fannst ekki
í lagi að ég drykki kaffi, keyrði bíl og
traktor aðeins 5 ára gömul. Sögurnar
sem hann sagði mér og bækurnar
sem hann las fyrir mig voru óteljandi
og ekki stóð á honum að kenna mér að
lesa og skrifa. Veturinn sem ég var 4
ára, á 5 ári dunduðum við okkur við
það að lesa íslendingasögurnar á
kvöldin og las hann þá gjarnan fimm
bls og ég eina. Þessi útgáfa var á
gamla málinu eða „ok og ek málinu“
eins og við kölluðum það og þannig
kenndi hann mér að lesa.
Afi hafði dálæti á náttúrunni og
dýrum, þá sérstaklega fuglum og fór-
um við ófáar ferðirnar á vorin að gá að
hreiðrum. Við reyndum að finna
hreiður hjá sem flestum tegundum og
merktum staðina með netahringjum
til að við myndum ekki stíga á þau eða
keyra yfir þau. Stundum fórum við í
blómaleiðangra og þá skoðuðum við
þau blóm sem á vegi okkar urðu en
ekki mátti slíta þau upp því þá myndu
þau deyja og þá nytum við þeirra ekki
eins lengi. Þegar ég var lítil fékk ég að
fara með afa að gefa og þegar búið var
að gefa á garðana í fjárhúsinu lögð-
umst við oft niður í jötuna og hlust-
uðum á kindurnar tyggja. Þetta var
svo notalegt að oftar en ekki sofnaði
ég og þá bar hann mig heim upp hól-
inn en það gerði hann ósjaldan og í
hvernig veðri sem var.
Margar ferðir fórum við saman á
Hiluxnum, eitthvað að skoða kannski
hross eða bara niður á fjöru. Var þá
nánast skilyrði að reyna eftir fremsta
megni að festa sig amk einu sinni,
spóla svolítið svo við þyrftum örugg-
lega að labba heim að sækja traktor-
inn. Draga hann upp og stússast í
þessu einhverja stund, sannkallað
þolinmæðisverk en afi var ákaflega
þolinmóður maður.
Sérviska einkenndi afa minn að þó
nokkru leyti og er það algjörlega
ómetanlegt að hafa fengið að kynnast
henni. Afasæti, gaffallinn, hnífurinn,
skeiðin, diskurinn, glasið, smérhníf-
urinn, hafragrautspotturinn allt voru
þetta hlutirnir hans og enginn notaði
nema hann, að ógleymdri matvendn-
inni. Eitthvað var þó farið að draga úr
henni á síðustu árum og fékkst hann
til að smakka hina ýmsu rétti sem ég
útbjó. Honum þótti þeir nú misgóðir
en einn af þeim varð mikið uppáhald
hjá honum, pylsupasta.
Þegar afi varð áttræður fórum við í
skemmtilega ferð saman. Við fórum
til Reykjavíkur, fórum Þingvallaleið
að Þingvöllum, komum niður hjá
Laugarvatni, þar fengum við okkur
hamborgara, héldum svo þaðan að
Haukadal en þar var afi einn vetur í
skóla ungur maður. Þar gengum við
um skóginn til að reyna að finna út
hvar plönturnar sem hann hafði
ásamt skólafélögum sínum sett niður
væru. Við vorum á göngu í hátt á
þriðja tíma og alltaf var hann á undan
svo ótrúlega léttur á fæti og fullur af
áhuga. Við brutumst í gegn um skóg-
inn þveran og endilangan þar til afi
var viss um að við værum komin í
elsta hluta hans. Þá stoppuðum við
stutta stund en héldum svo ferðinni
áfram, yfir Þjórsá uppi við virkjanir
og niður Rangárvelli. Allan tímann
vissi hann nákvæmlega hvað öll fjöll
hétu, hvernig þau hefðu myndast og
hvaða steintegund væri á hverju
svæði fyrir sig.
Já, hann vissi margt og fylgdist vel
með öllum málum þjóðfélagsins og
hafði sínar skoðanir á þeim. Oftar en
ekki voru þær aðeins öðruvísi en
flestra annarra en hann ígrundaði allt
vel og velti upp öllum flötum málsins
áður en hann myndaði sér sína skoð-
un. Maður gat alltaf spurt hann ráða
með hvert það hugarefni sem brann á
manni hverju sinni og alltaf voru svör-
in á reiðum höndum hvort sem um
flókin stærðfræðidæmi, ritgerð eða
sendibréf var að ræða. Uppeldi var
eitt það málefni sem hann hafði mik-
inn áhuga á og sagði að það væri aldr-
ei verið nógu gott við börn. Dóttir mín
var svo lánsöm að kynnast mann-
gæsku afa en hún naut sömu ástar og
alúðar og ég upplifði og munum við
báðar búa að því alla tíð.
Guð geymi þig, elsku afi minn.
Minningin um þig mun alltaf lifa í
hjarta mínu.
Þín
Ólafía (Lollý).
Ég kynntist Bjarna tengdaföður
mínum sumarið 1983 þegar ég kom í
fyrsta sinn að Skúmsstöðum. Það var
verið að undirbúa heyskap, dytta að
vélum og smíða undirblásturskerfi
fyrir baggana. Það var ekkert annað
að gera en bretta upp ermar og sýna
hvað í manni bjó. Þarna var Bjarni,
einstaklega ljúfur maður sem tók mér
mjög vel og lá ekki á liði sínu við að
leiðbeina mér, hann var einstaklega
verklaginn, þolinmóður og vandvirk-
ur að hverju sem hann gekk.
Við Bjarni fórum saman í nokkrar
ferðir t.d. í Mýrdalinn og að Klömbru.
Þetta voru einstaklega skemmtilegar
ferðir þar sem hann bókstaflega
þekkti hvern krók, kima og sögu þess
sem á vegi okkar varð. Hann unni
landinu og náttúrunni. Bjarni var
heimakær með afbrigðum og leið best
á Skúmsstöðum, hann sagði að ham-
ingjan væri heimafengin og skildi
ekkert í þessum útlandaferðum okkar
og spurði hvort virkilega hefði verið
skemmtilegt, þegar heim var komið
Eina landið sem hann langaði til að
heimsækja var Búlgaría vegna þess
þar væri svo gamla tónlist að finna.
Bjarni hafði ríka kímnigáfu og
mörg hnyttin tilsvör lifa í minning-
unni. Það var eitt sinn þegar hann
kom akandi á Hilux frá Hellu á rúm-
lega 100 km hraða að lögreglan stopp-
aði Bjarna og bað hann að koma í
skýrslutöku sem var auðsótt mál. Í
lokin, þegar spurðu þeir hvernig
stæði á þessum akstri, hvort hann
vissi ekki hver hraðatakmörkin væru,
stóð ekki á svarinu: „Það er bara svo
gaman.“ Við svo búið kvaddi Bjarni
og sagði að þetta hefði verið þörf
áminning hjá strákunum, höfðu þeir
svo gaman af að aldrei var sektin inn-
heimt.
Gaman hafði Bjarni að ræða um
pólitík og rökræða þau mál, reyndi
hann ófá skipti að snúa syni mínum af
hægri kantinum í réttvísandi átt yfir á
þann vinstri.
Ég kveð Bjarna með virðingu og
hjartans þakkir fyrir allt.
Drottinn blessi þig og varðveiti.
Ófeigur Grétarsson.
Í dag kveð ég kæran mág minn og
tryggan vin, hógværa öðlingsmann-
inn Bjarna Halldórsson.
Æðruleysi og trúarstyrkur hans
kom best í ljós í hetjulegri baráttu við
ólæknandi mein. Það er þakklætis-
vert að hann skuli ekki þurfa að þjást
lengur. Ég sakna vinar í stað, þakka
honum gefandi samskipti. Þakka hon-
um fyrir hlýjuna og glettnina sem
hann gat brugðið svo skemmtilega
fyrir sig. Meðal þess sem einkenndi
Bjarna var hógværð og mikil góðvild.
Hann kunni svo vel að beina athygl-
inni að því góða og jákvæða, jafn-
framt að horfast í augun við raun-
veruleikann.
Alltaf var gaman að koma að
Skúmstöðum. Systir mín og Bjarni
voru höfðingjar heim að sækja. Bjarni
settist niður og talaði um heima og
geima. Hann var einstaklega bók-
hneigður. Það er hreint ekki orðum
aukið að hann las flestar fræði- og
fagurbókmenntir sem gefnar voru út.
Bjarni sagði mér að hann læsi góða
bók jafnan tvisvar. Hann var meira en
bókaunnandi, hann var líka ágætt
skáld. Samdi fögur ljóð, í þeim er dýr-
mætt orðaval. Innihald ljóðanna er
gjarnan fegurð og ást og þykist ég
vita að hann hafi ort til konu sinnar,
fósturdóttur og afabarnanna. Ljóð
eftir hann voru eitt sinn lesin upp í út-
varpinu og hlustaði ég á þau með mik-
illi aðdáun. Þau eru ort með djúpri til-
finningu. Já, þau eru litróf allra
tilfinninga mannsins.
Mikið var hann Bjarni skemmtileg-
ur í fjölskylduboðum. Var áberandi
hvað unga fólkið sótti til hans til að
ræða um landsins gagn og nauðsynjar
eða afla sér fróðleiks. Ekki stóð á
skýrum svörum. Fyrir mörgum árum
þegar ég átti merkisafmæli var
Bjarni hvattur til þess að segja nokk-
ur vel valin orð í hófinu. Hann lét ekki
segja sér það tvisvar og fór á kostum
með þrumandi ræðu óundirbúinn við
mikinn fögnuð gesta. Er sú stund mér
ógleymanleg. Oft kom ég að Skúm-
stöðum mér til gamans. Þau hjónin
leyfðu Maríu dóttur minni að vera í
mörg sumur í sveitasælunni. Á hún
góðar minningar þaðan.
Mikill gleðigjafi kom á heimilið á
Skúmstöðum þegar Ragnheiður eign-
aðist Lollý. Hún er sólargeisli ömmu
sinnar og afa. Oft þegar ég renndi í
hlaðið á Skúmstöðum sá ég Bjarna
bera Lollý á herðum sér eða telpan
hafði stungið lítilli hendi í hlýjan og
traustan lófa afa síns. Leiddust þá
góðir vinir um hlaðið. Seinna gengu
þau um tún og engi en þá með Heiðu
litlu, langafatelpuna, á milli sín sem
heldur ekki fór á mis við umhyggju og
gæsku langömmu og langafa.
Bjarni var kennari og skólastjóri í
Vestur-Landeyjum til margra ára.
Ég hef heyrt að nemendum hans hafi
þótt vænt um hann og virt hann mik-
ils. Eitt sinn spurði ég Bjarna hvort
ekki hafi verið erfitt að stjórna öllum
þessum börnum? Af hans alkunnu
háttvísi og hógværð svaraði hann
,,Nei, það var alltaf gaman. Börn eru
svo dýrmæt og góð.“ Að leiðarlokum
vil ég þakka Bjarna samfylgdina. Ég
votta minni kæru systur og allri fjöl-
skyldunni mína innilegustu samúð.
Blessuð sé minning Bjarna Halldórs-
sonar.
Sigríður Ársælsdóttir.
Öll börn hafa þörf fyrir að skipta
máli, að á þau sé hlustað. Að vera við-
urkenndur eins og maður er. Viður-
kenning er eins og frjósamur jarðveg-
ur sem gerir örlitlu fræi kleift að
þroskast í fagurt blóm og eins og því
er gefin hæfni til. Að nota ekki stjórn-
semi, takmarkanir, dæma, hamla,
sýna völd og beita refsingum. Að
treysta ekki á vopn óttans.
Ég kynntist Bjarna árið 1968 er
hann hóf sambúð með móðursystur
minni Guðríði. Bjarni hlustaði á mig
og viðurkenndi mig eins og ég var.
Hann var alltaf yfirvegaður, háttvís,
skemmtilegur og æðrulaus. Hann
treysti aldrei á vopn óttans í sam-
skiptum. Hann hafði svo hlýja og
notalega nærveru. Bjarni var mjög
bókhneigður og mikill fræðimaður.
Það var alveg sama um hvaða málefni
var talað, hann var heima í öllu. Það
var svo skemmtilegt og fræðandi að
tala við hann. Hann gaf svo mikið og
vissi svo margt að ég kom alltaf
ánægðari og ríkari eftir samveru og
samskipti við hann. Við frænka mín,
Ragnheiður, fósturdóttir Bjarna, vor-
um saman á heimavistarskóla. Við
fórum gjarnan um helgar að Skúms-
stöðum. Bjarni og Gurra tóku alltaf
svo vel á móti mér. Ég upplifði að ég
var svo hjartanlega velkomin, ávallt,
ætíð. Vil ég þakka fyrir það. Sumarið
1993 dvaldist ég ásamt börnunum
mínum í nokkrar vikur á Eskifirði.
Komu tveir höfðingjar akandi á leið
sinni hringinn í kringum landið. Það
voru þeir Marteinn Davíðsson pabbi
minn og Bjarni. Dvöldust þeir hjá
mér í tvo sólarhringa. Það var svo
gaman og yndislegt að fá þá í heim-
sókn.
Pabbi minn fór að hitta gamla
kunningja, við Bjarni fórum upp í
Helgustaðarnámu ásamt börnunum
mínum tveimur. Hann leiddi eldra
barnið sem var fimm ára. Þeir fóru
sér hægt upp brekkuna, ég var tals-
vert á undan, horfði niður til þeirra og
sá að þeir höfðu lagt sig í ilmandi laut.
Ég naut þessarar sjónar og hugsaði,
auðvitað gaf hann sér tíma til að tala
og hlusta á barnið. Bjarni er alltaf svo
barngóður.
Bjarni minn, ég vil þakka þér sam-
verustundirnar og samfylgdina.
Þakka þér fyrir hvað þú varst alltaf
góður við mig. Blessuð sé minning
þín.
Ég votta ástvinum Bjarna mína
innilegustu samúð.
Marta Bryndís.
Síst af öllu hefði Bjarna hugnast að
vera hlaðinn lofi, þó er það þannig
þegar ég minnist hans, þá hrannast
upp atvikin stór og smá sem gefa líf-
inu gildi. Við kynntumst 1967 þegar
hann flutti að Skúmsstöðum. Þá var
hann 49 ára en ég 17. Með okkur tókst
vinátta sem ekki hefur skugga á borið
síðan.
Í mínum huga var Bjarni einstakur
maður, hann var greindari en gekk og
gerðist, alltaf hæverskur og lá lágt
rómur. Hann kunni að horfa og
hlusta. Hann gaf sér alltaf nægan
tíma fyrir menn og málleysingja. Mó-
fuglinn og maðkurinn mjói voru jafn-
hátt skrifaðir og búpeningurinn, allt
líf sem anda dró átti sinn rétt.
Enn þann dag í dag minnist ég þess
þegar ég kom eitt sinn í heimsókn og
Bjarni bauðst til að járna fyrir mig ef
ég héldi löppunum. Allan þann dag
járnuðum við Bjarni hestinn, það tók
u.þ.b. eina löpp að afgreiða stjórnmál-
in enda við nokkuð samstiga í þeim
málaflokki, alltaf spurningin um
hversu réttlætiskennd manna nær
langt. Það sem eftir lifði dags fór í hin-
ar þrjár lappirnar, kaffi og mat hjá
Gurru og umræður um skáldskap,
enda Bjarni næmur með afbrigðum,
víðlesinn og vel að sér. Síðan þá hef ég
verið þess fullviss að enginn hestur í
þeirri sveit hefur nokkru sinni verið
jafnvandlega járnaður og Skúmur
minn. Á einhverjum fyrstu búskapar-
árum sínum á Skúmsstöðum bauð
Bjarni mér með sér á æskuheimili sitt
að Króki í Flóa. Þeirri heimsókn mun
ég seint gleyma. Gamli bjartleiti mað-
urinn umfaðmaði son sinn, gekk síðan
hljóðlega um gólf og raulaði lágt. Það
var auðséð á móður Bjarna að henni
þótti hann lengst að komin af því fólki
sem þarna var. Hún settist hjá syni
sínum og þau héldust í hendur lengi,
lengi, lengi. Það var þá sem ég vissi
hvaðan hann Bjarni hafði sín fögru
brúnu augu og ég fann að á þessum
bæ átti kærleikurinn heima.
Guð blessi minningu Bjarna Hall-
dórssonar.
Árni Þorvaldsson.
BJARNI
HALLDÓRSSON