Morgunblaðið - 13.03.2006, Qupperneq 6

6 MÁNUDAGUR 13. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
JAFNAÐARMANNAFLOKKAR í
Evrópu með verkalýðshreyfingu að
bakhjarli urðu til sem mannréttinda-
hreyfing fátæks fólks í baráttu við of-
urvald auðs sem safnast hafði á fáar
hendur. Barátta hennar fyrir jöfnum
lífskjörum og jöfnum tækifærum til
þroska og til að lifa mannsæmandi
lífi, án tillits til efnahags- eða þjóð-
félagsstöðu, þótti ekki sjálfsögð krafa
á sínum tíma. Hart var tekist á um
baráttumálin og viðkvæðið var ávallt
að hið sama, þ.e. að atvinnulífið og
þjóðfélagið hefði ekki efni á umbótum
og jöfnuðu, að fyrirtækin myndu
kikna undan þessum byrðum og ekki
verða nægilega samkeppnisfær á er-
lendum mörkuðum.
Þetta var meðal þess sem fram
kom í máli Jóns Baldvins Hannibals-
sonar, fyrrverandi formanns Alþýðu-
flokksins, en hann flutti ávarp á 90
ára afmælisfagnaði jafnaðarmanna-
hreyfingarinnar hérlendis sem hald-
inn var í Ráðhúsi Reykjavíkur í gær
fyrir troðfullu húsi.
Jón Baldvin gerði boðskap ný-
frjálshyggjunnar sem tröllriðið hefur
vestrænum samfélögum á umliðnum
árum, eins og hann orðaði það, sér-
staklega að umtalsefni í ávarpi sínu.
„Nú þekkist sú skoðun og þykir fín að
þær þjóðir einar sem gefa fjármagns-
eigendum lausan tauminn geti spjar-
að sig í hinu hnattræna hagvaxt-
arkapphlaupi. Það megi ekki íþyngja
þeim um of með afskiptasemi og
sköttum því að þeir kunni að fyrtast
við og fara. Þar með væri hagvöxt-
urinn í hættu og um leið atvinna og
afkoma almennings. Þeim þjóðum
gangi hins vegar allt í haginn sem
dansa eftir töfraflautu fjármagnsins,
lækka skatta, einkavæða ríkisfyr-
irtæki og þjónustu og láta af óþarfa
afskiptasemi og eftirliti. Það fylgir
sögunni að það sé engra annarra
kosta völ. Við eigum enga valkosti,
bara afarkosti,“ sagði Jón Baldvin og
spurði í framhaldinu: „Til hvers er
hagvöxtur ef hann fellur aðeins fáum
í skaut?“ Í framhaldinu gerði Jón
Baldvin norræna velferðarsamfélagið
að umtalsefni og benti á að öfugt við
spár nýfrjálshyggjunnar væru Norð-
urlandaþjóðirnar jafnokar höfuðvígis
kapítalismans, Bandaríkjanna, þegar
kæmi að hagvexti og nýsköpun, en
stæðu langt um framar þegar kæmi
að nýtingu mannauðsins, mennt-
unarstiginu, atvinnuþátttökunni,
jafnréttinu og jöfnuði í tekjuskipt-
ingu. Sagði hann að þar skipti sköp-
um langtímafjárfesting samfélagsins
í menntun, heilsugæslu og umönnun
barna sem sé allt undirstaða í sam-
keppnishæfni þjóða í hinu alþjóðlega
þekkingarsamfélagi samtímans.
„Velferðarþjóðfélagið er afdrátt-
arlaust mesta stjórnmálaafrek lið-
innar aldar. Það er okkar að tryggja
að þær fórnir sem forverar okkar
færðu í baráttunni fyrir frelsi, jafn-
rétti og bræðra- og systralagi verði
ekki kastað á glæ.“
Frelsishugtakið verið
rifið úr samhengi
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, for-
maður Samfylkingarinnar, gerði
einnig grunnstefið um jafnrétti, frelsi
og bræðralag, eins og það birtist í
fyrstu stefnuskrá Alþýðuflokksins, að
umtalsefni. Sagðist Ingibjörg alltaf
hafa hrifist af þessari fyrstu stefnu-
skrá Alþýðuflokksins þar sem fram
kemur að markmið flokksins sé ekki
að allir verði jafnríkir heldur að eng-
inn sé fátækur í landi þar sem aðeins
verði ein stétt, þ.e. stétt starfandi
menntaðra einstaklinga.
„Þessi þrjú orð, þ.e. jafnrétti, frelsi
og bræðralag, eru samofin og ekkert
þeirra getur staðið án hins. Þetta er
mjög mikilvægt, vegna þess að frels-
ishugtakið hefur verið rifið úr sam-
hengi við önnur hugtök sem þurfa að
standa með því,“ sagði Ingibjörg og
tók fram að jafnrétti væri forsenda
frelsis. „Þess frelsis sem í því felst að
fá notið hæfileika sinna og atgervis
óháð stétt eða stöðu, efnahag eða
kynferði. Jafnrétti og frelsi verður
hvorki sótt, þess notið né það varið
nema í samfélagi við annað fólk. Eng-
inn er frjáls sem er órétti beittur og
enginn er heldur alveg frjáls meðan
aðrir búa við allsleysi eða undirokun.“
Í framhaldinu gerði Ingibjörg ís-
lenska auðmenn að umtalsefni. „Mikil
auðsöfnun fárra og erfiðari lífsbar-
átta annarra vegur að stöðugleik-
anum í samfélaginu og það eru teikn
á lofti um að traustið fari þverrandi,“
sagði Ingibjörg og tók fram að færa
mætti rök fyrir því að íslenskir at-
hafnamenn fari nú oft hratt yfir, ætli
sér um of og eigi það á hættu að
skaða sjálfa sig og aðra. „Þeir hafa
fengið mikið frelsi og verða nú að full-
vissa okkur um að þeir kunni að fara
með það. Þeir verða að sýna ábyrgð
gagnvart fólkinu í landinu minnugir
þess að með vinnu sinni og hugviti
hefur fólkið skapað það samfélag sem
gerir þeim kleift að athafna sig.
Stjórnvöld verða líka að axla sína
ábyrgð og leggja sig fram um að
skapa traust milli manna og á stofn-
unum samfélagsins. Þau verða að
sýna og sanna að þau gæti almanna-
hagsmuna, en ekki sérhagsmuna.“
Því verki að tryggja
kjörin lýkur aldrei að fullu
Benedikt Davíðsson, fyrrverandi
forseti Alþýðusambands Íslands,
gerði kjark og áræði stofnenda ASÍ í
upphafi síðustu aldar að umtalsefni í
ávarpi sínu, því þá hefði fólk legið
undir hótunum um atvinnumissi tæki
það þátt í slíkri ósvinnu að beita sér
gegn ægivaldi þeirra sem atvinnu-
tækjanna réðu á sínum tíma. „Því
verki að tryggja kjörin lýkur aldrei
að fullu,“ sagði Benedikt og gerði að
umtalsefni áróður manna á hægri
væng stjórnmálanna gegn verkalýðs-
starfinu.
„Þeir reyna að koma því inn hjá
fólki að starfsemi verkalýðsfélaga sé
nánast óþörf og úreld í dag, þetta sé
allt orðið tryggt með lögum og samn-
ingum. Nú eigi einstaklingar bara að
semja hver fyrir sig í hinu svokallaða
opna, frjálsa markaðskerfi. En látum
ekki blekkjast af slíku tali. Mörg
þeirra réttinda og margs konar kjör
sem við búum við í dag og teljum
sjálfsögð hefur þurft að berjast fyrir
árum saman og þau eru sífellt í hættu
ef samtök okkar, bæði fagleg og póli-
tísk, halda ekki vöku sinni,“ sagði
Benedikt og tók fram að hann vænti
þess að skref ungs fólks á nýrri öld
verði ekki smærri en skref forfeðr-
anna í baráttunni á liðinni öld.
90 ára afmæli jafnaðarmannahreyfingarinnar á Íslandi fagnað
Morgunblaðið/Eggert
Meðal fundargesta voru Rannveig Guðmundsdóttir, þingkona Samfylkingarinnar, Steinunn Valdís Óskarsdóttir
borgarstjóri og Sighvatur Björgvinsson, fyrrverandi formaður Alþýðuflokksins.
„Til hvers er hag-
vöxtur ef hann fellur
aðeins fáum í skaut?“
Jón Baldvin Hannibalsson, fyrrverandi formaður Alþýðuflokksins, gerði
norræna velferðarþjóðfélagið sérstaklega að umtalsefni í ávarpi sínu.
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
Plúsferðir · Hlíðasmára 15 · 200 Kópavogur · Sími 535 2100
www.plusferdir.is
Glæsilegar borgarferðir í vor
Ó borg
mín borg!
Dublin
13.–16. apríl, verð 43.340 kr.
Innifalið: Flug, gisting á Camden Court Hótel
morgunverður, flugvallarskattar og íslensk fararstjórn.
Madrid
6.–9. apríl, verð 54.640 kr.
Innifalið: Flug, gisting á Hótel Regina,
morgunverður, flugvallarskattar og íslensk fararstjórn.
Ljubljana
23. mars 13. 19. og 28 apríl,
verð frá 47.340 kr.
Innifalið: Flug, gisting á City Hotel 3 nætur,
morgunverður, flugvallarskattar og íslensk fararstjórn.
Luxor
VISA-ferð 21. apríl–1. maí,
verð 79.940 kr.
Innifalið: Flug,
gisting á Luxor Sheraton,
morgunverður,
flugvallarskattar
og íslensk fararstjórn.
Njóttu vorsins í Dublin,
Ljubljana, Madrid eða Luxor
ÝMIS samtök sem á liðnu hausti
sendu frá sér sameiginlega yfirlýs-
ingu um vatn fyrir alla vilja í tilefni
umræðu á Alþingi um vatnalög
minna á umsögn sína um frumvarp-
ið. Samtökin leggja til að frumvarpið
verði dregið til baka og að öll lög sem
snerta vatn verði tekin til endur-
skoðunar.
Samtökin og hreyfingarnar sem
sameinast í þessari afstöðu sinni eru
BSRB, Samtök starfsfólks fjármála-
fyrirtækja, Ungmennafélag Íslands,
Landssamband eldri borgara, Kenn-
arasamband Íslands, Menningar- og
friðarsamtök íslenskra kvenna,
Náttúruverndarsamtök Íslands, Fé-
lag Sameinuðu þjóðanna á Íslandi og
Öryrkjabandalag Íslands. Auk þess-
ara samtaka stóðu Þjóðkirkjan, Uni-
fem á Íslandi, Mannréttindaskrif-
stofa Íslands, ASÍ og Landvernd að
yfirlýsingunni „Vatn fyrir alla“.
Í yfirlýsingunni segir m.a.:
„Vegna mikilvægis vatns fyrir ís-
lenska þjóð og lífríki landsins telja
undirrituð samtök nauðsynlegt að
fest verði í stjórnarskrá Íslands
ákvæði um skyldur og réttindi
stjórnvalda og almennings hvað
varðar réttindi, verndun og nýtingu
vatns. Lög og reglugerðir um nýt-
ingu vatns taki því mið af ákvæðum
sem viðurkenna rétt einstaklinga til
vatns sem og lögum er varða vernd-
un vatns og náttúru.“ Þá segir að til
að tryggja skilvirka verndun og nýt-
ingu vatns beri stjórnvöldum að
skipuleggja stjórnsýslu þannig að
eðlilegt jafnvægi sé á milli þessara
þátta og réttar einstaklinga til að-
gengis að vatni.
Vatnalagafrumvarp
verði dregið til baka
SLÖKKVILIÐ höfuðborgar-
svæðisins var kallað út að litlu
húsi í Norðlingaholti í Reykjavík
rétt eftir klukkan þrjú í fyrri-
nótt. Þegar slökkviliðsmenn
komu á vettvang var húsið alelda
og stóð slökkvistarf yfir í um
eina og hálfa klukkustund. Aftur
þurfti að senda bíl á vettvang um
klukkan átta í gærmorgun til að
slökkva í glóðum og tók það
u.þ.b. klukkustund. Talið er að
húsið sé gamall sumarbústaður
en það stóð í lundi utan við
byggð. Engin hætta var því á að
eldurinn breiddist út en reyk
lagði þó yfir nokkuð stórt svæði.
Eldsupptök eru ókunn en líklegt
þykir að kveikt hafi verið í hús-
inu.
Eldur í húsi í Norðlingaholti