Morgunblaðið - 05.04.2006, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 5. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
Fjárfestar og bygginga-verktakar hafa sýnt upp-byggingu í miðbæ Akur-eyrar töluverðan áhuga.
Nýverið var auglýst eftir fyrir-
tækjum sem vildu ganga til verks-
ins miðað við tillögu að endurskoð-
uðu aðalskipulagi og fyrri frestur
til þess að senda inn umsóknir
rann út í gær. Endanlegur fjöldi lá
ekki fyrir síðdegis en Pétur Bolli
Jóhannesson deildarstjóri um-
hverfisdeildar átti von á upplýs-
ingum frá allt að 10 fyrirtækjum.
Síðar í mánuðinum verða svo valin
fyrirtæki sem fá að leggja fram
nánari hugmyndir.
Uppbygging er fyrirhuguð í
fimm reitum skv. tillögu að að-
alskipulagi. Þeir eru alls 20.000
fermetrar og myndu til saman-
burðar rúma alla byggðina milli
Pósthússtrætis og Lækjargötu í
Reykjavík, allt frá Skólabrú að
Tryggvagötu, að sögn Halldóru
Hreggviðsdóttur, framkvæmda-
stjóra ráðgjafarfyrirtækisins Alta,
sem unnið hefur fyrir Akureyr-
arbæ að þessu verkefni.
Breytingar eða ekki?
Nokkuð hefur borið á gagnrýni
á tillögur að endurskoðuðu aðal-
skipulagi í miðbænum og hvernig
staðið hefur verið að málum.
„Meginspurningin varðandi
þetta verkefni er sú hvort Akur-
eyringar vilja breytingar á mið-
bænum eða ekki. Umræðan á að
snúast um það, en það hefur hún
ekki gert,“ segir Kristján Þór Júl-
íusson bæjarstjóri á Akureyri í
samtali við Morgunblaðið.
„Ef menn vilja bílinn í forgang
þá þurfum við engu að breyta en
ég er sannfærður um að Akureyr-
ingar vilja breyta miðbænum.
Þetta er aðallega spurning um
breytt hugarfar.“
Bæjarstjóri gagnrýnir þá sem
hafa lýst sig mótfallna framkomn-
um hugmyndum. „Maður heyrir til
dæmis frá Samfylkingunni hér í
bæ að þessar skipulagshugmyndir
séu algjörlega óferjandi þegar á
allra vitorði er, sem þekkja til í
þessum bransa, að þetta verkefni
er til fyrirmyndar; ekki bara á
landsvísu heldur á heimsvísu. Um-
ræðan er aðallega um það að við
séum að fækka bílastæðum veru-
lega, sem er ekki einu sinni rétt.“
Bílastæði verði við umferðargöt-
ur og Kristján spyr hvernig fólk
geti fullyrt að öll bílastæði þurfi að
hverfa af þeim svæðum þar sem
þau eru nú, þó svo að þar verði
byggt. „Getur ekki vel verið að
einhver byggi hér hús sem rúmar
einhvern fjölda bíla? Við höfum
ekki hugmynd um það enn, en
sumir vilja ekki einu sinni skoða
málið. Afturhaldið er svo mikið.“
Og bæjarstjóri segir að ef bæj-
arbúar vilji breytingar þurfi að
fjölga fólki á miðbæjarsvæðinu.
„Það verður ekki gert með því að
halda öllu óbreyttu. Til þess að
fjölga fólki verður að ganga á
þessa fleka sem bílastæðin eru.
Hvernig það verður gert er svo allt
annað mál. Fyrst verður að opna
umræðuna; Samfylkingarmenn og
fleiri hér í bænum þora ekki að
fara út í þá umræðu. Það fólk þorir
ekki að takast á við nýjan veru-
leika og umræðan hefur borið
nokkurn keim af því undanfarið.
Eiríkur Jónsson [verkfræðingur,
sem gagnrýndi hugmyndir um
skipulagsbreytingar í miðbænum á
opnum fundi á dögunum og Morg-
unblaðið greindi frá] og skoðana-
bræður hans vilja nánast engu
breyta. Þó vilja þeir leyfa að
byggja ofan á Café Amour og
Dótakassann. Þetta hefur staðið
mönnum til boða í áratugi en það
hefur bara enginn viljað það.“
Kristján Þór segir að þegar um
sé að ræða jafn miklar breytingar
og hugmyndir séu um þurfi alltaf
einhver að brjóta ísinn. „Þetta er
þannig verkefni að einhver verður
að hafa forgöngu um breytingar á
þessu svæði og ég tek það glaður
að mér.“
Hann segir málið alls ekki snú-
ast um flokkapólitík, heldur þá
pólitík hvort menn þori að breyta.
Hvort fólk vilji framfarir í sam-
félaginu. „Það er mjög rík krafa á
Akureyri um meira líf í miðbænum
og við erum að verða við þeirri
kröfu. Að sjálfsögðu er eðlilegt að
einhverjir hafi áhyggjur af þessum
breytingum og verður eflaust að
taka tillit til gagnlegra ábendinga
þeirra.“
Yfirbragð Nýhafnar
„Nýr miðbær með yfirbragði
Nýhafnar í Kaupmannahöfn,
styrkir og eykur hlutverk Akur-
eyrar sem höfuðstaðar Norður-
lands alls. Akureyrarbær skapar
sér þannig sérstöðu á Íslandi þar
sem hann er kominn með skipu-
lagsramma fyrir allan miðbæinn,
sem gerir það auðvelt fyrir fjár-
festa og þróunaraðila að byggja
upp starfsemi sína fljótt og vel.
Blað hefur verið brotið í sögu
skipulagsmála á Íslandi, með þessu
verklagi,“ sagði Kristján.
„Nýi miðbærinn mun verða enn
mikilvægari miðpunktur í menn-
ingarlífi og verslun og skipulagið
og þau tækifæri sem mikill áhugi
fjárfesta til uppbyggingar gefur,
veitir nýju blóði í verslun og við-
skipti á Eyjafjarðarsvæðinu og
Norðurlandi öllu.
Nú eru auglýstir 5 reiti
byggingar. Reitirnir get
liðlega þrjú hundruð íb
verslana og annarrar þj
jarðhæð.
Tveir reitir, Glerárg
syðri og Sjallareitur, h
undir verslun, sem mu
staðsetningu sinni þar s
styrkja uppbyggingu miðb
og fá um leið lykilstaðse
nýjum miðbæ.“
Fyrirhuguð er lagning
hjarta nýja miðbæjarins
Kristján ljóst að síkið gef
sem næst því standa au
„Þá munu eignirnar á hin
lýstu reitum njóta útsýnis
inn og verða í nánd við va
hvarvetna myndi þykja e
arvert.
Í tillögu um endurskoð
skipulag kemur fram ský
ingur um að gera miðbæin
garði og mikil áhersla lögð
ytra umhverfi verði aðla
vistlegt. Þetta mun gera b
viðdvöl í miðbænum eft
verða.
Af þessum ástæðum he
inn í hyggju að innheimt
gerðargjöld sem gætu nu
af byggingarkostnaði og v
sem þannig fæst til verkef
bænum.
Í þessu tilfelli gætu ga
argjöld fyrir þessar íb
verslanir hlaupið á 700–8
ónum króna en það er n
standa undir framkvæm
borð við síkið og aðrar end
sem gera þarf.“
Kristján vísar því á bug
myndir að breytingum á
um séu ekki vel undirbún
erum ekki að kasta til hö
Skipulagsbreyting á Íslan
aldrei verið betur undirb
Bæjarfulltrúa
að fara að
2 )       2 )   
3 
4  .   
Skipulagsbreyting á Íslandi aldrei betur un
Horft til norðurs frá Torfunefinu út að Glerárgötunni. Fyrirhug
Eftir Skapta Hallgrímsson
skapti@mbl.is
OFBELDISMENN VAÐA UPPI
Ofbeldismenn vaða uppi,ekki sízt á höfuðborgar-svæðinu. Á skömmum
tíma hafa nokkrir einstaklingar
orðið fórnarlömb ofbeldismanna,
sem eira engu og virðist nákvæm-
lega sama hvernig þeir koma
fram gagnvart öðru fólki. Hvers
konar samfélag er þetta að verða?
Hvers konar fólk er að verða til í
þessu fámenna þjóðfélagi?
Nýjasta ofbeldisverkið var
framið gagnvart ungri stúlku,
sem af góðsemi sinni vildi hjálpa
vegfaranda, sem virtist vera í
neyð. Afleiðingin af þeirri hjálp-
semi var sú, að hún var dregin út
úr bíl sínum, ekið með hana á af-
vikinn stað og tilraun gerð til að
nauðga henni. Með harðfylgi
tókst henni að bjarga sér úr klóm
ofbeldismannanna.
Hver stansar næst við vegar-
kant, þegar vegfarandi þarf á
raunverulegri hjálp að halda?
Þeir verða fáir – ef nokkur.
Þetta ofbeldisverk kemur í
kjölfarið á mannráni á Suðurnesj-
um, þar sem saklaus heimilisfaðir
var dreginn út úr húsi sínu,
stungið í skott á bíl og keyrður
langt austur í sveitir til þess að
hægt væri að berja hann.
Skömmu áður hafði verið ekið
þrisvar sinnum á bíl fjölskyldu-
föður sem hafði farið með börn
sín í skóla.
Svona atburðir eru vísbending
um helsjúkt þjóðfélag.
Hver eiga viðbrögðin að vera?
Þegar lítið barn fæðist dettur
engum í hug að tuttugu árum síð-
ar hafi það litla barn breytzt í of-
beldismann, sem liggur í laun-
sátri til þess að níðast á
saklausum vegfaranda. Hvað ger-
ist á þessum tveimur áratugum
eða svo? Er það heimilið, sem
bregst? Er það skólinn, sem
bregst? Er það umhverfið, sem
hefur þessi áhrif á lítinn saklaus-
an einstakling á langri leið?
Er það sjónvarpið, sem hefur
þessi áhrif og kennir ofbeldis-
mönnum aðferðirnar? Eru það
tölvuleikirnir? Hvað er það?
Sjálfsagt eru skýringarnar
margar en það er því miður ekki
lengur hægt að horfa fram hjá
þeim kalda og nöturlega veruleika
að samfélag okkar er sjúkt.
Lausnin á vandanum er ekki sú,
að fjölga fangelsum. En það verð-
ur ekki hjá því komizt að auka lög-
gæzlu frá því, sem nú er. Það
verður að efna til stórátaks í lög-
gæzlumálum til þess að hreinsa
götur Reykjavíkur og nágranna-
sveitarfélaga af ofbeldismönnum,
sem vaða nú uppi, sem aldrei fyrr.
En það eitt út af fyrir sig er ekki
lausnin á því þjóðfélagsmeini, sem
augljóslega er að grafa um sig.
Þar verður að koma til samstillt
átak margra aðila. Fámenni hins
íslenzka samfélags ætti hins veg-
ar að gera okkur kleift að takast á
við þetta vandamál og ná því að
skapa það andrúmsloft í kringum
nýjar kynslóðir að þær leiti ekki
út í ofbeldi.
Hér er um að ræða vandamál,
sem er þess virði að um það verði
rætt í kosningabaráttunni.
Hvernig á að tryggja öryggi borg-
aranna? Hvernig á að koma í veg
fyrir að fólk breytist í einhvers
konar óargadýr, því að annað orð
er ekki hægt að hafa um það fólk,
sem framið hefur þau þrjú ofbeld-
isverk, sem hér hafa verið gerð að
umtalsefni.
Það er svo annað umhugsunar-
efni hvort lögreglan hér er í stakk
búin til að takast á við þetta nýja
ofbeldi og hvort lögreglumenn
hafi nægilega þjálfun til þess að
finna ofbeldismennina. Hefur hún
þá þjálfun?
Við svo búið má ekki standa.
DAUÐASLYS VIÐ KÁRAHNJÚKA
Það hafa orðið þrjú dauðaslysvið Kárahnjúka. Tvö þeirra
með skömmu millibili. Þegar svo
alvarlegir atburðir gerast er það
áleitin spurning, hvort öryggi
starfsmanna hefur verið nægilega
vel tryggt.
Alltaf þegar svo sorglegir at-
burðir gerast er því haldið fram,
að svo hafi verið. En er það raun-
veruleikinn? Mundu þessi dauða-
slys þá hafa orðið? Eru þau
kannski vísbending um, að jafnvel
þótt allir aðilar sem hlut eiga að
máli telji sig hafa gengið nægilega
tryggilega frá öryggisbúnaði og
öðru því, sem að öryggi lýtur, hafi
það þrátt fyrir allt ekki verið nóg?
Með þessum orðum er ekki verið
að ásaka einn eða neinn um þessa
alvarlegu atburði. Þeir eru hins
vegar með þeim hætti, að það er
ekki hægt að taka þeim með þögn-
inni einni. Meira verður til að
koma.
Í kjölfar þriggja dauðaslysa á
virkjanasvæðinu hlýtur Lands-
virkjun að yfirfara allar kröfur,
sem gerðar eru til öryggis á svæð-
inu, og gera það sem hægt er til úr-
bóta.
Jafnframt er mikilvægt að ná-
kvæmar skýrslur liggi fyrir um
þessa atburði og að þær verði
skoðaðar rækilega af þar til bær-
um yfirvöldum.
Það er líka nauðsynlegt að kanna
tryggingamál starfsmanna á virkj-
anasvæðinu. Hvaða bætur fá ást-
vinir þeirra, sem misst hafa lífið
við Kárahnjúka?
Það er ekki hægt að horfa á
þessa atburði og láta sem ekkert
hafi gerzt.