Morgunblaðið - 13.05.2006, Qupperneq 47

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. MAÍ 2006 47
ÚR VESTURHEIMI
BLAÐIÐ Lögberg – Heims-
kringla, sem gefið er út í Winni-
peg, verður héðan í frá innifalið
í félagsgjaldi í Þjóðræknis-
félagi Íslendinga. Almar
Grímsson, formaður ÞFÍ,
greindi frá þessu á Þjóðrækn-
isþinginu í Victoria við mikinn
fögnuð viðstaddra.
Undanfarin misseri hefur
verið unnið markvisst að auk-
inni útbreiðslu LH. Liður í
þeirri vinnu er meðal annars að
ná til fleiri Íslendinga á Íslandi
en hingað til. Fyrir um tveimur
árum hófust viðræður milli LH
og ÞFÍ um samstarf og á
þinginu tilkynnti Almar að nið-
urstaða lægi fyrir. „Þetta er
beggja hagur,“ sagði hann.
„Við aukum upplýsingastreym-
ið til félaga okkar og styrkjum
Lögberg – Heimskringlu í leið-
inni.“
Morgunblaðið/Steinþór
Almar Grímsson
Allir fé-
lagar ÞFÍ
fá LH
ÚT er komið
myndbandið Fire
on Ice eða Eldur
á ís, saga íslensku
mormónanna.
Myndbandið er
gert eftir bókinni
Fire on Ice: The
Story of Icelandic
Latter-day Saints
at Home and Abroad, eftir Fred E
Woods, prófessor við Brigham Yo-
ung háskólann í Provo í Utah í
Bandaríkjunum.
Í myndbandinu er farið yfir sögu
íslensku mormónanna heima og er-
lendis, rétt eins og í bókinni. Á ár-
unum 1854 til 1914 fluttu 410 Íslend-
ingar frá Íslandi til Utah. Varpað er
ljósi á þessa frumherja sem ruddu
brautina og stofnuðu íslenskt sam-
félag í Spanish Fork en það var jafn-
framt fyrsta íslenska samfélagið í
Vesturheimi. Greint er frá fórnum
þessa fólks og aðlögun að nýju um-
hverfi, sagt frá því hvernig Íslend-
ingar kynntust Kirkju Jesú Krists
hinna síðari daga heilögu (Mormóna-
kirkjunni) og hvernig þeir hafa verið
hluti af henni í 150 ár.
Hægt er að panta myndbandið hjá
David A. Ashby, upplýsingafulltrúa
Íslenska félagsins í Utah (davidal-
anashby@msn.com).
Myndband
um íslensku
mormónana
Utanríkisráðuneytið hélt sjöttu ráðstefnukjörræðismanna Íslands erlendis í vik-unni og sóttu hana tæplega 170 kjör-ræðismenn auk maka. 10 kjörræðis-
menn komu frá Kanada og á meðal þeirra var Jón
Ragnar Johnson, aðalræðismaður í Toronto. „Þetta
var mjög fróðleg og gagnleg ráðstefna og í raun
ótrúlegt hvað mikið var tekið fyrir,“ segir hann.
Íslenska tengingin sterk
Í Kanada er algengt að fólk af íslenskum ættum
stofni sjóði sem tengjast Íslandi eða íslenskum mál-
efnum á einhvern hátt. Jón Ragnar Johnson og Pat-
ricia, kona hans, stofnuðu slíkan sjóð í minningu for-
eldra hans og árlega er veittur 1.000 dollara styrkur
úr sjóðnum til að styrkja framhaldsnám eins nem-
anda af íslenskum ættum.
„Foreldrar mínir voru virkir félagsmenn í Ís-
lensk-kanadíska félaginu í Toronto í mörg ár, faðir
minn lét mikið að sér kveða í íslenska samfélaginu
og við stofnuðum sjóðinn í þeim tilgangi að halda
minningu þeirra á lofti,“ segir Jón Ragnar spurður
um sjóðinn sem þau stofnuðu í kjölfar andláts móð-
ur hans 2003, en faðir hans féll frá 1985.
Jón Ragnar Johnson og Marion Sellers Johnson,
foreldrar Jóns Ragnars, fæddust í Winnipeg og ól-
ust þar upp en fluttu til Toronto á kreppuárum ný-
liðinnar aldar. Móðir hans var af enskum og skosk-
um uppruna en faðir hans var sonur Finns
Jónssonar frá Melum í Hrútafirði og Guðrúnar Ás-
geirsdóttur úr Borgarfirði. „Faðir minn ólst upp í
íslenska samfélaginu í Winnipeg og talaði íslensku
reiprennandi. Tengslin við Ísland rofnuðu hjá
mörgum sem fluttu vestur og afkomendum þeirra
en faðir minn hélt alltaf sambandi við ættingja á Ís-
landi og hann var meðal annars sæmdur heiðurs-
merki Hinnar íslensku fálkaorðu.“
Í fótspor föður síns
Sjaldan fellur eplið langt frá eikinni. Jón Ragnar
eldri var lögfræðingur og ræðismaður Íslands í
Toronto frá 1946 til 1983. Jón Ragnar yngri er einn-
ig lögfræðingur. Hann var skipaður vararæðismað-
ur 1971 og tók við af föður sínum. Hann hefur líka
haldið góðu sambandi við ættingja og vini á Íslandi
alla tíð og hefur heimsótt Ísland sex sinnum, fyrst
1956 með foreldrum sínum. „Ég tala reyndar ekki
íslensku en hver veit nema ég eigi eftir að fara á
námskeið,“ segir hann. „Ísland og allt sem tengist
Íslandi hefur verið hluti lífs míns alla tíð. Ég hef
alltaf átt heima í Toronto og þó Íslensk-kanadíska
félagið, ICCT, hafi unnið gott starf og vinni gott
starf hefur aldrei verið sérstaklega sterkt íslenskt
samfélag í borginni vegna þess að frumherjarnir
settust ekki þar að. Kjarni eins og er í Winnipeg
hefur aldrei verið til staðar. Sem barn bjó ég því að
arfleifðinni, myndum og sögum frá Íslandi, og ég bý
enn að henni auk þess sem ICCT heldur mér við
efnið. Reyndar er félagið mun sterkara um þessar
mundir en á árum áður. Stöðugt fleiri sýna íslensk-
um málum áhuga og það má meðal annars merkja á
því að uppselt hefur verið á þorrablót undanfarin ár
og mikið fjölmenni hefur sótt íslenska menningar-
viðburði eins og Íslandskynningar, tónleika, leik-
sýningar og íslenskar kvikmyndasýningar. Gail
Einarson-McCleery ræðismaður hefur verið
óþreytandi við að koma á ýmsum menningarvið-
burðum og þeir hafa verið vel sóttir, ekki síst af fólki
af íslenskum ættum.“
Gildi íslenskunnar
Árið 1948 þegar Jón Ragnar var sex ára, dó föð-
uramma hans og þá flutti afi hans til þeirra í Tor-
onto. „Hann kunni engan veginn við sig í Toronto,
sagði að þar væru engir Íslendingar og hann gæti
bara talað íslensku við föður minn. Hann stoppaði
því stutt við og flutti á Betel í Gimli þar sem hann
bjó þar til hann dó 1955. Hann kunni best við sig í ís-
lensku umhverfi, innan um íslenskar bækur og fólk
sem talaði íslensku. Samt talaði hann góða ensku og
ég kunni vel við hann og við spiluðum stundum sam-
an á spil. Eldri sonur okkar sem reyndar heitir Jón
Ragnar, er mjög bókmenntalega sinnaður. Hann
erfði íslensku bækurnar hans afa og er líklegur til
þess að halda merkinu á lofti.“
Feðgar ræðismenn í
Toronto samtals í 60 ár
Kjörræðismenn Íslands erlendis
eru um 250 talsins og þiggja þeir
engin laun fyrir vinnu sína. Feðgar
hafa sinnt þessu starfi í Toronto í
Kanada undanfarin 60 ár. Steinþór
Guðbjartsson settist niður með
Jóni Ragnari Johnson, aðalræð-
ismanninum í Toronto sem tók við
af föður sínum, og forvitnaðist um
„íslensku“ hliðina á honum.
Morgunblaðið/Jim Smart
Jón Ragnar Johnson, aðalræðismaður í Toronto.
steinthor@mbl.is
GERT er ráð fyrir að minning-
arreitur Þingvallakirkju í Eyford í
Norður-Dakóta í Bandaríkjunum
kosti um 40.000 dollara eða um
þrjár milljónir króna. Stefnt er að
því að vígja reitinn í tengslum við
Íslendingahátíðina í Mountain
fyrstu helgina í ágúst 2007.
Þingvallakirkja brann til
grunna 3. júní 2003. Eftir brunann
var ákveðið að reisa minnismerki
þar sem kirkjan stóð. Fljótlega
var sáð í svæðið í þeim tilgangi að
þar yrðu villtar plöntur sem eru
einkennandi fyrir Norður-Dakóta
og komið hefur verið fyrir stein-
flísum eins og voru í kirkjunni. Til
stendur að koma þarna fyrir upp-
lýsingaskiltum með myndum og
texta varðandi kirkjuna og ís-
lensku landnemana, fólkið sem
byggði kirkjuna og hélt tryggð
við hana. Ennfremur verður sett
upp um tveggja metra há eftirlík-
ing úr bronsi af Kristsstyttu eftir
Thorvaldsen eins og sú sem eyði-
lagðist í brunanum.
Curtis Olafson, formaður
kirkjustjórnar og forseti Íslend-
ingafélagsins á svæðinu, the Ice-
landic Communities Association,
segir að á tveimur fundum kirkju-
stjórnarinnar fyrir skömmu hafi
verið teknar ákvarðanir um fram-
haldið á kirkjureitnum. „Helsta
takmark okkar með minning-
arreitnum er að vekja athygli
fólks á íslensku landnemunum
hérna, hverju þeir þurftu að fórna
og hvað þeir þurftu að leggja á
sig til að hefja nýtt líf í nýju
landi.“
Fyrstu helgina í ágúst ár hvert
er haldin Íslendingahátíð í Mount-
ain og segir Curtis að styttan, sem
verið er að búa til í Utah og kosti
um 25.000 dollara, verði komin á
sinn stað fyrir hátíðina í sumar og
öllum framkvæmdum verði lokið
sumarið 2007. „Þá verður formleg
vígsla, þökk sé öllum sem hafa
lagt hönd á plóg,“ segir Curtis.
„Þetta verkefni kostar um 40.000
dollara og við hefðum aldrei get-
að ráðist í það ef ekki hefði komið
til góður og víðtækur stuðningur.
Sérstaklega ber að þakka góðan
stuðning frá Íslandi. Hann skiptir
okkur sérstaklega miklu máli.“
Kostnaður um þrjár milljónir króna
Morgunblaðið/Steinþór
Curtis Olafson og Leslie Geir, fyrir framan kirkjugrunninn þar sem Þing-
vallakirkjan stóð í Eyford skammt frá Mountain í Norður-Dakota.
Ljósmynd/Pam Furstenau
Sett verður upp um tveggja metra
há eftirlíking af Kristsstyttu.
Dagana 12.-16. júní býðst þér að setjast á skólabekk í Háskóla Íslands og taka þátt í
umræðum, tilraunum, vettvangsferðum og heilabrotum um flest milli himins og jarðar.
Hvað vekur áhuga þinn? Viltu vita meira? Skráning í Háskóla unga fólksins hefst 15. maí.
Líttu inn á www.ung.is og skoðaðu þig um.
Ertu á aldrinum 12-16 ára?*
*Háskóli unga fólksins er opinn unglingum fæddum á árunum 1990 - 1994.