Morgunblaðið - 16.09.2006, Qupperneq 36

36 LAUGARDAGUR 16. SEPTEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
NÚ STENDUR yfir Samgöngu-
vika í Reykjavíkurborg, dagana 15.–
22. september. Samgönguvikunni er
ætlað að vekja borgarana til um-
hugsunar um samgöngumöguleika
sem rýra ekki loftgæði okkar enn
frekar. Engum dylst sú ógn sem
steðjar að jarðarbúum, þar á meðal
Íslendingum, vegna loftslagsmeng-
unar og því hafa flest
ríki gripið til þess að
hvetja fólk til að draga
úr notkun einkabílsins
með því að hjóla, ganga
eða taka strætó.
Samfylkingin í
Reykjavík lagði fram
tillögu í borgarráði 20.
júlí þess efnis „ að fela
borgarstjóra að nú
þegar verði hafnar við-
ræður um þátttöku rík-
isins í kostnaði við al-
menningssamgöngur á
höfuðborgarsvæðinu.
Viðræðunum verði lokið fyrir 1.
október 2006.“ Tillögu Samfylking-
arinnar var frestað fyrir 2 mánuðum
og enn bólar ekkert á vilja borgaryf-
irvalda til að samþykkja tillöguna og
hefja viðræður við ráðherra þó svo
ráðherra sé opinberlega búin að lýsa
því yfir hún telji ekki óeðlilegt að
ríkið komi að rekstri almennings-
samgangna.
Jónína jákvæð
Jónína Bjartmarz umhverf-
isráðherra virðist hafa góðan skiln-
ing á ágæti almenningssamgangna.
Haft er eftir henni að almennings-
samgöngur verði að vera raunhæfur
valkostur fyrir fólk ef við ætlum að
minnka útblástur, bæta fjárhag fjöl-
skyldna, minnka kostnað við sam-
göngumannvirki og bæta umhverfið
í víðum skilningi. Í Fréttablaðinu 19.
júlí síðastliðnum segir hún það ekki
óeðlilegt að ríkið komi að rekstri al-
menningssamgangna.
Ríkið greiðir alls
staðar með
Jónína þekkir vænt-
anlega þá staðreynd að
almenningssamgöngur
eru víðast hvar í Evr-
ópu styrktar af rík-
isfjárlögum. Í nýjum
alþjóðlegum sam-
anburði er Reykjavík
eina borgin sem ekki
fær fjármagn frá ríkinu
til almennings-
samgangna og greiðir
þar að auki skatt af
rekstri. Þetta skýtur
óneitanlega skökku við, því íslenska
ríkið styður við almennings-
samgöngur á landsbyggðinni, á lofti,
láði og legi! En í lögunum er ákvæði
um að almenningssamgöngur í þétt-
býli verði ekki styrktar af ríkisvald-
inu. Það eru óneitanlega kaldar
kveðjur til borgarbúa sem borga fyr-
ir brúargerð, jarðgöng og vegavinnu
um allt land, með sínu skattfé. Und-
anfarin ár hefur Reykjavíkurborg
ítrekað bent Alþingi og ríkisstjórn á
þessar staðreyndir en fengið lítil við-
brögð. Næg röksemdafærsla ætti að
felast í þeirri ógn sem jarðarbúum
stafar af síaukinni loftslagsmengun,
ríkisvaldið getur ekki skorast undan
lengur að taka ábyrgð á mengun frá
útblæstri bíla. Við höfum samþykkt
bókanir í þá veru og því verður rík-
isvaldið að koma að rekstri almenn-
ingssamgangna eins og eðlilegt þyk-
ir í flestum þeim löndum sem við
berum okkur saman við.
Já takk!
Nú í samgönguviku vil ég þakka
fyrir áhuga ráðherra og vænti þess
að borgaryfirvöld grípi gæsina og
leiti þegar eftir samkomulagi við rík-
ið um framlög til almennings-
samgangna. Nógu lengi hafa borg-
aryfirvöld beðið eftir þessu gullna
tækifæri en líklega var liturinn á
stjórninni í Ráðhúsinu rangur síð-
astliðin 12 ár og þar stóð hnífurinn í
kúnni. En nú kveður við nýjan og
ánægjulegan tón. Boltinn er hjá
meirihluta borgaryfirvalda. Jónína
bíður eftir svari.
Já, ráðherra
Björk Vilhelmsdóttir skrifar í
tilefni af Samgönguviku » ...vil ég þakka fyriráhuga ráðherra og
vænti þess að borgaryf-
irvöld grípi gæsina og
leiti þegar eftir sam-
komulagi við ríkið um
framlög til almennings-
samgangna.
Björk Vilhelmsdóttir
Höfundur er borgarfulltrúi og fyrr-
verandi stjórnarformaður Strætó bs.
BIRGIR Ármannsson þingmaður
Sjálfstæðisflokksins skrifaði grein í
Morgunblaðið 10. september sl. og
fjallaði um samstarf stjórnarandstöð-
unnar og hugsanlegt
„Vinstra Kaffi-
bandalag“. Við lestur
greinarinnar kemur í
ljós að Birgir hefur eig-
inlega ekkert nýtt fram
að færa og því eiginlega
ómögulegt að spá í hvað
það er sem hann er
raunverulega að hugsa
eða hvers vegna hann
skrifaði þessa grein.
Hann virðist þekkja
Steingrím J. svo náið að
halda mætti að þeir fé-
lagar deildu með sér
svefnherbergi. En hver
hefur áhuga á því eða
allri flækjunni sem
Birgir rekur fram og til
baka um meint rugl í
stjórnarandstöðunni?
Að þeir hugsanlega
stofni „kaffibandalag“
eða að það hafi slitnað
uppúr einhverju sam-
starfi þeirra og alls-
konar þvælumoð Birgis
um hverskonar baneitr-
uð samsuða stjórn-
arandstaðan sé og hafi
verið. Varla hefur önnur eins óskilj-
anleg þvæla sést á prenti eins og þessi
grein Birgis og er talandi dæmi um
hvað núverandi þingmenn eiga erfitt
með að tjá hug sinn eða að hugsa rök-
rétt um málefni líðandi stundar. Það
er því engin undrun þótt vandamál
séu uppi sem tengjast okkar ástkæru
þingmönnum.
Framundan eru kosningar og ekki
er óeðlilegt að fólkið í landinu spái í
það í vetur hver verði útkoman úr
þessum væntanlegu kosningum. Und-
ir þessu kringumstæðum hugsar fólk
til baka um allt sem vanrækt hefur
verið svo sem sjúkrahúsmálin, eins og
sameiningu sjúkrahúsanna sem sló öll
met í heimsku og olli heimsmeti í að
flækja sjúkrahúsmál heillar þjóðar. Í
framhaldi af því rifjast upp málefni
sjúklinga, svo sem langir biðlistar,
lengstu biðlistar í heimi og þess hátt-
ar, til að tryggja að sem flestir lifi
ekki veikindi af. Málefni
aldraðra sem eru í lang-
tíma þæfingu hjá rík-
isstjórninni til að
tryggja að sem flestir
aldraðir deyi sem fyrst
eða að fólk með geðræn
vandamál fái helst
hvergi úrlausn sinna
mála, svo dæmi séu tek-
in úr fréttum fjölmiðla.
Málefni öryrkja hafa
hvað eftir annað lent
fyrir dómstólum. Vega-
kerfið er að hruni kom-
ið. Til að bæta gráu ofan
á svart þá var öllum
vöruflutningum lands-
manna beint inn á ónýtt
vegakerfi og strandsigl-
ingar lagðar niður. Hver
flutningabíll slítur veg-
unum eins og þúsundir
smábíla og undir þess-
um kringumstæðum
virðist samgöngu-
ráðuneytið vera með af-
gang af peningum, nýtir
ekki allar fjárlagaheim-
ildir frá Alþingi til að
gera við vegina.
Hvort sem um er að ræða að þjóna
fólkinu eða halda innviðum og mann-
virkjum ríkisins í lagi þá er áhuga-
leysi og eða getuleysi ríkisstjórn-
arinnar algert og von að fólk og
mannvirki standi ekki eins vel og ella
hefði verið. Hægt er að skrifa langan
pistil um fjármála- og efnahagsflækju
ríkisins sem er eitthvað það sérkenni-
legasta af öllu sérkennilegu sem nú-
verandi ríkisstjórn er að bera á borð
fyrir þjóðina.
Það er einmitt undir þessum kring-
umstæðum sem einn stjórn-
arþingmaðurinn Birgir Ármannsson
sér ekkert áhugaverðara þessa dag-
anna en að fjalla ítarlega um meintar
sálarkvalir og innanflækjur stjórn-
arandstöðunnar og getur varla leynt
ofsagleði sinni yfir hvað þessi stjórn-
arandstaða er tvístruð og sund-
urtætt. Sá málflutningur hefur verið
á þessum nótum í áratugi þegar Sjálf-
stæðisflokkurinn fjallar um vinstri
flokka á Íslandi. Ekkert nýtt í þeim
málflutningi. En það var ekki hlut-
verk meirihlutans að vera sífellt að
plástra og pæla út stjórnarandstöð-
una. Meirihlutinn er engin hjálp-
arsveit fyrir stjórnarandstöðuna, eða
hvað?
Verkefni meirihlutans er að
stjórna landinu og þjóna fólkinu. Eða
er það misskilningur? Þingmenn
meirihlutans sem eru sammála Birgi,
eru í einhverjum allt öðrum hugleið-
ingum en að vinna í málefnum fólks-
ins og þjóna landi og þjóð. Þeir eru að
vinna í stjórnarandstöðunni ef marka
má grein Birgis. Meðan „Róm brenn-
ur“ þá er þetta fólk sem á að stjórna
landinu og sinna þörfum fólksins svo
upptekið af sínum eigin þörfum að
enginn tími er til að sinna þeim verk-
efnum sem það var kosið til og fær þó
fúlgur fjár til að sinna. Að þetta fólk
sé að vinna að málefnum fólksins í
landinu er helber blekking eins og
dæmin sanna.
Birgir Ármannsson heldur að með
því að skrifa botnlausa rugl-
blaðagrein um stjórnarandstöðuna þá
aukist líkur á að fólkið í landinu kjósi
hann í vor og hans flokk. Halló.
Ég held að Íslendingar séu nú svo
upplýstir að þeir þurfi enga hjálp frá
Birgi eða neinum öðrum til að mynda
sér skoðun í vor. Fólk mun skoða hug
sinn og umfram allt skoða hvað hefur
verið í gangi í samfélaginu frá hendi
núverandi meirihluta og taka sína
ákvörðun út frá því. Hvort núverandi
stjórnarandstaða er einhver mót-
leikur fyrir kjósendur skal ósagt látið
en ljóst er að það er galopið fyrir
hvern sem er að koma með nýtt fram-
boð og nýja valkosti sem gætu hitt
beint í hjarta kjósenda og ættu betur
við heldur en það rugludallarugl sem
hefur verið í gangi fram til þessa.
Fólk vill núna breytingar strax,
breytingar sem virka fyrir fólkið,
breytingar sem taka eingöngu mið af
þörfum fólksins og taka ekki mið af
endalausum þörfum alþingismanna
eins og eftirlaunafrumvarpið var, svo
dæmi sé tekið.
Ofsagleði Birgis
Ármannssonar
Sigurður Sigurðsson skrifar
um stjórnmál
»Ég held aðÍslendingar
séu nú svo upp-
lýstir að þeir
þurfi enga hjálp
frá Birgi eða
neinum öðrum
til að mynda sér
skoðun í vor.
Sigurður Sigurðsson
Höfundur er verkfræðingur
VENJULEGUR lýðræðissinni
lítur svo á að flokkum í stjórn-
arandstöðu, sem hljóta meirihluta
í kosningum, beri skylda til að
taka við stjórnartaumum, ef þess
er nokkur kostur. Ef það reynist
ófært, hljóti viðkomandi að gera
kjósendum sínum grein fyrir
ástæðum.
Þetta var viðhorf Frjálslynda
flokksins að loknum borg-
arstjórnarkosningum á liðnu vori.
Kjósendur höfðu lýst yfir van-
trausti á ríkjandi meirihluta og
veitt stjórnarandstöðunni umboð
til að taka við völdum.
En Sjálfstæðisflokkurinn hafði
þann meirihlutavilja kjósenda að
engu og kaus að verzla við þann
flokkinn, sem skýrast vantraust
hlaut. Og saman hafa þeir kaupa-
héðnar á bak við sig minnihluta
kjósenda í höfuðborginni.
Morgunblaðsmenn gera því á
fæturna að frjálslyndir hafi orðið
fyrir vonbrigðum. Undirritaður
kannast ekki við það viðhorf, þótt
finnast kunni.
Sjálfur prísaði hann sig sælan
og Frjálslynda flokkinn. Línur í
íslenzkri pólitík urðu hreinar –
tandurhreinar. Framsóknarflokk-
urinn og Sjálfstæðisflokkurinn
hafa endanlega skriðið í eina
sæng saman. Kjósandi, sem ljær
Sjálfstæðisflokknum atkvæði sitt
er með því að styðja Framsókn-
arflokkinn áfram til valda. Aftur á
móti munu atkvæði greidd Frjáls-
lynda flokknum styrkja þann ein-
dregna ásetning flokksins að
hrinda þessu spyrðubandi ný-
frjálshyggjunnar frá völdum.
Héðan í frá er með öllu þýðing-
arlaust fyrir ráðstjórnarflokkana
að lýsa því yfir að þeir muni
ganga óbundnir til alþingiskosn-
inganna að vori. Þeir eru og verða
rígbundnir hvor öðrum og um alla
framtíð vonandi.
Frjálslyndi flokkurinn mun að
sínu leyti leggja sig í framkróka
um að núverandi stjórnarand-
staða nái höndum saman um
stjórn landsins. Flokkurinn mun
bjóða fram á eigin forsendum, en
gerir sér fulla grein fyrir að hann
getur ekki fengið allar sínar óskir
uppfylltar í samvinnu við aðra
flokka.
Það er svo efni í mörg grein-
arkorn að fjalla um viðskilnað
ráðstjórnarflokkanna.
Sverrir Hermannsson
Hreinar línur
Höfundur er fv. formaður
Frjálslynda flokksins.
UNDANFARNA daga hafa borist
fréttir af því að tilfinnanlega vanti
starfsfólk í vörumarkaði og mat-
vöruverslanir. Svo langt hafa menn
gengið að starfs-
mönnum eru boðnar
greiðslur, 100 þúsund
krónur, fyrir að útvega
starfsfólk í þessi störf.
Í fréttaviðtali við versl-
unarstjóra í Bónus
kom fram að fólk væri
sumt með óskir um að
fá hluta af laununum
svart ef það tæki að sér
þessi störf. Ástæður
þess eru eflaust marg-
ar, en ekki kæmi mér á
óvart að lífeyrisþegar
veigruðu sér við að
fara í svona vinnu
vegna þess hve launin
skerða lífeyrinn þeirra
frá Tryggingastofnun.
Það er ljóst að nægt
framboð er af störfum
fyrir fólk sem vill vinna
t.d. hlutastarf. Í um-
ræðunni um kjör líf-
eyrisþega hefur það
verið gagnrýnt harð-
lega hversu greiðsl-
urnar frá Trygg-
ingastofnun eru tekjutengdar og þær
verki letjandi á lífeyrisþega vilji þeir
afla sér viðbótartekna vegna þess
hve lítið kemur í vasa þeirra þegar
upp er staðið.
Ríkisstjórnin vill ekki
liðka til nú
Það var ein af kröfum fulltrúa eldri
borgara í nefndarvinnunni með rík-
isstjórninni að sett yrði frítekjumark
vegna atvinnutekna, þannig að
ákveðnar vinnutekjur skerði ekki
greiðslurnar frá Tryggingastofnun.
Með frítekjum kæmi hvatning til at-
vinnuþátttöku og lífeyrisþegum yrði
þannig gert kleift að auka tekjur sín-
ar með vinnu. Ríkisstjórnin var ekki
tilbúin að ganga að þessu nú, en vísar
slíkum breytingum fram á næsta
kjörtímabil. Tillaga ríkisstjórn-
arinnar er 200 þúsund króna frí-
tekjur á ári frá 1. janúar 2009 eða um
17.000 krónur á mánuði og 25 þúsund
króna frítekjur á mánuði frá 1. jan-
úar 2010. Þetta er of lítið og allt of
seint. Frítekjumark verður að koma
strax, ástandið í samfélaginu kallar á
það. Lífeyrisþegar hafa líka kallað
eftir því nú þegar í kröfum sínum um
bætt kjör.
Allra hagur að
auðvelda
atvinnuþátttöku
Mikilvægt er að gefa
lífeyrisþegum sem það
vilja kost á að vera í at-
vinnulífinu, þótt ekki
væri nema í hlutastarfi.
Það er líka mikilvægur
þáttur í endurhæfingu
að koma til starfa á ný
fólki sem einhverra
hluta vegna hefur verið
utan vinnumarkaðarins
vegna veikinda eða af
öðrum ástæðum. Í vik-
unni var ég viðstödd
opnun á nýrri starfs-
þjálfunarstöð, Ekron,
sem er stofnuð fyrir þá
sem hafa farið í áfengis-
og vímuefnameðferð
eða hafa átt við ein-
hverskonar fíkn að
stríða og þurfa end-
urhæfingu til að komast
út í lífið. Þetta er lofs-
vert framtak einstaklinga, sprottið af
mikilli þörf. Frítekjumark vegna at-
vinnu, t.d. fjörutíu þúsund krónur á
mánuði, strax, gagnvart lífeyr-
isgreiðslum almannatrygginga,
myndi auðvelda mjög slíka starfs-
endurhæfingu og verka hvetjandi.
Fjörutíu þúsund króna laun myndu
þá koma til viðbótar við lífeyrinn án
þess að skerða hann.
Þeir sem vinna halda frekar
heilsu, þeir einangrast síður, fyrir ut-
an það að margir draga varla fram
lífið á þeim lífeyrisgreiðslum sem
þeir eiga rétt á. Það er líka hagur
fyrir samfélagið sem fær af þessum
tekjum skatt. Hér er viljaleysi
stjórnvalda dragbítur á velferð mjög
margra, bæði einstaklinga og fyr-
irtækja.
Vinnufúsar
hendur bundnar?
Ásta R. Jóhannesdóttir fjallar
um málefni lífeyrisþega
Ásta R. Jóhannesdóttir
»Með frí-tekjum
kæmi hvatning
til atvinnuþátt-
töku og lífeyr-
isþegum yrði
gert kleift að
auka tekjur sín-
ar með vinnu.
Höfundur er alþingismaður fyrir
Samfylkinguna í Reykjavík