Morgunblaðið - 16.09.2006, Side 39

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. SEPTEMBER 2006 39
ÉG SKRIFAÐI stutta grein í
Morgunblaðið á dögunum um virkj-
unar- og stóriðjumálin á Austur-
landi. Ég spáði því að áróðursstríðið
mundi færast í aukana um þær
mundir þegar farið verður að safna
vatni í lónið. Ég reyndist sannspár.
Sú orrusta stendur yf-
ir. Þar er eitt af vopn-
unum skýrsla Gríms
Björnssonar jarðeðl-
isfræðings. Sú skýrsla
var lögð fyrir orku-
málastjóra veturinn
2002, sem lagði hana
fyrir Landsvirkjun
sem hélt fund með
skýrsluhöfundi þar
sem farið var yfir efni
hennar.
Staðhæfingar um
sprungur á svæði
Kárahnjúkavirkjunar
eru ekki nýjar af nálinni og hafa
verið uppi allan þann tíma sem
virkjunin hefur verið til umræðu.
Rétt er að halda því til haga að
hönnun stíflunnar hefur verið breytt
í öryggisskyni. Ef umræðan er ný
fyrir þingmenn þá spyr ég hvar þeir
hafi verið meðan þau gríðarlega
miklu skoðanaskipti voru um virkj-
unina þar sem kostir og gallar voru
tíundaðir.
Áhlaup í áróðursstríðinu
Svarið við spurningunni er ein-
falt. Þetta er áhlaup í áróðursstríð-
inu. Það vekur næstu spurningu,
hvers vegna er þessi umræða svo
hávær núna, þegar líður að lokum
framkvæmdarinnar.
Eina skynsamlega
svarið við þeirri spurn-
ingu er að mótmæl-
endur séu að byggja
upp andstöðu fyrir
frekari virkjanir í
framtíðinni. Mér finnst
ólíklegt að menn á
borð við Steingrím Sig-
fússon og félaga trúi
því í alvöru að það
verði hætt við þessar
framkvæmdir og
mannvirkin verði látin
standa til minningar
um þá vitleysinga eins og mig og
fleiri sem samþykktu lögin um
Kárahnjúkavirkjun.
Hins vegar er hér um alvarlegt
mál að ræða. Hvað á að taka mikla
áhættu í mannvirkjagerð. Reynt er
að hræða fólk sem býr neðan stífl-
unnar með því að hún muni láta
undan og valda stórflóðum.. Það er
alvarlegasti þáttur þessa máls, og
því er nauðsynlegt að taka áttirnar í
því moldviðri áróðurs sem geisar
með linnulausum viðtölum, frétta-
flutningi og greinaskrifum þessa
dagana.
Sérfræðingar eða skúrkar?
Spjótunum hefur verið beint að
Landsvirkjun. Ef taka ætti mark á
allri þeirri umræðu sem verið hefur
mætti ætla að þar sætu skúrkar
sem víluðu ekki fyrir sér að stefna
fólki í stórhættu með stórhættulegri
mannvirkjagerð, og væri auk þess
alveg sama þótt 100 milljörðum
króna væri kastað á glæ. Þessi áróð-
ur er svo magnaður að ég hef séð
friðsama menn austur á Fljótsdals-
héraði sem ekki mega vamm sitt
vita með límmiða á bílunum sínum
sem á stendur „Illvirkjun“. Þessum
aðdróttunum til sérfræðinga Lands-
virkjunar er einnig beitt við ut-
anaðkomandi menn sem hafa stund-
að eftirlit með framkvæmdunum.
Norskur sérfræðingur mátti í heil-
um Kastljósþætti sitja undir end-
urtekinni spurningu sem hljóðaði
efnislega á þá leið: hver borgaði þér
kaupið, góði? Er nokkuð að marka
það sem þú segir? Með öðrum orð-
um, hvort ráðgjöf hans litaðist af því
að hann væri á launum hjá Lands-
virkjun. Þessi sérfræðingur taldi
fyllsta öryggis gætt við stífluna,
samkvæmt öllum þekktum ráðum.
Mér finnast þessar aðdróttanir
óforskammaðar. Ég að minnsta
kosti trúi því að þessir menn meti
vísindaheiður sinn svo mikils að þeir
leiti eftir bestu vitneskju í hverju
máli, þar á meðal því stóra máli sem
hér er til umræðu. Það á jafnt við
um starfsmenn Landsvirkjunar sem
aðra sérfræðinga.
Stíflugerð á sprungusvæðum
Sannleikurinn er sá að það er
ekki nýtt að stíflur séu byggðar á
sprungusvæði. Allt Þjórsársvæðið
er eitt mesta sprungusvæði lands-
ins. Búrfellsvirkjun og stíflan sem
þar var byggð, hefur þolað öll eld-
gos sem orðið hafa í landinu síðan
árið 1967, auk Suðurlandsskjálfta.
Hið sama má segja um þær stíflur
sem síðan risu. Sannleikurinn er sá
að íslenskir tæknimenn hafa gíf-
urlega mikla reynslu af því að
byggja stíflumannvirki á eldvirkum
svæðum, og svæðum sem eru mun
virkari en Kárahnjúkasvæðið hefur
verið hingað til.
Hálendið og tilfinningarnar
Það hafa verið ritaðar margar til-
finningaþrungnar greinar um há-
lendið nú síðustu vikurnar. Ég ber
fulla virðingu fyrir tilfinningum
þess fólks sem þykir vænt um há-
lendið. Ég tel mig hiklaust vera í
hópi náttúruunnenda þrátt fyrir
stuðning við virkjunarframkvæmdir
fyrir austan. Ég fullyrði hins vegar
að það eru ýkjur ef því er haldið
fram að ekki sé hægt að njóta töfra
íslenskrar náttúru og hálendisins
eftir að vatn hefur fallið í farveg
Jöklu fyrir ofan Kárahnjúka, þótt
sú framkvæmd sé risavaxin. Hins
vegar gleymist að geta þess í hita
leiksins að aðkomugöng virkjunar-
innar og stöðvarhúsið eru neð-
anjarðar, sem er stórkostleg breyt-
ing frá fyrri hliðstæðum
framkvæmdum.
Ég fullyrði að töfrum hálendisins
er ekki fórnað með þessari virkjun
og hreindýr og heiðargæsir munu
þar áfram þrífast, og áfram munu
íslenskir fossar gleðja auga ferða-
mannsins.
Áhlaup í áróðursstríðinu
Jón Kristjánsson fjallar um
virkjunar- og stóriðjumálin á
Austurlandi
»Ég fullyrði að töfrumhálendisins er ekki
fórnað með þessari
virkjun og hreindýr og
heiðargæsir munu þar
áfram þrífast, og áfram
munu íslenskir fossar
gleðja auga ferða-
mannsins.
Jón Kristjánsson
Höfundur er þingmaður.
TILEFNI þessara skrifa eru
ályktanir sem fulltrúar á aðalfundi
Læknafélags Íslands, sem haldinn
var á Egilsstöðum helgina 2.–3.
september, samþykktu og sendu til
fjölmiðla.
Sú ályktun sem vakti mesta at-
hygli fjölmiðlanna var sú um meint-
an stjórnunarvanda á
Landspítala – háskóla-
sjúkrahúsi og nauðsyn
þess að byggja einka-
sjúkrahús til að
tryggja sem best at-
vinnufrelsi lækna. Það
yrði best tryggt með
því að hafa sem flestar
stofnanir sem veita
heilbrigðisþjónustu.
Nú er það svo að
sjúkrahús eru byggð
og rekin vegna þess að
þörf er á þjónustu við
sjúka. Sjúkrahúsum
er ekki ætlað að tryggja valfrelsi
lækna og annars heilbrigðisstarfs-
fólks til starfa. Aðalmarkmið sjúkra-
húsa er að veita eins góða heilbrigð-
isþjónustu og kostur er. Sjúkrahús
eru flóknar og dýrar stofnanir,
sennilega eru fá fyrirtæki eins háð
mikilli tækni og sérþekkingu.
Í milljónaþjóðfélögum er talið að
það þurfi u.þ.b. eina milljón manna
til að standa á bak við tæknivætt
sérgreinasjúkrahús.
Sú ákvörðun að sameina sjúkra-
húsin þrjú í Reykjavík var því mjög
eðlileg og var það gert eftir að feng-
ið hafði verið álit erlendra matsfyr-
irtækja. Nú er þessari sameiningu
að mestu lokið.
Í kjölfar sameiningar var ákveðið
að reisa nýtt sjúkrahús sem hýsa
skyldi allar helstu sérgreinar lækn-
inga, kennslu fyrir nema í heilbrigð-
isvísindum og vísindastarfsemi
tengda læknisfræði og skyldum
greinum. Brýnt er að hraða bygg-
ingu hins nýja sjúkrahúss eins og
kostur er þar sem starfsemin er nú í
nokkrum húsum og þau öll börn síns
tíma, orðin of lítil og óhagkvæm í
rekstri.
Fulltrúar hverra?
Læknafélag Íslands er bæði fag-
og stéttarfélag lækna
sem hefur að leiðarljósi
„að efla hag og sóma
hinnar íslensku lækna-
stéttar og auka kynni
og stéttarþroska fé-
lagsmanna“ og „að efla
samvinnu lækna um allt
sem horfir til framfara í
heilbrigðismálum“ eins
og segir orðrétt í sam-
þykktum LÍ.
Aðalfundur fer með
æðsta vald í málefnum
félagsins.
L.Í. á að vera mál-
svari allra lækna og ályktanir aðal-
fundar eiga að endurspegla skoðanir
meirihluta félagsmanna.
Þeir einir eiga atkvæðisrétt á að-
alfundi sem eru sérstaklega til þess
valdir. Að lýsa því í smáatriðum
hvernig val fer fram er auðvitað að
æra óstöðugan, í stuttu máli eru
menn valdir eftir búsetu á landinu,
þ.e. hin ýmsu svæðafélög eiga full-
trúa, svo og geta sérgreinafélög átt
fulltrúa. Þetta fyrirkomulag hefur
mjög verið gagnrýnt í áranna rás og
ekki fengist á því veruleg breyting.
Eðlilegt væri að allir félagsmenn
gætu sótt aðalfund og átt þar bæði
tillögu- og atkvæðisrétt. Stærstur
hluti þeirra sem álykta um mál spít-
alans eru ekki starfsmenn hans og
sumir hverjir hafa ekki komið þar
inn fyrir dyr síðan í námi. Þeir hafa
því litlar forsendur til að tjá sig af
þekkingu um mörg innri mál spít-
alans. Fullyrðingar eins og að
læknar á stofnuninni séu „hand-
tíndir af misvitrum stjórnendum“
eru auðvitað staðlausir stafir. Allar
stöður yfirlækna og annarra lækna
eru auglýstar og í þær ráðið eftir
hæfni.
Þá er fullyrt að eftir því sem
sjúkrahúsum fjölgi, batni þjónustan.
Fullyrt er að Landspítali sé einok-
unarstofnun sem sjúku fólki sé
nauðugur einn kostur að leita til en
„þjónustan sé þó góð ef og þegar
hún fæst.“
Þegar ég var unglæknir á árunum
1981–85 voru þrjú bráðasjúkrahús í
Reykjavík; Landsspítalinn, Borg-
arspítalinn og Landakotsspítali.
Ekki varð ég vör við að sjúkrahúsin
bitust um sjúklingana, frekar var
reynt að komast hjá innlögnum, sér-
staklega á öldruðu og langveiku
fólki sem erfitt yrði að útskrifa að
meðferð lokinni. Það var nefnilega
eins þá og nú, bráðasjúkrahúsin
bjuggu við þann vanda að þurfa að
leggja veikt fólk á gangana. Þá, eins
og nú, vantaði hjúkrunarrými og
langlegurými.
Það sem hefur þó áunnist á und-
anförnum árum er að biðlistar eftir
flestum aðgerðum hafa styst og
þjónusta í hinum ýmsu sérgreinum
læknisfræðinnar orðið betri og skil-
virkari eftir sameiningu sjúkrahús-
anna.
Flestir læknar sem starfa í mínu
nærumhverfi eru í meginatriðum
sáttir við þá stefnu sem stjórnendur
sjúkrahússins hafa tekið í faglegum
málefnum. Hér á sjúkrahúsinu er
nefnilega þögull meirihluti sem vill
gjarna vinna í friði og er ekki í sí-
felldum erjum við samstarfsmenn
og stjórnendur. Ég veit að margir
eru ósammála þeim ályktunum og
greinargerðum sem aðalfundur L.Í.
sendi frá sér þann 3. september
varðandi málefni sjúkrahússins, í
rauninni mætti túlka þær sem árás-
ir á stofnunina.
Það hvarflar að mér að hér séu á
ferðinni skoðanir nokkurra sérvitr-
inga og nöldurseggja sem vita fátt
um starfsemi sjúkrahússins.
Ég persónulega hef oft hugleitt
að mínum hagsmunum væri betur
borgið utan Læknafélags Íslands.
Það eru margir að athuga sinn
gang.
Læknafélag Íslands, málsvari hverra?
Hjördís Smith fjallar um
sjúkrahúsmál og ályktun frá
aðalfundi Læknafélags Íslands
Hjördís Smith
» Sjúkrahúsum er ekkiætlað að tryggja val-
frelsi lækna og annars
heilbrigðisstarfsfólks til
starfa. Aðalmarkmið
sjúkrahúsa er að veita
eins góða heilbrigð-
isþjónustu og kostur er.
Höfundur er svæfinga- og gjörgæslu-
læknir á Landspítala við Hringbraut.
Sést hefur: Hundruðir manna voru drepnir.
RÉTT VÆRI: Hundruð manna voru drepin.
(Fleirtalan af hundrað er hundruð, en af þúsund ýmist þúsund
eða þúsundir.)
Gætum tungunnar
geirsdóttir, meistaranemi við Há-
skóla Íslands. Allir tólf
frambjóðendur hafa mikla reynslu
af félagsstarfi. Erla Ósk fer þar
fremst meðal jafningja, en hún var
formaður Politica Félags stjórn-
málafræðinema við Háskóla Ís-
lands, sat í Stúdentaráði fyrir
Vöku og var jafnframt fram-
kvæmdastjóri Stúdentaráðs. Erla
var kosningastjóri í kröftugri kosn-
ingabaráttu Heimdallar á sl. vori
þar sem hún stýrði starfi um 120
sjálfboðaliða í fjölbreyttum verk-
efnum, sem að mínu mati áttu þátt
í kosningaárangri Sjálfstæð-
isflokksins sl. vor. Árangri sem
leiddi til þess að nú hefur flokk-
urinn aftur komist til valda í
Reykjavík, borgarbúum öllum til
hagsbóta.
Styðjum framboð hópsins:
www.blatt.is
Í framboði með Erlu Ósk eru
framúrskarandi liðsmenn. Ég
skora á alla unga sjálfstæðismenn í
Reykjavík að kynna sér hópinn og
þau málefni sem hann leggur
áherslu á á heimasíðu hans
www.blatt.is
Hópurinn er með kosninga-
vinnustofu á Grandavegi 47 þar
sem opið er alla daga og kvöld
fram að kosningunum nk. fimmtu-
dag. Þangað eru allir velkomnir.
Mikilvægt er að við sjálfstæð-
ismenn höldum þeirri góðu stöðu
sem við höfum náð meðal ungs
fólks í Reykjavík. Tryggjum það
með góðum kosningasigri hópsins
blatt.is á fimmtudaginn.
»Erla Ósk og félagarmunu styrkja enn þá
góðu stöðu sem Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur
náð meðal ungs fólks í
Reykjavík.
Höfundur er formaður Heimdallar.