Morgunblaðið - 07.12.2006, Page 32

32 FIMMTUDAGUR 7. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ÖRYGGI Á EINKASTOFUM
Íslendingar gera miklar kröfur tilheilbrigðisþjónustu. Í langflest-um tilfellum stendur hún undir
þeim kröfum enda hefur íslenzka
heilbrigðiskerfið á að skipa frábæru
fagfólki og góðum búnaði. Ein af
þessum kröfum er að gætt sé fyllsta
öryggis við skurðaðgerðir. Vitað er
að margt óvænt og ófyrirséð getur
komið upp í skurðaðgerð en þá skipt-
ir þeim mun meira máli að viðbrögð
við slíkum uppákomum séu þaulæfð
og búnaður til að bregðast við eins og
bezt verður á kosið.
Heilbrigðisþjónustan er að mestu
leyti rekin af hinu opinbera, ekki sízt
flóknari og tæknivæddari læknis-
þjónusta, sem útheimtir vel útbúna
spítala. Þó færist það í vöxt að lækn-
isaðgerðir, sem sumar hverjar krefj-
ast svæfingar, sem alltaf fylgir
áhætta, séu gerðar á einkareknum
læknastofum. Það er jákvæð þróun
sem m.a. Morgunblaðið hefur hvatt
til. Og sú þróun á að halda áfram. En
þá er líka alveg gríðarlega mikilvægt
að notendur læknisþjónustu geti
treyst því að öryggið á einkastofu sé
það sama, komi eitthvað upp á, eins
og á sjúkrahúsi sem hið opinbera rek-
ur.
Dómur Héraðsdóms Reykjavíkur í
máli þar sem konu voru dæmdar bæt-
ur vegna heilaskaða, sem hún hlaut í
brjóstastækkunaraðgerð á einkarek-
inni læknastofu, vekur efasemdir um
að þessa öryggis hafi verið gætt til
hins ýtrasta í því tilviki. Í dómnum
segir að við svæfingu konunnar hafi
ekki verið notaður svokallaður koltví-
sýringsmælir, sem sé öruggasta leið-
in til að staðfesta rétta legu barka-
rennu, sem notuð er við svæfingu.
Þar kemur jafnframt fram að hringt
var á sjúkrabíl eftir að hjarta kon-
unnar stöðvaðist og beðið í sex mín-
útur eftir sjúkraflutningamönnum
með hjartastuðstæki, sem kom hjart-
slættinum af stað á nýjan leik.
Í dóminum, þar sem meðdómendur
voru úr hópi læknismenntaðra sér-
fræðinga, segir: „Rétt var að kalla
þegar í stað til neyðarbíl og leggja
áherslu á hjartahnoð auk öndunar-
hjálpar. Hins vegar verður að geta
þess að venjan er við slíkar aðstæður,
þegar fagfólk á í hlut, að greina
ástæður púlsleysis með því að tengja
hjartalínuritssírita. Hjartarafstuð-
stæki, sem einnig hefur að geyma
slíkan sírita, var tiltækt í grennd við
skurðstofuna en engin tilraun var
gerð til að láta sækja og nota tækið
þrátt fyrir að auk læknanna tveggja
væru tveir hjúkrunarfræðingar á
skurðstofunni. Er ljóst af gögnum
málsins að rafstuð, sem kom hjartanu
úr sleglatifi í réttan takt, var ekki
gefið fyrr en að minnsta kosti sex
mínútum eftir að púlsleysi greindist.
Vitað er að því fyrr, sem rafstuði er
beitt við sleglatifi, þeim mun betur
farnast sjúklingi. Þar eð fjórir heil-
brigðisstarfsmenn voru á staðnum
átti að vera unnt að sækja og virkja
tækið og þau rök stefndu, að þeir hafi
ekki viljað yfirgefa stefnanda til að
sækja tækið, eru því haldlaus … Er
líklegt að tjón stefnanda hefði orðið
minna hefði rafstuði verið beitt fyrr í
stað þess að beðið var eftir neyðar-
bílnum í að minnsta kosti sex mín-
útur. Að áliti dómsins verður tjón
stefnanda samkvæmt framansögðu
rakið til mistaka við svæfingu og end-
urlífgun.“
Kristján Oddsson aðstoðarland-
læknir segir hér í blaðinu í dag að
ekki eigi að vera neinn munur á því að
fara í aðgerð á einkastofu og á sjúkra-
stofnun. Gott eftirlit sé á vegum emb-
ættis landlæknis með öllum heil-
brigðisstofnunum og ekki meiri
áhætta á einkastofum. En þá hljóta
menn að spyrja: Hefðu læknar á
stóru sjúkrahúsi hringt á sjúkrabíl til
að fá hjartastuðstæki þegar þeir
vissu af slíku tæki í nálægu herbergi?
Og á ekki að vera regla að slík tæki
séu við höndina í skurðaðgerð með
svæfingu ef eitthvað kemur upp á?
Í ljósi þessa dóms þurfa landlækn-
isembættið og læknar, sem reka
sjálfstæðar stofur þar sem gerðar
eru skurðaðgerðir með svæfingu, að
fara sérstaklega yfir þessi mál. Það
eru ríkir hagsmunir einkaframtaks-
ins í heilbrigðisþjónustu að eyða þeim
efa sem upp er kominn um að fyllsta
öryggis sé gætt.
GLITNIR Í KÍNA
Það er merkilegt skref hjá Glitniað opna skrifstofu í Kína og get-
ur verið upphafið að miklu ævintýri
ef rétt er á haldið.
Efnahagslegur uppgangur í Kína
er gífurlegur. Margir sérfróðir menn
telja að Kína muni ná Bandaríkjun-
um sem efnahagsveldi tiltölulega
snemma á 21. öldinni. Ljóst er að
Kína hefur nú þegar haft ótrúlega
mikil áhrif á efnahagsþróunina í
heiminum.
Ef rétt er metið að Kína sé að hefja
mikið efnahagslegt flug skiptir máli
fyrir fyrirtæki að verða þátttakend-
ur í því flugi tiltölulega snemma. Það
er Glitnir að gera með opnun skrif-
stofu.
Bjarni Ármannsson, forstjóri
Glitnis, sagði í samtali við Morgun-
blaðið í gær um hina nýju skrifstofu:
„Við erum bjartsýn en með báða
fætur á jörðinni. Það eru mörg tæki-
færi hérna og ef við lendum í sam-
starfi við rétta aðila með réttu verk-
efnin er hægt að vaxa hér mjög hratt.
Þetta getur orðið mjög mikilvægur
þáttur fyrir okkur og undið upp á sig
en þetta getur líka tekið langan tíma.
Það er langtímaverkefni að koma sér
hér fyrir en ég hef séð það hér í Kína
að yfirleitt verða breytingarnar
hraðari en haldið er í fyrstu.“
Þetta er áreiðanlega rétt. Það
verður afar fróðlegt að fylgjast með
þessum fyrstu skrefum Glitnis í Kína
og sjá til hvers þau leiða. Ef vel tekst
til getur vöxtur Glitnis í Kína orðið
ævintýralegur, alla vega á íslenzkan
mælikvarða.
En vafalaust eru margar hættur á
þeirri vegferð. Glitnismenn eins og
raunar aðrir íslenzkir bankar eru
hins vegar komnir með býsna miklu
reynslu af bankastarfsemi í öðrum
löndum. Sú reynsla kemur þeim
áreiðanlega að góðum notum í þessu
austræna stórveldi.
Eftir Skapta Hallgrímsson
skapti@mbl.is
Garðarshólmi verður nafn áalþjóðlegu fræðasetri semkomið verður á fót á Húsa-vík, kennt við sænska
landnámsmanninn Garðar Svavars-
son sem hafði vetursetu við Skjálf-
andaflóa árið 870. Stefnt er að því að
setrið verði opnað árið 2009. Verk-
efnið var kynnt á Húsavík í gær að
viðstöddum forseta Íslands og sendi-
herra Svíþjóðar á Íslandi.
Fyrirhugað er að byggja glæsilegt
hús við Húsavíkurhöfn til að hýsa
starfsemina, en þar verður land-
námssýning, alþjóðlegur fundarstað-
ur og aðstaða fyrir vísinda- og lista-
menn. Byggingunni er ætlað að verða
þekkt kennileiti sem sker sig úr en
fellur jafnframt að heildarmynd
Húsavíkur. Til þess að ná því fram
verður jafnvel efnt til hugmyndasam-
keppni meðal arkitekta á Íslandi og í
Svíþjóð.
Sýning og þekkingarmiðstöð
Hugmyndin kviknaði 2004, síðan
hefur verið unnið að henni og frá því í
apríl í vor hefur sænskur framleið-
andi með mikla reynslu og öflugt al-
þjóðlegt tengslanet, Max Dager,
starfað sem verkefnisstjóri og ráð-
gjafi við þróun hugmyndarinnar.
Garðarshólmi verður upplifunar-
og þekkingarmiðstöð á sviði sjálf-
bærrar þróunar, eins og aðstandend-
ur þess orða það; til þróunar á há-
gæða „akademískri“ ferðaþjónustu,
til þróunar alþjóðlegs tengslanets í
menningarsamstarfi við Svíþjóð, þró-
unar umræðu um stöðu umhverfis-
mála og framtíðar heimsins og til þró-
unar sterkrar sjálfsvitundar í
Norðurþingi, svo dæmi séu tekin.
Árni Sigurbjarnarson, frum-
kvöðull verkefnisins, segir að fyrir
utan upplifun og sýningu eigi Garð-
arshólmi að mynda brú út í heim með
alþjóðlegu framboði á menningu, ráð-
stefnum, listasmiðjum og tilfallandi
sýningum. Einnig er gert ráð fyrir að
rekin verði upplýsingamiðstöð fyrir
ferðamenn.
Sagan verður sögð með sérstakri
áherslu á samspil vistfræði og menn-
ingar og eitt af hlutverkum fræðaset-
ursins verður að komast að því hvern-
ig best megi nýta þekkingu á sögu
þjóðarinnar hvað varðar notkun og
hugsanlega misnotkun landsins, til að
skilgreina áætlun til framtíðar um
sjálfbæra þróun búsetu og atvinnulífs
í Norðurþingi og á Norðurlandi öllu.
Sýningin í Garðarshólma mun
byggjast á notkun nýjustu tækni á
sviði gagnvirkrar rauntímamarg-
miðlunar.
Landnám norrænna manna á Ís-
landi hófst árið 870 þegar sænskur
landkönnuður, Garðar Svavarsson,
og samferðamaður hans Náttfari
sigldu skipi sínu umhverfis þessa
stóru óþekktu eyju norður í hafi. Þeir
tóku land við flóa á Norðausturlandi
sem Garðar nefndi Skjálfanda og
„Einstakt sýnishor
samspil manns og n
Garðarshólmi Hugmyndin um fræðasetrið við Húsavíkurhöfn var kynnt í gær. Frá vinstri: Árni Sigurb
Grímsson, forseti Íslands, Madeleine Ströje Wilkens, sendiherra Svíþjóðar á Íslandi, og Bergur Elías Ág
Í HNOTSKURN
»Alþjóðlegt fræðasetur, Garðarshólmi, er í bígerð á Húsavstefnt að því að það verði að veruleika árið 2009. Forseti Í
og Svíakonungur hafa samþykkt að verða verndarar verkefn
»Ólafur Ragnar Grímsson, forseti Íslands, segist vonast tilGarðarshólmi verði áfangastaður fyrir þann gífurlega fjö
fólks í heiminum sem í vaxandi mæli velti fyrir sér þeirri spu
hvernig maðurinn fari með lífríki jarðarinnar og hvernig hæ
tryggja farsæla sambúð manns og náttúru á nýrri öld.
»Fyrirhugað er að byggja glæsilegt hús við Húsavíkurhöfnhýsa starfsemina, en þar verður landnámssýning, alþjóðl
fundarstaður og aðstaða fyrir vísinda- og listamenn. Bygging
ætlað að verða þekkt kennileiti sem sker sig úr en fellur jafnf
heildarmynd Húsavíkur. Til þess að ná því fram verður jafnv
til hugmyndasamkeppni meðal arkitekta á Íslandi og í Svíþjó
KARL Gústaf sextándi, konungur Svíþjóðar
fallist á að verða verndari Garðarshólmaver
ásamt Ólafi Ragnari Grímssyni, forseta Ísla
ur Ragnar upplýsti þetta á Húsavík í gær.
Forsetinn kvaðst hafa verið á fundi á Hús
sumar þar sem hugmyndir um Garðarshólm
ræddar og skömmu síðar, þegar hann og eig
hans, Dorritt Moussaieff, hefðu verið gestir
ungs á afmælishátíð hans í Stokkhólmi, hefð
notað tækifærið og rætt við konung um hug
Húsvíkinga og kynnt honum hugsunina að b
kvæðinu, auk þess að sýna honum fram á að
arshólmi gæti annars vegar verið „öflug miðstöð í samskiptum
Íslendinga á nýrri öld og hins vegar áfangastaður fyrir áhugaf
fræðimenn á heimsvísu“ sem velta fyrir sér þeirri brýnu spurn
sambúð manns og náttúru um veröldina alla.
Ólafur Ragnar sagði konunginn mikinn áhugamann um nátt
úruvernd. Ef til vill hefði ekki þurft ítarlegar orðræður til þess
honum fram á hve málið væri merkilegt og hann nokkru síðar
þykkt að verða verndari Garðarshólmaverkefnisins ásamt sér.
sagði í því felast mikla traustsyfirlýsingu í garð Húsvíkinga, Þi
og raunar Íslendinga allra, að konungurinn skuli í upphafi – þe
verkefninu er ýtt úr vör – hafa samþykkt að verða verndari þe
meðan það er ennþá fyrst og fremst hugmynd og áætlun.“
Karl Gústaf og Ólafur Ragn
verndarar Garðarshólma
Karl Gústaf
Svíakonungur
MADELEINE Ströje Wilkens, sendiherra Svíþjóðar á Íslandi, s
sérstaka ánægju fyrir mann í sínu embætti að taka þátt í að mó
hvað sem muni á jákvæðan hátt setja mark sitt á samskipti þjóð
framtíðinni. „Gott dæmi um þetta er einmitt stofnun Garðarshó
minningar um Svíasoninn Garðar Svavarsson sem uppgötvaði
að Ísland væri eyja og mun um alla framtíð vera tengdur samei
sögu okkar,“ sagði sendiherrann, sem ávarpaði viðstadda á ísle
Hún sagði uppbyggingu fræðasetursins – sem sýna ætti hver
litu út á þessum tíma og hvernig umhverfi, bátasmíði, mannfólk
menning hefðu breyst síðan – væri „skínandi framtak“ af hálfu
inga. Sendiherrann sagði það sögulega ákvörðun að þjóðhöfðin
beggja landa, Ólafur Ragnar Grímsson og Karl Gústaf sextánd
fallist á að vera verndarar Garðarshólma. „Það lýsir alveg sérs
tengslum sem eru á milli Íslands og Svíþjóðar á öllum sviðum.“
herrann gat þess, eins og forseti Íslands, að það væri mjög óven
Svíakonungur verðist verndari verkefna utan heimalandsins.
Sænskir dagar voru haldnir á Húsavík í sumar og sagði Ströj
að þeir hefðu verið mjög vel heppnaðir og að framvegir yrði slí
haldin árlega, síðustu viku júlímánaðar. „Ég er sannfærð um a
komu fræðasetursins muni bæði skilningur og aldagömul teng
og Svíþjóðar eflast og áhugi um að vita meira hver um annan a
Hún sagðist viss um að í tengslum við Garðarshólma myndu fle
menn, innlendir sem erlendir, „koma til þessa undurfagra hlut
Að endingu færði sendiherrann Norðurþingi tvo farseðla að gj
um að tvö ungmenni yrðu valin til þess að fara til Svíþjóðar á n
því skyni að fræðast meira um sameiginlegan menningararf la
Skínandi framtak Húsvíkin