Morgunblaðið - 27.12.2006, Blaðsíða 40

|miðvikudagur|27. 12. 2006| mbl.is
Eftir Ingveldi Geirsdóttur
ingveldur@mbl.is
Þ
etta er mjög sérstakt
leikverk, það má segja
að maður skilji það
ekki fyrr en í blálok-
inn,“ segir Benedikt
Erlingsson leikstjóri um Ófögru
veröld sem verður frumsýnt á
Stóra sviði Borgarleikhússins milli
jóla og nýárs.
„Rússneski kvikmyndagerðar-
maðurinn Sergei Eisenstein setti
fram nokkrar kenningar um klipp-
ingu á kvikmyndum, eina þeirra
kallaði hann „intelectual“ eða vits-
munalega klippingu. Þá eru settar
saman tvær ólíkar myndir sem
hver um sig hafa sjálfstætt gildi
en saman fá þær þriðja gildið og
segja eitthvað enn annað t.d. ef
settar eru saman myndir af feitum
karli með vindil í kjólfötum og
svíni er komið þriðja gildið sem er
kapitalískt svín. Á einhvern hátt
má segja að verkið okkar sé byggt
upp á þennan hátt. Það eru tveir
heimar í því sem skapa eitthvað
þriðja Aha! eða þriðja skilning
sem kemur ekki í ljós fyrr en und-
ir lokinn,“ segir Benedikt og bætir
við að hann voni að fólk gangi
ekki út í hléi vegna þess.
„Sýningin tekur eina klukku-
stund og fjörutíu mínútur fyrir hlé
en aðeins um hálftíma eftir hlé.
Ég er svo listrænn að ég vildi ekki
hafa hlé annars staðar.“
Andófshöfundur
Ófagra veröld er ævintýri sem
hefur sterka tilvísun í Lísu í
Undralandi eftir Lewis Carol. Líkt
og í verki Carol er verkið lýsing á
samfélaginu, gildum þess, þver-
sögnum og áskorunum um leið og
það er þroskasaga Lísu. Ferðast
er með Lísu til Sundralands þar
sem eru önnur lögmál sem virðast
óskiljanleg en um leið heillandi.
Benedikt segir leikverkið vera
um nútímafólk, skrifað af nútíma-
manni.
„Verki er ansi vel skrifað og
skemmtilegt. Skotinn Anthony
Neilson er „einn á kjammann“
leikhúsmaður, leikrit hans eru oft-
ast ofsafengin og ágeng, yfirleitt
um erfiðleika lágstéttafólks í Bret-
landi. Ófagra veröld er eiginlega
gjörólíkt öðrum verkum hans, það
er nokkuð fjarstæðukennt.
Neilson er andófshöfundur gegn
markaðsleikhúsum í Bretlandi en í
Ófögru veröld notar hann aftur á
móti meðöl markaðsleikhússins,
safnar saman verkfærum skemmt-
anabransans sem hefur einhver
furðuleg áhrif
Mér finnst Neilson gott leikrita-
skáld, ég hef séð þau verk hans
sem hafa verið sett upp hér á
landi þ.e Ritskoðarann og Penet-
raitor og síðan lesið önnur verk
hans.“
Borgarleikhúsið virðist líka vera
hrifið af verkum Neilsons því í
apríl verður frumsýnt í leikhúsinu
annað verk eftir hann, Lík í óskil-
um.
Hittir ekki kanínu heldur geit
Með aðalhlutverkið í Ófögru
veröld fer Ilmur Kristjánsdóttir,
hún leikur Lísu sem er á fertugs-
aldri og glímir við ýmsa kvilla.
„Við ferðumst inn í huga hennar
og fáum að sjá heiminn með henn-
ar augum. Þessi heimur á ýmis-
legt skylt við okkar heim, hann er
ekki eftiröpun á heimi Lísu í
Undralandi heldur er sá frasi
meira til að lýsa stílbragðinu. Hún
hittir engar kanínur eða slíkt, en
hún hittir geit,“ segir Benedikt og
hlær.
„Lísa á samskipti við ýmsar
persónur í lífi sínu sem eru allar
hluti af henni. Kannski eru þær
vinir hennar og fjölskylda sem
birtast henni eins og í draumi sem
tekur á sig einhver undarleg hlut-
verk. Það er draumkennt ástand í
leikritinu.“
Í lýsingu á verkinu segir að far-
ið sé inn í heim geðveikinnar og
að það sé heillandi en um leið
nærgöngul sýn sem tekur á sig
form ævintýris. Benedikt vill ekki
ganga svo langt að segja þetta
vera leikrit um geðveikt fólk.
„Ég myndi ekki segja að þetta
verk væri um geðveiki og stilla því
þannig á einhvern bás, ég held að
öll verk og sögur fjalli um glímu
mannsins við sjálfan sig og þetta
sé bara eitt af þeim.“
Kemst ekki hjá því að glotta
Benedikt segir að hópurinn sem
standi að Ófögru veröld sé mjög
góður og meðskapandi.
„Ég og Grétar Reynisson leik-
myndahönnuður unnum saman að
uppfærslunni á Draumleik og hlut-
um báðir Grímuna fyrir þá vinnu
og fyrir mér var það gulrót að fá
að vinna með honum aftur.“
Spurður hvort áhorfendur megi
búast við enn einni naumhyggju
sviðsmyndinni segir Benedikt það
af og frá.
„Hér er öllu tjaldað til, við erum
t.d með mikinn mat á sviðinu, ég
lofa sinnepi og tómatsósu, og það
eru dýrar glerplötur sem menn
ganga á og vélar sem keyra um
sviðið og við munum fljúga um
loftið og sprengja sprengjur. Bún-
ingar Helgu I. Stefánsdóttur eru
síðan mjög afgerandi en samt
niðri á jörðinni. Pétur Þór Bene-
diktsson er svo höfundur tónlistar,
eða tónmyndar eins og fínt er að
kalla þetta í dag.“
Ófagra veröld þykir allt í senn
ævintýri, kómedía, söngleikur,
harmleikur og samfélagsspegill.
„Þetta er jólagrautur leikfélags-
ins, mér þykir samt ekki mik-
ilvægasta að fólk hlæi heldur að
það segi eftir þessa tveggja tíma
sýningu AHA! en ég held að það
komist ekki hjá því stundum að
glotta og kannski skellihlæja.“
Ófagra veröld verður frumsýnt
á Stóra sviði Borgarleikhússins
hinn 29. desember.
Glíma mannsins við sjálfan sig
Morgunblaðið/Sverrir
Ófögur „Neilson er andófshöfundur gegn markaðsleikhúsum í Bretlandi,“ segir Benedikt leikstjóri.
Klikkun? Leikkonan Ilmur Kristjánsdóttir leikur Lísu í Sundralandi sem
ferðast á milli tveggja heima, þar sem ólík lögmál gilda.
Á föstudaginn frumsýnir Borgarleikhúsið leikritið Ófagra veröld eftir Anthony Neilson. Leikstjóri
er Benedikt Erlingsson sem segir verkið gerast í tveimur hugarheimum Lísu í Sundralandi.
Höfundur: Anthony Neilson.
Þýðing: Þórarinn Eldjárn.
Leikstjóri: Benedikt Erlingsson.
Leikarar: Ilmur Kristjánsdóttir,
Charlotta Böving, Bergur Þór Ing-
ólfsson, Björn Ingi Hilmarsson,
Guðmundur Ólafsson, Margrét
Helga Jóhannsdóttir, Þór Tulinius
og Þórhallur Sigurðsson (Laddi).
Leikmynd: Grétar Reynisson.
Búningar: Helga I. Stefánsdóttir.
Lýsing: Halldór Örn Óskarsson.
Hönnun leikgerva: Sigríður Rósa
Bjarnadóttir.
Tónlist: Pétur Þór Benediktsson.
Hljóðmynd: Ólafur Örn Thoroddsen.
Ófagra
veröld
staðurstund
Geislaplata hljómsveitarinnar
Múm, The Peel Sessions, fær
fjórar stjörnur af fimm mögu-
legum hjá gagnrýnanda. » 42
tónlist
Johnny Depp mun afhenda
Gallagher-bræðrum viðurkenn-
ingu á bresku tónlistarverð-
launahátíðinni í febrúar. » 42
fólk
Frumsýningargestir mættu í
sínu fínasta pússi í Þjóðleik-
húsið í gær á Bakkynjur Evr-
ipídesar. » 45
leikhús
Angelina Jolie eyddi jóladegi
ekki með Brad Pitt heldur með
kólumbísku flóttafólki í Kosta
Ríka. » 47
fólk
Gísli Árnason fjallar um plötu
óhljóðasveitarinnar Evil Mad-
ness, Demon Jukebox, sem
hann gefur þrjár stjörnur. » 49
tónlist