Morgunblaðið - 13.02.2007, Blaðsíða 6

6 ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBRÚAR 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Elvu Björk Sverrisdóttur
elva@mbl.is
ÍSLENDINGAR þurfa að auka
fiskneyslu sína, en neyslan hefur
dregist saman undanfarin ár. Lýð-
heilsustöð og Landssamband smá-
bátaeigenda hafa hrundið af stað
átaki sem ber yfirskriftina „Borð-
um meiri fisk“. Í tengslum við það
hefur Lýðheilsustöð gefið út bækl-
ing með 20 fiskuppskriftum og
verður hann sendur á öll heimili í
landinu í þessari viku.
Hólmfríður Þorgeirsdóttir, verk-
efnisstjóri næringar hjá Lýðheilsu-
stöð, segir mikilvægt að fá þjóðina
til að auka fiskneyslu. Rannsóknir
á neyslunni sýna að á milli áranna
1990 og 2002 dróst neyslan saman
um 30% hér á landi. Fiskneyslan sé
minnst meðal ungra stúlkna á aldr-
inum 15–19 ára. „Þær að borða að
meðaltali 15 grömm á dag, sem
samsvarar einum munnbita.“
Stuðla þurfi að meiri fiskneyslu
enda sé fiskurinn hollur matur.
„Margir telja að það sé einmitt
fiskinum og lýsinu að þakka hversu
magni hágæðapróteina og í honum
sé óvenjumikið af snefilefnum auk
þess sem feitur fiskur sé auðugur
af D-vítamíni og Omega-3 fitusýr-
um.
Í uppskriftabæklingnum sem
landsmenn eiga von á heim til sín
næstu daga eru uppskriftir að fisk-
máltíðum, sem flokkaðar hafa verið
eftir því hversu fljótlegar þær eru í
matreiðslu, auk fróðleiks um hrá-
efni og fleira.
Vonast Lýðheilsustöð og Lands-
samband smábátaeigenda til þess
að þetta muni stuðla að því að fisk-
ur verði á borðum landsmanna að
minnsta kosti tvisvar sinnum í
viku.
Fiskur hefur hækkað í verði að
undanförnu og segir Hólmfríður að
verðhækkanir kunni vissulega að
hafa haft áhrif á fiskneysluna, en
fleiri þættir spili inn í. „Unga þjóð-
in borðar meira pitsu og skyndibita
og fiskur er lítið í skyndiréttum,“
segir hún.
Eigum heilsuhreysti
fiskinum að þakka
Lýðheilsustöð sendir bækling með fiskuppskriftum á öll heimili í landinu
Morgunblaðið/ÞÖK
Fiskur Anna E. Ólafsdóttir, forstjóri Lýðheilsustöðvar, kynnir bæklinginn.
heilsuhraust þjóðin hefur verið,“
segir Hólmfríður. Næringargildi
fisksins einkennist af ríkulegu
LISTAKONAN Yoko Ono sendi á dögunum elstu leik-
skólabörnum á leikskólunum Mýri og Lækjarborg sér-
hannaða svarta útijakka sem þakklætisvott fyrir söng.
Börnin sungu lagið Imagine, friðarsöng Johns Len-
nons, þegar Yoko helgaði reit í Viðey fyrir friðarsúlu í
október síðastliðnum. Á dögunum sendi hún börnunum
jakkana til að minna þau á þennan viðburð, en einnig
fengu börnin kort með þakkarorðum.
Jakkarnir eru vel við vöxt og eiga eftir að koma
börnunum vel þegar þau verða komin í grunnskóla, að
því er segir í tilkynningu en á myndinni sjást börnin á
Lækjarborg í jökkunum sem Yoko gaf þeim.
Fengu útijakka að gjöf frá Yoko Ono
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
ÍSLENSK stjórnvöld eru
hvött til að halda áfram á
þeirri braut að auka réttindi
erlendra ríkisborgara sem
setjast hér að í lengri eða
skemmri tíma í nýrri skýrslu
Evrópunefndarinnar gegn
kynþáttafordómum og skorti
á umburðarlyndi, ECRI, sem
birt er í dag. Um er að ræða
þriðju skýrslu ECRI um Ís-
land og er þar m.a. vikið að
þörfinni fyrir að auka rétt-
indi erlendra kvenna sem
sæta heimilisofbeldi hér á
landi, þörf sem mikið hefur
verið til umræðu í íslenskum
fjölmiðlum að undanförnu.
Niðurstöður skýrslunnar
eru sagðar fengnar með
greiningu gagna fremur en
einstaklingsviðtölum. Þar er
vikið að þeirri tilfinningu
margra innflytjenda að þeir
séu um of háðir vinnuveit-
endum sínum sökum þess að
íslenskukunnátta þeirra sé
takmörkuð, sem og almenn
þekking þeirra á réttindum
sínum sem starfsfólks.
Þar segir einnig að mörg
tilmæli annarrar skýrslunnar
hafi ýmist ekki verið fram-
kvæmd eða aðeins að hluta,
með þeim orðum að „laga-
ramminn til að vinna gegn
kynþáttahyggju og mis-
munum á grundvelli kynþátt-
ar bíði þess að vera efldur“.
Endurskoðun á ferlinu við
veitingu starfsréttinda til er-
lendra ríkisborgara er sagt
skref í þessa átt.
Athygli vekur að at-
hugasemd er gerð við skort á
aðgerðum stjórnvalda í að
draga úr brotum er varða
kynþáttafordóma á Netinu,
þótt sú vinna sé sögð í fullum
gangi um þessar mundir.
Í skýrslu ECRI er einnig
vikið að lagasetningu frá
2002 sem heimilaði innflytj-
endum, sem hafa dvalið á
landinu í fimm ár eða lengur,
að kjósa í sveitarstjórn-
arkosningum.
Á hinn bóginn var sagt að
upplýsingar um kjörsókn
þessa hóps árið 2002 skorti,
þótt yfirvöld hefðu síðar upp-
lýst að þau hefðu beitt sér
fyrir aukinni vitund nýbúa
um réttindi þeirra fyrir sveit-
arstjórnarkosningarnar síð-
asta vor.
Þörf fyrir nýja stofnun
Sérfræðingar ECRI vekja
máls á óvenju fáum kærum
frá innflytjendum vegna
brota á réttindum þeirra og
eru yfirvöld hvött til að auka
vitund um réttarstöðu þeirra.
Þeir ráðleggja íslenskum
stjórnvöldum „eindregið“
koma á fót sérstakri stofnun,
eða nefnd, sem hafi það að
meginmarkmiði að vinna
gegn kynþáttafordómum og
mismunun á grundvelli kyn-
þáttar á landsvísu. Nauðsyn-
legt sé að slík stofnun sé
óháð og ábyrg og að hún
annist aðstoð við fórnarlömb
og rannsókn þeirra mála og
hafi auk þess rétt til að taka
þátt í dómsmálum og fylgjast
með lagasetningum. Þá er
mælt með að hún upplýsi al-
menning um mismunun á
grundvelli kynþáttar.
Með sama hætti eru
stjórnvöld hvött til að styðja
við starfsemi alþjóðlegra
menningarmiðstöðva og
tryggja þeim nauðsynlegan
mannafla og starfsfé.
Að auki er lagt til að kenn-
arar fái viðeigandi þjálfun og
að rannsóknir á stöðu minni-
hlutahópa verði efldar, svo
einhverjar af 105 ráðlegg-
ingum ECRI séu nefndar í
þessari upptalningu.
Fjölmörg tilmæli í nýrri skýrslu Evrópunefndarinnar gegn kynþáttafordómum og skorti á umburðarlyndi
Efla þarf sóknina gegn fordómum
Morgunblaðið/RAX
Fjölbreytni Einsleitni íslensks samfélags hefur vikið fyrir
margbreytilegra þjóðfélagi á síðasta aldarfjórðungi.
„OKKUR vantar fleira gott fólk,“
segir Guðmundur Guðlaugsson, sveit-
arstjóri í Skagafirði, og vísar þar til
auglýsingar í atvinnublaði Morgun-
blaðsins á sunnudag þar sem auglýst
eru ýmis laus störf í sveitarfélaginu
svo sem við skóla, rannsóknir og
sjúkrahús, svo eitthvað sé nefnt undir
ofangreindri fyrirsögn.
„Það er mikill hugur í okkur hér og
verið að reyna að byggja upp og bæta
í atvinnuþróunina ef við getum orðað
það sem svo,“ sagði Guðmundur og að
það væru mörg tækifæri í Skagafirði
sem vert væri að huga að og þeir
væru áhugasamir um að fá nýtt fólk
til byggðarlagsins. Þarna væru marg-
vísleg störf sem krefðust menntunar
og þeim myndi fjölga í framtíðinni að
líkindum, þar sem það væri að byggj-
ast upp háskólaumhverfi í byggðar-
laginu. „Það eru miklar vonir bundn-
ar við fjölgun starfa í rannsóknageir-
anum og fleira í tengslum við háskóla
og háskólauppbyggingu á Hólum og
Sauðárkróki og jafnvel víðar í sveitar-
félaginu,“ sagði Guðmundur.
„Vantar fleira
gott fólk“
BRÝNT er að aðstandendur geð-
klofasjúklinga fái fræðslu um eðli
sjúkdómsins og geti lært að takast á
við hann ásamt
hinum sjúka.
Þetta segir Krist-
ófer Þorleifsson,
geðlæknir og sér-
fræðingur endur-
hæfingarmið-
stöðvar geðsviðs
Landspítala – há-
skólasjúkrahúss
á Kleppi, en í
næstu viku hefst
þar skipulagt námskeið fyrir að-
standendur geðklofasjúklinga.
Kristófer segir að í framtíðinni sé
stefnt sé að því að halda þessi nám-
skeið reglulega fyrir aðastandendur
geðklofasjúklinga og fólks sem þjá-
ist af geðhvarfasýki.
Sjúkdómur sem fólk
þarf að kljást við alla ævi
Kristófer kveðst telja mikla þörf á
námskeiðum sem því sem nú er að
hefjast. „Þetta er sjúkdómur sem
fólk er að kljást við alla sína ævi og
mjög hátt hlutfall þeirra, sem berj-
ast við þennan sjúkdóm, verður ör-
yrkjar og stendur oft illa í samfélag-
inu. Þeim vegnar best sem hafa
styrkar fjölskyldur bak við sig.
Þetta fólk einangrast félagslega og
ef það á ekki fjölskyldur á það eng-
an að,“ segir Kristófer. Eitt af
kjarnaatriðum í meðferð geðsjúkra
sé að hlúa að fjölskyldum þeirra
sem veikir eru og upplýsa þær.
Að námskeiðinu koma tveir geð-
læknar, tveir geðhjúkrunarfræðing-
ar, sálfræðingur, félagsráðgjafi,
iðjuþjálfi, listmeðferðarfræðingar
og sjúkraþjálfari. Það verður haldið
í endurhæfingarmiðstöðinni á
Kleppi, en þar er nú búið að setja
undir einn hatt þá starfsemi sem áð-
ur féll undir dagdeild, göngudeild,
iðjuþjálfun og Bergiðju. Hún nýtur
stjórn þverfaglegs teymis en þar
stendur m.a. til að byggja upp öfl-
ugt fræðslustarf.
Afþreying fyrir sjúklinga
Í miðstöðinni er stefnt að því að
auka þjónustu, veita sjúklingum
tækifæri til afþreyingar og fé-
lagslegrar samveru í hvetjandi um-
hverfi, undirbúa sjúklinga fyrir út-
skrift og aðstoða þá við að komast í
áframhaldandi þjálfun annars stað-
ar eftir útskrift.
Læri á
sjúk-
dóminn
Kristófer
Þorleifsson
Námskeið fyrir aðstand-
endur geðklofasjúklinga