Morgunblaðið - 13.02.2007, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBRÚAR 2007 31
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
HÁTTVIRTIR þingmenn.
Þótt fæstir ykkar hafi ef til vill
gert sér grein fyrir því eru nú 60
ár síðan Hið íslenska náttúrufræði-
félag gaf íslenska ríkinu Nátt-
úrugripasafnið, en það var 1. jan-
úar árið 1947. Stofngjöfin
samanstóð af veglegum bygg-
ingasjóði félagsins (þá 82.396,21
kr.) og talsverðu magni nátt-
úrugripa, svo sem uppstoppuðum
ljónum, krókódílum og fuglum
ásamt safni fallegra steina, bóka
og fleiru. Á móti skyldi ríkið
byggja yfir safnið í Reykjavík,
reka það og veita félaginu þar
starfsaðstöðu þegar nýtt hús væri
risið. Svo illa er nú komið fyrir
náttúrugripasafni því sem félagið
gaf þjóðinni að gripir liggja undir
skemmdum, safnið er í gömlu og
óhentugu húsnæði, lokað er hluta
ársins og viðhald þess er ekkert,
enda hefur safnið engan starfs-
mann sem ber ábyrgð á rekstri
þess. Í áratugi hafa háttvirtir
þingmenn troðið marvaðann í mál-
efnum náttúrugripasafnsins og
þrátt fyrir góðan vilja margra
þeirra hefur lítið áunnist. Eftir
nokkurt flakk um bæinn var nátt-
úrugripasafninu komið fyrir í ein-
um 100 m2 sal við Hverfisgötu árið
1967. Á 100 ára afmæli þess, árið
1989, var húsnæðið stækkað um
helming þannig að í dag hefur
safnið á að skipa tveimur tæplega
100 m2 sölum, en engu starfsfólki.
Síðan gerðist því sem næst ekkert
í málefnum safnsins þar til núver-
andi menntamálaráðherra, Þor-
gerður Katrín Gunnarsdóttir, tók
af skarið árið 2006 og lagði fram
lagafrumvarp um náttúruminja-
safn.
Upphaf náttúruminjasafnsins má
rekja til Björns Bjarnarsonar, sem
síðar varð sýslumaður Dalamanna
og þingmaður, en hann hvatti árið
1884 til þess fyrstur manna að
koma upp náttúrugripasafni í
Reykjavík. Ásamt Stefáni Stef-
ánssyni stofnuðu þeir árið 1887 Ís-
lenzkt náttúrufræðisfélag sem
hafði þetta málefni á stefnuskrá
sinni. Félagið lognaðist útaf, enda
stofnað í Kaupmannahöfn á náms-
árum þeirra. Stefán hélt hins veg-
ar merkinu uppi er hann kom til
Íslands og stofnaði Hið íslenzka
náttúrufræðifélag 16. júlí 1889.
Það félag starfar ennþá með þau
meginmarkmið að fræða lærða og
leika um náttúru landsins og að
stuðla að því að hér verði komið
upp veglegu náttúruminjasafni.
Hið íslenska náttúrufræðifélag
hóf strax árið 1889 að safna grip-
um og opnaði sýningarsal árið
1890 í húsi Benedikt Gröndals á
Vesturgötu 38. Síðar var ákveðið
að gefa ríkinu safnið því það hafði
vaxið mikið og starfsemin orðin
full erfið fyrir félag áhugamanna.
Íslenska ríkið eignaðist Nátt-
úrugripasafnið árið 1947, er Ey-
steinn Jónsson var mennta-
málaráðherra. Gunnlaugur
Halldórsson teiknaði safnahús sem
átti að standa við Háskóla Íslands
og var safninu úthlutað þar lóð ár-
ið 1952. Það vill svo til að nú, árið
2007, er einmitt verið að byggja
hús á þessari lóð, að vísu ekki fyrir
náttúruminjasafn, heldur fyrir vax-
andi starfsemi Háskólans. Nátt-
úruminjasafni voru úthlutaðar
margar aðrar lóðir og segja fróðir
menn að lóðirnar séu svo margar
að varla sé til svo aumur blettur á
höfuðborgarsvæðinu að þar hafi
ekki einhvern tíma átt að standa
náttúruminjasafn. Hver opinber
nefndin rak aðra og allar komust
að þeirri sömu niðurstöðu að það
væri ómögulegt fyrir Íslendinga að
eiga ekki glæsilegt náttúruminja-
safn, svo mikið sem þjóðin á undir
náttúrunni, jafnt til sjávar og
sveita.
Síðla þings vorið 2006 lagði Þor-
gerður Katrín Gunnarsdóttir
menntamálaráðherra fram frum-
varp að lögum um náttúruminja-
safn en það náði ekki afgreiðslu
fyrir þingslit. Frumvarpið var svo
lagt fyrir Alþingi aftur sl. haust og
er nú til umfjöllunar í mennta-
málanefnd. Enn hefur kviknað
vonarneisti hjá þeirri kynslóð nátt-
úrufræðinga og náttúruunnenda
sem láta sig einhverju varða að
málið komist loksins á rekspöl – en
til þess þarf stuðning ykkar al-
þingismanna. Miðað við stefnu-
skrár og málflutning allra þing-
flokka er ómögulegt að sjá annað
en að þeir séu mjög fylgjandi
þessu máli. Hér skiptir enda miklu
máli fyrir menningu, menntun og
fræðslu þjóðarinnar og ekki síður
fyrir erlenda gesti að safnið verði
vakið af svefni sínum. Stofngjöf
Hins íslenska náttúrufræðifélags
var mjög vegleg á sínum tíma, en
þiggjandinn hefur ekki annast
hana vel og því þarf að breyta.
Frumvarp menntamálaráðherra
um náttúruminjasafn, eins þriggja
höfuðsafna þjóðarinnar, liggur nú
á borðum ykkar þingmanna og hér
með skorar stjórn Hins íslenska
náttúrufræðifélags á Alþingi Ís-
lendinga að samþykkja þetta frum-
varp eins fljótt og auðið er svo
unnt sé að halda áfram með málið
og að endingu að reisa hér og reka
veglegt, glæsilegt og vandað nátt-
úruminjasafn sem allir geta orðið
stoltir af. Við megum ekki til þess
hugsa að málið dagi uppi í höndum
þingmanna eina ferðina enn.
KRISTÍN SVAVARSDÓTTIR,
líffræðingur, formaður,
HELGI TORFASON,
jarðfræðingur, varaformaður,
KRISTINN J. ALBERTSSON,
jarðfræðingur, gjaldkeri,
HILMAR J. MALMQUIST,
líffræðingur, ritari,
Droplaug Ólafsdóttir,
líffræðingur, meðstjórnandi,
ESTHER RUTH
GUÐMUNDSDÓTTIR,
jarðfræðingur, meðstjórnandi,
HELGI GUÐMUNDSSON,
íslenskufræðingur,
meðstjórnandi.
Opið bréf alþingismanna
Frá stjórn Hins íslenska
náttúrufræðifélags:
Verið velkomin á fyrirlestraröð
Umhverfisstofnunar
Fyrirlesari er: Kristján Geirsson á framkvæmdarsviði.
Kristján Geirsson fjallar um aðgerðir UST og samstarfsaðila
vegna strands Wilson Muuga.
Allir velkomnir.
Heitt á könnunni.
þriðjudaginn 13. febrúar kl. 15–16 á 5. hæð
Umhverfisstofnunar, Suðurlandsbraut 24.
Wilson Muuga