Morgunblaðið - 13.02.2007, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBRÚAR 2007 13
fyrir þessi hlutabréf, sem voru keypt í
hlutafjárútboði, heldur var upphæðin
færð á viðskiptamannareikning. Lán-
ið hefði hins vegar verið greitt. Spurð-
ur hvort stjórn Baugs hefði verið
kunnugt um lánveitinguna sagði hann
að stjórninni hefði verið kunnugt um
að gera átti upp vegna Debenhams
með hlutafé.
Ekki gengið frá skráningu
Svipað átti við um skýringar Jóns
Ásgeirs vegna ákæruliðar 3 sem varð-
ar 4,5 milljón króna lán vegna kaupa á
fasteign. Hann taldi ekki að um lán
hefði verið að ræða og sagðist ekki
vita hvers vegna talað væri um „stað-
festingu á lánsveitingu“ í bókhaldi fé-
lagsins. Um hefði verið að ræða hlut-
deild Baugs í kaupum á fasteign sem
nota átti fyrir bókhaldsgögn. Ekki
hefði verið gengið frá samningum,
þetta hefði einfaldlega verið skilning-
ur manna og til marks um það nefndi
hann m.a. að Baugur hefði notað hús-
næðið án þess að greiða leigu.
Þegar Sigurður Tómas hafði spurt
út í lánakjör og tryggingar skarst
Gestur Jónsson enn á ný í leikinn og
spurði hvort það ætti virkilega ekki
að spyrja út í ákæruefnið, þ.e. hvort
hann hefði veitt þetta lán, ekki væri
ákært vegna lánakjara eða trygginga.
Það gerði og saksóknarinn og svaraði
Jón Ásgeir spurningu hans neitandi
eins og við var að búast. Hann sagðist
þó ekki vita hver hefði veitt lánið og
enn gerði Sigurður athugasemd við
að aldrei fengjust svör um hver hefði
tekið ákvarðanir hjá Gaumi.
Vitlaust stílaður reikningur
Spurður um ákærulið 4 sagðist Jón
Ásgeir hvergi hafa komið nálægt
þessum færslum. Eftir að hafa kynnt
sér málið nákvæmlega hefði hann átt-
að sig á því að í þessu tilviki væri um
að ræða mistök, reikningurinn hefði
ranglega verið stílaður á Gaum sem
hefði greitt hann og síðan fengið
greitt hjá Baugi. Sigurður Tómas
spurði hvers vegna Jón Ásgeir hefði
borið á allt annan veg hjá lögreglu,
benti Jón Ásgeir á að þegar hann
hefði mætt í þessa yfirheyrslu, eins og
aðrar, hefði hann ekki haft hugmynd
um það fyrirfram hvað ætti að spyrja
um og svarað eftir bestu vitneskju á
þessum tíma. Nú vissi hann hins veg-
ar betur.
Lengra komst málið ekki fram að
hádegi þannig að frá klukkan rúm-
lega níu til tólf tókst aðeins að spyrja
Jón Ásgeir um þrjá ákæruliði og er
vert að minna á að umfjöllun um þá er
hvergi nærri lokið, Tryggvi Jónsson
verður sjálfsagt spurður út í flesta ef
ekki alla ákæruliðina sem fjallað var
um í gær, þótt Jón Ásgeir sé einn
ákærður og síðan kemur að fram-
burði vitna.
Laust í reipunum
Töluverðar spennu gætti í réttar-
salnum í gær, ekki síst fyrir hádegi.
Sigurður Tómas kvartaði undan því
að ekki fengjust svör, Jón Ásgeir
benti á móti á að sífellt væri verið að
spyrja sömu spurninganna og verj-
andi hans skarst nokkrum sinnum í
leikinn til að mótmæla spurningum
saksóknara. Áður en fram var haldið
eftir hádegishlé sagði Arngrímur Ís-
berg, dómsformaður í fjölskipuðum
dómi, að honum hefði fundist þing-
haldið laust í reipunum og framvegis
myndu dómarar byrja á að spyrja Jón
Ásgeir einnar til tveggja spurninga,
m.a. til að fá fram skýr svör frá hon-
um um hvort hann hefði gerst sekur
um meint afbrot. Jón Ásgeir neitaði í
öllum tilvikum sekt, líkt og hann hef-
ur ávallt gert.
Spurður af saksóknara út í 5.
ákærulið, þ.e. hvernig það hefði kom-
ið til að 50,5 milljónir voru skráðar á
viðskiptareikning Gaums við Baug,
og ákæruvaldið telur ólögmætt lán,
sagði Jón Ásgeir að ástæðan væri sú
að Gilding, sem var verðbréfafyrir-
tæki í Reykjavík en rann seinna inn í
Búnaðarbankann, hefði samið við
Gaum um að Gaumur myndi skrá sig
fyrir hlutafé sem Gilding myndi síðan
kaupa. Gilding hefði síðan borgað 290
milljónir til Baugs en eftir hefðu stað-
ið 50,5 milljónir. Jón Ásgeir sagðist
ekki hafa ákveðið að skrá skuldina á
viðskiptareikning.
Í ákærunni kemur fram að skuldin
var ógreidd 28. ágúst 2002, rúmlega
einu og hálfi ári síðar. Sigurður Tóm-
as benti á að á hluthafafundi í Baugi í
nóvember 2000 hefði verið ákveðið að
hluthafar sem skráðu sig í hlutafjár-
útboðinu í desember sama ár skyldu
staðgreiða fyrir hlutina innan tveggja
vikna eða áskriftirnar yrðu felldar
niður. Aðspurður hvers vegna ekki
hefði verið gengið eftir greiðslu, sagði
Jón Ásgeir að hann vissi það ekki, lík-
lega hefði sú ákvörðun farið fram á
fjármálasviði Baugs. Þá hefði það ver-
ið stjórnarinnar að fella niður áskrift-
ir ef tilefni væri til. Sigurður benti á
að upplýsingar um að lán vegna
kaupa á hlutafé hefði verið fært á við-
skiptareikning hefði ekki komið fram
í ársreikningi og svaraði Jón Ásgeir
því þá til að með ársreikningi fylgdi ít-
arreikningur og hann væri viss um að
stjórnin hefði vitað af þessu. Það væri
þó ekki hans að tyggja allt ofan í
stjórnina.
Tók áhættuna af Baugi
Um meint ólögmætt lán upp á 100
milljónir sem ákært er fyrir í 6.
ákærulið sagði Jón Ásgeir að hann liti
ekki svo á að um lán hefði verið að
ræða heldur hefði Gaumur fengið
fjármuni til að fara á undan við fjár-
festingar í sænsku pitsufélagi sem
síðan hefði runnið inn í Baug. Ef hann
misminnti ekki hefði það verið Kristín
Jóhannesdóttir sem gekk frá þessum
viðskiptum af hálfu Gaums. Stjórn
Baugs hefði verið upplýst um þetta
mál og það m.a. rætt við Hrein Lofts-
son stjórnarformann. Þetta væri eitt
af fjölmörgum dæmum um að Gaum-
ur hefði farið á undan við að afla
nýrra viðskipta og tekið á sig upp-
hafsáhættu til að Baugur yrði ekki
fyrir skellum. Slíkt hefði margoft ver-
ið gert og Baugur hefði grætt millj-
arða með þessum hætti.
„Æpandi vísbendingar“
um Fjárfar
Heldur dró úr spennunni í réttar-
salnum eftir hádegi en þegar kom að
ákæruliðum 7 og 8 jókst hún aftur til
muna. Sigurður Tómas spurði ítrekað
um eignarhaldið á Fjárfari, sem fékk
samtals rúmlega 150 milljónir lánaðar
hjá Baugi, að því er segir í ákæru, og
sagði að við lögreglurannsóknina
hefðu komið fram „æpandi vísbend-
ingar“ um að Jón Ásgeir hefði ráðið
öllu innan Fjárfars. Hann hefði einnig
haft af því alla fjárhagslega hags-
muni. Skráðir eigendur, a.m.k. í upp-
hafi, voru hins vegar Sigfús [R. Sig-
fússon] og Sævar [Jónsson].
Gestur Jónsson brást hart við
spurningum Sigurðar Tómasar um
eignarhald á Fjárfari, sagði þær þýð-
ingarlausar og að þær þjónuðu þeim
eina tilgangi að draga inn efnisatriði
sem þegar hefði verið vísað frá,
þ.e.a.s. 1. lið ákærunnar sem varðaði
kaup á 10–11 búðunum en þar var
Fjárfar í lykilhlutverki. Dómari leyfði
þó áframhaldandi spurningar og
gerði Gestur ítrekað athugasemdir
við þær sem á eftir fylgdu.
Jón Ásgeir sagði að Fjárfar hefði
verið stofnað í kringum kaupin á 10–
11. Þeir Sigfús og Sævar hefðu verið
fengnir til að koma að félaginu sem
seinna varð stór hluthafi í 10–11 og
verið lofað að þeir myndu ekki bera af
því skaða. Saksóknari benti á að
hlutafé í félaginu hefði aldrei verið
greitt en Jón Ásgeir kvaðst ekki
muna hvernig því var háttað. Spurður
hvort Sigfús og Sævar hefðu tekið
raunverulegar ákvarðanir fyrir Fjár-
far sagði hann að þeir hefðu gert það í
byrjun. Kvaðst hann ekki vita ná-
kvæmlega hverjir voru hluthafar í fé-
laginu á árunum 2000–2001, hann
hefði ekki átt Fjárfar og einungis
komið fram af hálfu Baugs.
Fram kom að á tímabili ræddu
hann, Tryggvi Jónsson og Hreinn
Loftsson um að kaupa Fjárfar og
gera það að e.k. fjárfestingararmi
Baugs og sagði Jón Ásgeir að þær
umræðum gætu hafa haft einhver
áhrif á að ekki var gengið eftir endur-
greiðslu. Spurður um stöðu Fjárfars
nú sagði Jón Ásgeir að það væri í fjár-
haglegri gjörgæslu hjá Gaumi.
Teygist á yfirheyrslu
Í ákærulið 9 er Jón Ásgeir ákærður
fyrir að veita systur sinni, Kristínu
Jóhannesdóttur, lán upp á 3,8 millj-
ónir til kaupa á hlutafé í Baugi. Þessu
neitaði Jón Ásgeir og sagðist engan
þátt hafa átt í því að hlutafjárloforð
hafi verið fært á viðskiptamanna-
reikning en ekki innheimt. Þá hefði
hann ekki komið í veg fyrir innheimtu
á skuldinni. Sigurður spurði hann þá
út í tölvubréf frá Jóhönnu Waagfjörð,
fjármálastjóra Baugs, þar sem hún
spurði hvort hún mætti innheimta
skuldina en Jón Ásgeir hefði þá lagt
til að hann myndi klára þetta í sam-
ráði við TJ [Tryggva Jónsson]. Jón
Ásgeir kvaðst ekki klár á því hvaða
hluti bréfið ætti við um en það gæti
vel verið að hann hefði ætlað að fara
yfir þetta með Tryggva.
Lengra var ekki haldið í gær og
kom fram hjá saksóknara að hann sæi
ekki fram á að geta klárað spurningar
til Jóns Ásgeirs fyrir hádegi á mið-
vikudag eins og að var stefnt. Hann
taldi þó líklegt að vitnum myndi eitt-
hvað fækka.
Jón Ásgeir Jóhannesson, forstjóri Baugs Group, var í gær spurður út í átta ákæruliðiaf þeim 18 sem eru enn fyrir dómi í Baugs-
málinu, þ.e. 2–9. Ákærulið 1 var vísað frá dómi. Jón
Ásgeir neitar í öllum tilvikum sök. Stuttur út-
dráttir úr ákæruliðunum sjö fer hér á eftir:
Meintar ólögmætar lánveitingar til Gaums
2. Ákærða Jóni Ásgeiri er gefið að sök brot gegn
hlutafélagalögum með því að hafa, hinn 20. ágúst
1999, látið veita Fjárfestingarfélaginu Gaumi ehf.,
hluthafa í Baugi hf., lán að fjárhæð kr. 100.000.000
frá Baugi hf., til að fjármagna kaup á hlutafé í
Baugi hf., en ákærði var þá jafnframt fram-
kvæmdastjóri Fjárfestingarfélagsins Gaums ehf.
Gefin var út skrifleg yfirlýsing Baugs hf. til stað-
festingar á lánveitingunni og að lánið bæri 12,2%
vexti frá 20. júlí 1999 en gjalddagi ekki tilgreindur.
Eftir bókunina stóð skuld Fjárfestingarfélagsins
Gaums ehf. á viðskiptamannareikningnum í kr.
182.782.689 en staða á lánardrottnareikningi Fjár-
festingarfélagsins Gaums ehf. í bókhaldi Baugs hf.
þennan dag nam kr. 131.350.000 sem krafa á Fjár-
festingarfélagið Gaum ehf. sem þannig skuldaði
Baugi hf. samtals kr. 314.132.689. Dráttarvextir
voru ekki greiddir og lánsfjárhæðin ekki innheimt í
samræmi við hlutafélagalög. Lán þetta var end-
urgreitt á tímabilinu 28. október 1999 til 28. júní
2000.
3. Ákærða Jóni Ásgeiri er gefið að sök brot gegn
hlutafélagalögum með því að hafa, hinn 11. október
1999, látið veita Fjárfestingarfélaginu Gaumi ehf.,
hluthafa í Baugi hf., lán að fjárhæð kr. 4.500.000 frá
Baugi hf. … vegna kaupa Gaums á hluta fasteign-
arinnar að Viðarhöfða 6, Reykjavík. Gefin var út
skrifleg yfirlýsing Baugs hf. til staðfestingar á lán-
veitingunni og að lánið bæri 11,5% vexti frá 1. októ-
ber 1999. Gjalddagi var ekki tilgreindur. Láns-
fjárhæðin var ógreidd 28. ágúst 2002.
4. Ákærða Jóni Ásgeiri er gefið að sök brot gegn
hlutafélagalögum með því að hafa, hinn 3. desem-
ber 1999, látið veita Fjárfestingarfélaginu Gaumi
ehf., hluthafa í Baugi hf., lán að fjárhæð kr.
8.000.000 frá Baugi hf. Í bókhaldi Baugs hf. var
lánsfjárhæðin eignfærð á viðskiptamannareikning
Fjárfestingarfélagsins Gaums ehf. hjá Baugi hf.
Eftir bókunina stóð skuld Fjárfestingarfélagsins
Gaums ehf. á viðskiptamannareikningnum í kr.
168.031.286. Lánardrottnareikningur Fjárfesting-
arfélagsins Gaums ehf. í bókhaldi Baugs hf. stóð á
núlli þennan dag. Þetta lán var gert upp 30. júní
2000 án vaxta.
5. Ákærða Jóni Ásgeiri er gefið að sök brot gegn
hlutafélagalögum með því að hafa, hinn 13. febrúar
2001, látið veita Fjárfestingarfélaginu Gaumi ehf.,
hluthafa í Baugi hf., lán að fjárhæð kr. 50.529.987
til að fjármagna kaup á hlutum í Baugi hf. Eftir
bókunina stóð skuld Fjárfestingarfélagsins Gaums
ehf. á viðskiptamannareikningnum í kr.
145.871.863. Í bókhaldi Baugs hf. stóð lánardrottn-
areikningur Fjárfestingarfélagsins Gaums ehf. á
núlli þennan dag. Lánið var veitt án skriflegra
gagna um endurgreiðslu og greiðslukjör og láns-
fjárhæðin ekki innheimt í samræmi við hluta-
félagalög. Lánsfjárhæðin var ógreidd 28. ágúst
2002.
6. Ákærða Jóni Ásgeiri er gefið að sök brot gegn
hlutafélagalögum með því að hafa, hinn 18. maí
2001, látið veita Fjárfestingarfélaginu Gaumi ehf.,
hluthafa í Baugi hf., lán að fjárhæð kr. 100.000.000
frá Baugi hf. Í bókhaldi Baugs hf. var láns-
fjárhæðin eignfærð á viðskiptamannareikning
Fjárfestingarfélagsins Gaums ehf. Eftir bókunina
stóð skuld Fjárfestingarfélagsins Gaums ehf. á
viðskiptamannareikningnum í kr. 262.836.989.
Lánardrottnareikningur Fjárfestingarfélagsins
Gaums ehf. í bókhaldi Baugs hf. stóð á núlli þennan
dag. Lánið var ógreitt 28. ágúst 2002.
Meintar ólögmætar lánveitingar til Fjárfars
7. Ákærða Jóni Ásgeiri er gefið að sök brot gegn
hlutafélagalögum með því að hafa, hinn 16. maí
2000, látið veita Fjárfari ehf., hluthafa í Baugi hf.,
lán að fjárhæð kr. 64.500.000 frá Baugi hf. til að
fjármagna kaup á hlutafé í Baugi hf. af félaginu að
nafnvirði kr. 5.000.000 en að verðmæti kr.
64.500.000. Hlutaféð var selt í samræmi við óund-
irritaðan, skriflegan samning þessara aðila, dag-
settan 16. maí 2000, þar sem fram kom að kaup-
verðið skyldi greiða 2. júní 2000 en engin greiðsla
fór þá fram og engin tilraun gerð til innheimtu
lánsins. Í bókhaldi Baugs hf. var lánsfjárhæðin
eignfærð á viðskiptamannareikning Fjárfars ehf.
16. maí 2000 og var um að ræða fyrstu færslu á
þeim viðskiptamannareikningi. Lánsfjárhæðin var
ógreidd 28. ágúst 2002.
8. Ákærða Jóni Ásgeiri er gefið að sök brot gegn
hlutafélagalögum með því að hafa, hinn 13. febrúar
2001, látið veita Fjárfari ehf., hluthafa í Baugi hf.,
lán að fjárhæð kr. 85.758.591 til að fjármagna kaup
á hlutum í félaginu. Lánið var veitt með þeim hætti
að Fjárfar ehf. skráði sig fyrir hlutafé í Baugi hf.
að verðmæti kr. 85.758.591 í hlutafjárútboði í félag-
inu í desember árið 2000. Ekki var greitt fyrir
hlutaféð og lánsfjárhæðin ekki innheimt í sam-
ræmi við hlutafélagalög. Lánsfjárhæðin var
ógreidd hinn 28. ágúst 2002. Í bókhaldi Baugs hf.
var lánsfjárhæðin eignfærð á viðskiptamanna-
reikning Fjárfars ehf. 13. febrúar 2001. Eftir bók-
unina stóð skuld Fjárfars ehf. á viðskipta-
mannareikningnum í kr. 194.350.540.
Meint ólögmæt lánveiting
til Kristínar Jóhannesdóttur
9. Ákærða Jóni Ásgeiri er gefið að sök brot gegn
hlutafélagalögum með því að hafa, hinn 13. febrúar
2001, látið veita Kristínu Jóhannesdóttur, hluthafa
í Baugi hf., lán að fjárhæð kr. 3.786.727 til að fjár-
magna kaup á hlutum í félaginu. Í bókhaldi Baugs
hf. var lánsfjárhæðin eignfærð á viðskipta-
mannareikning Kristínar 13. febrúar 2001 og var
það fyrsta færslan á þeim reikningi. Lánið var
ógreitt 28. ágúst 2002.
Spurður út í átta ákæruliði af 18
Morgunblaðið/ÞÖK
Mættir Jón Ásgeir Jóhannesson og Tryggvi Jónsson við upphaf aðalmeðferðar Baugsmálsins í Héraðsdómi Reykjavíkur í gærmorgun. Jakob Möller hrl.
verjandi Tryggva og Brynjar Níelsson hrl. verjandi Jóns Geralds Sullenberger standa til hliðar og eru líklega að ræða um eitthvað annað en Baugsmálið.