Morgunblaðið - 13.02.2007, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBRÚAR 2007 11
FRÉTTIR



  

 

   


  

 
   



  

 
   
 

  

 
   
   

  



   






























































 



 


 




  















    
    

   
!"  
#" $%  & $   
% ' (
) %!" 
#" %$
   #

*  %! $  &  

+ %
,%
)" 
-
    
    

#.
/ 
01#
 #.
/ 
01#
 #.
/ 
01#

 



   

2
2
2
   
!"  #" %%
$%3  &
$   
% ' (

/ ! !

 $!

 $     
! !
 45   



    
    

!
 !




!




"
!
Eftir Hjört Gíslason
hjgi@mbl.is
LOÐNUVEIÐAR hafa gengið erf-
iðlega síðustu daga. Bræla og áta í
loðnunni hefur hamlað veiðunum og
frystingu til manneldis. Í gær var þó
komið veiðiveður eftir tæplega
tveggja sólar-
hringa stopp og
voru skipin byrj-
uð að kasta við
Ingólfshöfðann.
Lárus Gríms-
son, skipstjóri á
Sunnuberginu,
var að fara að
kasta þegar verið
náði í hann í sím-
ann. „Þetta er búið að vera hund-
leiðinlegt, stöðug bræla, en það er
töluvert að sjá. Nú getum við kastað
og vonandi verður veiðiveður áfram
en það er spáð austanátt alla vikuna,
held ég,“ sagði Lárus.
Hann sagði að þetta væri vand-
ræðaástand á þessu öllu, ómögulegt
væri að búa við þessa óvissu og hún
gæti orðið þjóðarbúinu dýr. „Það er
agalegt að vita ekki meira um þenn-
an hvikula fisk eftir 30 ára rann-
sóknir. Allt þar til nú í janúar var
engin innistæða fyrir þessari loðnu
sem við erum að veiða núna. Aukn-
ingin í lok janúar kom anzi seint því
þegar loðnan er komin upp á grunn-
ið, fer skeiðklukkan af stað. Við höf-
um að hámarki 40 til 50 daga eftir
það og þá verða veiðarnar að ganga
vel til að allt náist. Menn voru að
spara þetta eftir fyrstu úthlutun en
nú verðum við að fá gott veður til
klára kvótann, sérstaklega ef meira
verður bætt við. Tíðarfarið ræður
öllu,“ sagði Lárus Grímsson.
„Þetta hefur verið heldur á brekk-
una,“ sagði Vilhjálmur Vilhjálms-
son, yfirmaður uppsjávarsviðs HB
Granda. „Eftir að loðnan gekk upp á
grunnið hefur verið leiðinda veður
og svo hefur áta verið að trufla
frystinguna. Loðnan er á stóru
svæði núna og það vestasta er komið
vestur fyrir Ingólfshöfðann.
Hrognafyllingin er orðin 14 til 15%
svo það styttist í frystingu á hrygn-
unni fyrir Japan.
Við höfum verið að frysta á
Vopnafirði. Þar hafa komið um
13.500 tonn í land og fryst hafa verið
um 3.800 tonn. Auk þess er Viðeyin
búin að frysta um 4.300 tonn en hún
er nú á kolmunna,“ segir Vilhjálm-
ur.
En hvernig eru markaðarnir?
„Það er mjög mikil eftirspurn eft-
ir loðnuafurðum, hverju nafni sem
þær kallast eða hvaða markaður
sem á í hlut. Því eru menn farnir að
naga sig í handarbökin fyrir að hafa
ekki fryst meira í janúar. En það
var úr vöndu að ráða því að upphafs-
úthlutunin var svo lítil. Kvótinn var
svo aukinn og ekki er útséð um enn
frekari aukingu,“ sagði Vilhjálmur.
Loðnan veiðist á ný
eftir leiðinda brælu
Í HNOTSKURN
»Þegar loðnan er kominupp á grunnið fer skeið-
klukkan af stað.
»Það er mjög mikil eft-irspurn eftir loðnu-
afurðum, hverju nafni sem
þær kallast eða hvaða mark-
aður sem á í hlut.
ÚR VERINU
Eftir Sigurð Jónsson
Á FUNDI Náttúruverndarsamtaka
Suðurlands og Sólar á Suðurlandi, í
Árnesi á sunnudag, voru flutt sterk
varnarorð gegn þeim nátt-
úruspjöllum sem yrðu ef áform
Landsvirkjunar yrðu ofan á varð-
andi virkjun árinnar í því skyni að
selja orkuna til álversins í Straums-
vík eða annarra álbræðslna. Þeir
sem fluttu ávörp voru sammála um
að náttúra árinnar væri einstök og
hrikaleg mistök ef henni yrði fórnað
á altari stóriðjustefnunnar í landinu.
Ljóst sé að mikil andstaða er risin
gegn þessum áformum og hvarvetna
eru uppi efasemdir um að það séu
rök fyrir því að fórna náttúrugæðum
á þessu svæði undir virkjanir sem
sumir fundarmanna nefndu skamm-
tímagróða. Nær væri að horfa til
lengri tíma og nýrra áherslna í at-
vinnumálum.
Valdamenn á álfylliríi
Finnbogi Jóhannsson bóndi sagði
valdamenn þessa lands komna á ál-
fyllirí og þeir þyrftu sífellt fleiri ál-
ver til að viðhalda álvímunni. Hann
sagði hugarfarsbreytingar þörf
meðal fólks til þess að stöðva þá þró-
un sem væri í gangi. Hann lýsti þeim
landsvæðum sem fara undir lón ef
áform Landsvirkjunar verða að
veruleika. „Fólk finnur til vanmáttar
gagnvart valdamönnum og stolt þess
er sært,“ sagði Finnbogi meðal ann-
ars og hvatti til þess að litið yrði til
annarra arðbærra kosta í atvinnu-
málum þjóðarinnar. „Það er meiri
hagnaður af óbreyttu náttúrufari,
þjóðin verður að læra að virða landið
og elska það,“ sagði Finnbogi er
hann lauk máli sínu.
Björgólfur Thorsteinsson, for-
maður Landverndar, ræddi hlutverk
umhverfisins í hagkerfi landsins.
Hann sagði að meta þyrfti nátt-
úrugæði eins og önnur aðföng við
virkjanir. Hann sagði orku Íslands
ekki ótakmarkaða eins og oft væri
látið í veðri vaka. Ef allt væri virkjað
á Íslandi sem hægt væri þá dygði
orkan fyrir eina 6 milljóna manna
stórborg úti í heimi.
Egill Egilsson, eðlisfræðingur og
fulltrúi sumarhúsaeigenda á svæð-
inu, sagði að vatn sem rynni óbeislað
til sjávar væri ekki ónýtt og vitnaði í
því efni til Yangtse-árinnar í Kína
þar sem vart yrði mikilla breytinga
út af ósum árinnar nú þegar byrjað
væri að breyta ánni. Egill las ljóð til
að efla baráttuanda andstæðinga
virkjunar. Hann sagðist í gamni hafa
metið hvað frálag eins manns gæti
skapað mikla orku og sagðist hafa
komist að því að það væru 20 milli-
vött ef vatninu væri kastað ofan
Núpa.
Ólafur Sigurjónsson, fulltrúi Flóa-
manna, sagði íbúa nú standa frammi
fyrir því að umturna ætti landinu í
kringum neðri hluta Þjórsár. Hann
varpaði fram nokkrum spurningum
s.s. varðandi laxinn og gengd hans
upp ána, hvort stíflurnar þyldu jarð-
skjálfta og hvort kannaðir hefðu ver-
ið neðanjarðarhellar í Þjórs-
árhrauni. Svo tók hann sem dæmi
um hagsældina frá stóriðjustefnunni
til Flóamanna að hún væri ekki
meiri en svo að nú væri nýbúið að
leggja þriggja fasa rafmagn um
svæðið og að Flóamenn ækju enn
um á vondum malarvegum.
Samherjar um allt land
Guðfríður Lilja Grétarsdóttir
flutti kveðju úr þéttbýlinu og sagði
fólk þar standa í þakkarskuld við
íbúana á bökkum Þjórsár fyrir að
verjast ásókn í landið. Hún sagði að
nú væru samherjar um allt land í
baráttunni fyrir náttúru Íslands.
„Hjörtu Hafnfirðinga slá við
Þjórsá,“ sagði Guðfríður. Hún sagði
þjóðina alla verða að vakna af dvala
og standa vaktina saman. Ef Hafn-
firðingar höfnuðu stækkun álversins
kæmu Suðurnesjamenn næst og
vildu fá álver til sín. „Hvað getum
við sagt okkur til málsbóta þegar
hver náttúruperlan hverfur af ann-
arri? Þjóð sem hefur gleymt sínum
andlegu verðmætum er ekki mikill
bógur,“ sagði Guðfríður.
Ómar Ragnarsson lýsti stöðu
mála sem farsa og þetta myndi birt-
ast í náinni framtíð þannig að þegar
komið væri til Keflavíkur væru álver
og virkjanir til beggja handa alla leið
til Landmannalauga. Hann flutti
stuttan brag um Álgerði Nótt þar
sem hæðst var að stefnu stjórnvalda
í stóriðjumálum. Hann sagði sögu-
legan tíma framundan því það væri
nú í fyrsta sinn í sögunni hægt að
kjósa um framtíðina og vísaði til al-
þingiskosninganna í maí. „Við erum
með bylgju sem verður að brotna á
ráðamönnum þessa lands,“ sagði
Ómar og fundarmenn sýndu stuðn-
ing sinn við þessi orð með því að
fagna hraustlega. Hann sýndi síðan
myndband þar sem flogið var upp
með Þjórsá og sýndi fossana sem
hverfa verði virkjað, en það eru Urr-
iðafoss, Búðarfoss, Gljúfurleitarfoss
og Dynkur. Hann sagði sem svo að
mönnum fyndist allt í lagi að þeir
hyrfu af því að það sæi þá enginn og
því saknaði enginn þeirra. Einnig
sýndi hann myndir frá Þjórs-
árverum sem hann sagði ómetanlega
náttúruperlu og óskiljanleg væru
orð eins þingmanns sem hefði sagt
að það væri í lagi að nokkur nástrá
færu undir vatn en skömm væri að
slíkum ummælum og fáfræði.
Hugleiðing Jóhönnu frá Haga
Árdís Jónsdóttir flutti hugleið-
ingar Jóhönnu Jónsdóttur frá Haga
sem er 93 ára og hefur alla tíð búið í
Gnúpverjahreppi. Hún hefur miklar
áhyggjur af því að þurrka eigi upp
stór svæði árinnar og leggja önnur
undir lón. Í hugleiðingum sínum
minntist hún meðal annars á það
þegar Búrfellsvirkjun var tekin í
notkun og orða Kristjáns Eldjárn
þegar hornsteinn virkjunarinnar var
lagður. Þá hefði vantað rafmagn í
landið og þjóðin þurfti á því að halda.
Hún hefði ekki verið eins rík og hún
væri í dag. Nú væri staðan önnur og
ekki sama þörfin og áður. Hvatti Jó-
hanna til þess að horfið yrði frá
virkjunum í ánni og náttúrunni leyft
að njóta sín.
Sterklega er varað við virkjun
í neðanverðri Þjórsá
Áform Landsvirkjunar
um virkjun í neðan-
verðri Þjórsá voru
harðlega gagnrýnd á
opnum fundi í Árnesi á
sunnudag og náttúra
árinnar sögð einstök.
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Fjölmenni Salurinn var þéttsetinn áhugamönnum um náttúruvernd.
FRIÐRIK Sophusson, forstjóri
Landsvirkjunar, sagði að fulltrúi
Landsvirkjunar hefði fyrir fundinn í
Árnesi boðist til
að lýsa fram-
kvæmdum við
fyrirhugaðar
virkjanir í neðri
hluta Þjórsár.
Fundarboðendur
hefðu hins vegar
ekki viljað taka
þessu boði með
þeim rökum að á
fundinum mættu
aðeins andstæðingar virkjunar tala.
Friðrik sagði að allar þessar virkj-
anir í neðri hluta Þjórsár hefðu farið
í gegnum umhverfismat. Sveitar-
stjórnir á svæðinu sæju um skipu-
lagsvinnuna og um það hefðu þær
haft samráð við Landsvirkjun. Hald-
inn hefði verið fundur með öllum
sveitarstjórnum á svæðinu, nema
hins nýja Flóahrepps, fyrir einu ári.
Þar hefði engin andstaða komið
fram við fyrirhugaðar virkjanir.
Friðrik sagði að hafa þyrfti í huga
að vatni væri miðlað niður Þjórsá í
gegnum virkjanir ofar í ánni. Þau
lón sem yrðu til vegna virkjana í
neðri hluta Þjórsár yrðu því inntaks-
lón þar sem ekki gætti breytinga á
hæð vatnsborðs. Lónin yrðu samtals
um 22 ferkílómetrar að stærð eða
álíka stór og Úlfljótsvatn. Um 80%
lónanna yrðu í núverandi farvegi ár-
innar þannig að til viðbótar færu að-
eins um fjórir ferkílómetrar undir
vatn.
Friðrik sagði að þær raflínur sem
nú liggja frá Suðurlandi til Suðvest-
urlands lægju yfir þá staði sem fyr-
irhugað væri að virkja á og því yrði
mjög lítið rask vegna byggingar raf-
lína við gerð þessara virkjana.
Friðrik benti á að fyrirhugaðar
virkjanir væru allar í byggð en ekki
á ósnertum víðernum. Í umræðu um
virkjanir á undanförnum árum hefði
einmitt komið fram það sjónarmið
að við ættum frekar að fullvirkja
vatnsföll sem búið væri að virkja en
að virkja á nýjum svæðum. Friðrik
sagði að það væri misskilningur að
virkjanir í neðri hluta Þjórsár væru
bundnar við að selja orkuna til Alcan
í Straumsvík. Það lægi fyrir sam-
komulag milli Landsvirkjunar og
Alcan um verð á orkunni. Ef ekkert
yrði úr stækkun myndi Landsvirkj-
un ræða við aðra um orkukaup.
Buðu fram
upplýsingar
Friðrik
Sophusson