Morgunblaðið - 10.04.2007, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 10. APRÍL 2007 9
FRÉTTIR
Póstsendum
Laugavegi 82,
á horni Barónsstígs,
sími 551 4473
www.lifstykkjabudin.is
Ný
sending
Laugavegi 53, s. 552 1555
TÍSKUVAL
Opið virka daga kl. 10-18, lau. kl. 11-16
Opið mán.-fös. kl. 11-18 - lau. 10-16
www.feminin.is
Bæjarlind 12, Kópavogi • sími 544 2222
Str. 38-56
NÝ SENDING
Xplor
Buxur, bolir, toppar,
pils, kjólar
St. 40-60
Skeifan 11d • 108 Reykjavík • sími 517 6460
Opið mán.-fös. kl. 11-18, lau. kl. 11-15
www.belladonna.is
Eftir Björn Björnsson
VIÐ athöfn í Hóladómkirkju var ný-
lega veittur styrkur úr Áheitasjóði
Guðmundar góða Hólabiskups sem
uppi var rétt um árið þrettán hundr-
uð. Var það ungur maður, Hall-
grímur Eymundsson, sem hlaut
fyrsta styrkinn sem úthlutað er úr
sjóðnum. Nam styrkurinn 250 þús-
und krónum. Þá flutti Ólafur Pálma-
son magister erindi um hið forna
Hólaprent sem gefið var Hóladóm-
kirkju á liðnu sumri, og tónlist-
arfólkið Marta Halldórsdóttir og Örn
Magnússon ásamt börnum sínum
Ástu og Halldóri fluttu gamla kirkju-
tónlist.
Styrkur frá óþekktum gefanda
kveikjan að úthlutuninni
Þegar Jón Aðalsteinn Baldvinsson
vígslubiskup settist að á Hólastað
vakti athygli hans að í vörslu dóm-
kirkjunnar var til sjóður, Áheita-
sjóður Guðmundar biskups góða.
Voru fjármunir sjóðsins, sem vissu-
lega voru ekki stórar upphæðir, í
vörslu Kaupþings, áður KB banka,
þar áður í Búnaðarbankanum á
Sauðárkróki og enn fyrr hjá Spari-
sjóði Sauðárkróks og nær því reikn-
ingsleg vitneskja aftur til fyrrihluta
síðustu aldar.
Í viðtali við Jón Aðalstein kom
fram að ljóst er að á árum áður mun
nokkuð hafa verið um það að áheit
bærust sjóðnum en á síðari árum all-
verulega dregið úr áheitunum. Þó
kemur það fyrir, sagði biskup og
raunar allt fram á þennan dag að
slíkt gerist og nú ekki alls fyrir löngu
barst embættinu bréf sem innihélt
150 þúsund króna áheit frá óþekkt-
um gefanda. Sagði biskup að þetta
hefði orðið til þess að Hólanefnd, sem
er vörsluaðili allra eigna stólsins,
hefði tekið þá ákvörðun að huga að
hvort Áheitasjóður hins ástsæla
biskups ætti ekki að fara að leita
verðugra verkefna til að láta gott af
sér leiða enda í samræmi við það orð-
spor sem af hinum forna biskupi fór.
Hyggst nota styrkinn til
langþráðra ferðalaga
Því var það nú rétt fyrir páskahá-
tíðina að tilkynnt var um styrkveit-
ingu úr áðurnefndum Áheitasjóði í
Hóladómkirkju og var það ungur
fatlaður maður, Hallgrímur Ey-
mundsson, sem hlaut fyrsta styrkinn
úr Áheitasjóði Guðmundar góða
Hólabiskups, tvö hundruð og fimm-
tíu þúsund krónur, og afhenti Jón
Aðalsteinn Baldvinsson vígslubiskup
Hallgrími þessa fjárupphæð.
Í ávarpsorðum sínum sagði biskup
að hinn ungi maður hefði orðið fyrir
valinu að þessu sinni þar sem hann
hefði þurft að berjast við illvígan
sjúkdóm frá bernsku en öll fram-
ganga hans og árangur hefði vakið
eftirtekt og aðdáun og því væri það
með mikilli ánægju sem honum væri
veittur fyrsti styrkurinn úr sjóðnum.
„Hallgrímur Eymundsson er ekkert
að biðjast afsökunar á tilveru sinni
og hann þarf þess ekki,“ sagði bisk-
up. Í þakkarorðum Hallgríms kom
fram að hann hefði lengi haft löngun
til að ferðast en þessi höfðinglega
fjárhæð mundi gera sér fært að láta
þann draum rætast.
Flutti erindi um
Ragnar Fjalar Lárusson
Við athöfnina í Hóladómkirkju
flutti Ólafur Pálmason magister
skemmtilegt og afar fróðlegt erindi
um hina frábæru bókargjöf sem
barst Hóladómkirkju á síðastliðnu
sumri en sú bókargjöf var að uppi-
stöðu til Hólaprentið hið forna úr
fágætu bókasafni sr. Ragnars
Fjalars Lárussonar sem lést fyrir
fáum árum. Fjallaði Ólafur um gildi
þess fyrir kristna trú í landinu og
ekki síður þroska tungumálsins og
þjóðarvitundarinnar að til voru svo
framsýnir menn sem fluttu
prenttækni til Íslands og hófu
bókaútgáfu á öndverðri sextándu öld.
Þá fjallaði hann um safnarann og
manninn Ragnar Fjalar og störf
hans í þágu kirkjunnar en síðan
ræddi hann um einstaka dýrgripi úr
Hólaprentinu svo og aðrar bækur um
kirkjuleg efni úr safninu sem talið
var að eðlilegt væri að fylgdu með í
bókagjöfinni til Hólastóls.
Við athöfnina fluttu Marta Hall-
dórsdóttir og Örn Magnússon ásamt
börnum sínum tveim, þeim Ástu og
Halldóri, gamla kirkjulega tónlist og
léku undir á gömul hljóðfæri meðal
annars íslenskt langspil.
Dáður þrátt fyrir höfnun
veraldlega valdsins
Við upphaf þrettándu aldar sat
Hólastað Guðmundur biskup Arason
sem af alþýðu landsins var allajafna
nefndur Guðmundur biskup góði eða
Gvendur góði. Var Guðmundur kjör-
inn Hólabiskup með fulltingi Ásbirn-
inga sem á þeirri tíð voru ein valda-
mesta ættin á Norðurlandi. Fljótlega
risu þó úfar með biskupi og höfð-
ingjum veraldlega valdsins, einmitt
þeim sömu og stutt höfði hann til
embættis, og varð af fullur fjand-
skapur. Gekk svo langt að biskup var
um tíma hrakinn af stólnum en fór þá
víða um biskupsdæmið og hefði á
ferðum sínum um sig hirð manna
undir vopnum, enda átti hann ekki
alls staðar vinum að mæta meðal
höfðingja. Hinsvegar var biskup, svo
sem nafngift hans ber með sér, ást-
sæll af alþýðu manna og hvarvetna
þar sem hann kom vígði hann og
blessaði, meðal annars lindir og
vatnsból, og er til ótölulegur fjöldi
örnefna sem talin eru tengd nafni
hans en einnig kemur fram í sögu
hans að áheit hverskonar voru gerð á
nafn hins blessaða biskups enda í
augum alþýðunnar helgur maður.
Var oftar en einu sinni gerð til
þess tilraun að fá Guðmund Arason
tekinn í helgra manna tölu en á þeirri
tíð var það ákvörðun Alþingis hverjir
hlutu slíka viðurkenningu og þótt al-
þýðan hefði á biskupi sínum óbilandi
trú voru það höfðingjar Sturlunga-
aldarinnar sem með atkvæði fóru á
Alþingi og því voru allar tilraunir í
þessa átt árangurslausar, aðeins
Þorlákur helgi Þórhallsson og Jón
helgi Ögmundarson urðu samkvæmt
úrskurði hins forna þings helgir
menn.
Þrátt fyrir höfnun veraldlega
valdsins lét alþýða manna sig það
engu skipta og í hennar huga var
Guðmundur góði Arason helgur
maður og þótti gott að nefna nafn
hans ef mikið þótti liggja við.
Eru varðveittar fleiri jarteinasög-
ur um áhrif hins blessaða biskups en
af öðrum Íslendingum og þótti allt
snúast til betri vegar við áheit á Guð-
mund góða, hvort sem var vegna
veikinda fólks eða fénaðar eða ár-
gæsku til lands eða sjávar. Hélst
þessi átrúnaður þrátt fyrir siðaskipt-
in og virðist jafnvel enn lifa með
þjóðinni.
Þótti helgi Guðmundar meiri en
áður hafði þekkst og er flestum kunn
frásögn af því er biskup seig í Drang-
ey og vígði öll björgin nema Heiðna-
berg enda höfðu þá orðið þar miklir
mannskaðar við eggja- og fuglatekju
í björgunum.
Guðmundur góði Hóla-
biskup sæll til áheita
Erindi Ólafur Pálmason magister fjallaði um hið forna Hólaprent.
Árangur Jón A. Baldvinsson biskup afhendir Hallgrími Eymundssyni styrk
úr Áheitasjóði Guðmundar góða en úthlutað var í fyrsta sinn úr sjóðnum.
Fáðu fréttirnar
sendar í símann þinn
„ÞAÐ hlýnaði í gær og þá varð allt vitlaust. Einn veiðimaðurinn
náði 30 birtingum,“ sagði Ragnar Johnsen á Hörgslandi um veið-
ina í Vatnamótunum á Skaftársvæðinu. „Sá var þá búinn að veiða
yfir sig og hætti bara. Hollið var komið með 60 í gærkvöldi, eftir
tvo daga, fyrir utan alla þá sem þeir höfðu sett í og misst. Menn
tóku það svo rólega í morgun.“
Ragnar sagði einn birting yfir 90 cm hafa veiðst og annar var
tæplega 90. „Þeir eru ennþá hér þeir stóru. Það er gríðarlega mik-
ið af fiski á svæðinu.“
Tungulækur í Landbroti var hvíldur í vikunni en á páskadag var
kastað í hann í einn og hálfan tíma og tólf fiskum landað. „Það er
allt fullt af fiski,“sagði Þórarinn Kristinsson, eigandi lækjarins.
Annars hafa kuldar síðustu daga verið að stríða stangveiði-
mönnum nokkuð, vötnin köld og oft erfitt að fá fisk til að taka. Af
Norðurlandi hafa þær fregnir borist að í Húseyjarkvísl hafi tvö
holl skilað 15 sjóbirtingum í hendur veiðimanna, vel höldnum fiski.
Veiðimenn sem hófu veiðar í Litluá í Kelduhverfi á laugardag
veiddu 22, sjóbirting, staðbundinn urriða og bleikju í bland.
Veiddi 30 sjóbirtinga
Morgunblaðið/Einar Falur
Með fenginn Kristinn H. Þorsteinsson landar
vænum sjóbirtingi í Vatnamótunum.