Morgunblaðið - 10.04.2007, Blaðsíða 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 10. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
við nutum þess að gefa klárunum
hans, svo kom hann sá gamli, lék á
als oddi og á næturnar var skemmti-
legast að fara á hestbak. Þegar vorið
var komið, kvöldfriður kominn á,
bjart og einstaka fugl kvartaði yfir
ónæðinu þegar hestar og menn liðu
hjá. Stundum var peli á lofti, hann í
hófi var hluti af vornóttinni. Setjast á
þúfnakoll, láta sveitt hrossin míga,
skiptast á skoðunum um menn og
málefni, fá sér annan og stíga á bak,
inn í vornóttina, stundum kalda,
stundum hlýja, stundum var þurr-
viðri en stundum vætutíð. Hann á tí-
ræðisaldri, alltaf hress og hafsjór af
fróðleik, stundum úr dalnum sem
hann unni mest, Vatnsdalnum sem
er fegurstur allra dala á Íslandi.
Hann var einmana um stund þegar
Sella féll frá og við heimsóttum hann
á Brekkuna í tíma og ótíma. Ein-
hvern daginn var hann að rúlla stofu-
loftið, þá níutíu og tveggja, í hvítri
skyrtu og taubuxum. Hann hafði
áhuga á söng og við sungum saman
bassann í kirkjukórnum á Blönduósi.
Hann söng bassann í mörgum
kirkjum en ekki einraddað. Alltaf
þegar vantaði söngfólk var Grímur
tilbúinn. Hann var líka fyrstur þegar
þurfti að sinna verkefnum Lions-
klúbbs Blönduóss. Hvort sem verk-
efnið var að fúaverja Beinakeldu-
réttina eða selja blóm á
Þorláksmessu í kaupfélaginu. Að
ekki sé nú minnst á Svínadalsferð-
irnar með perur á haustin og Krist-
ófer keyrði. Við náðum stundum í
hann í mat, það var yndislegt að sjá
hann halda á og gæla við litlu Kötlu
Kristínu, alveg frá því hún var
kornabarn, til þess tíma að við fórum
frá Blönduósi. Þessar kvöldstundir á
Hlíðarbrautinni eru nú glitrandi
gimsteinar í minningasafninu. Við
litum alltaf til hans þegar við fórum
norður og enn var hann að yrkja.
Hann flíkaði því ekki en hann var
fljúgandi hagmæltur. Hann spilaði
lomber við félaga sína, þetta var
höfðingjahópur úr Vatnsdalnum og
nágrenni. Þeir settust aldraðir að á
Blönduósi og hittust um miðjan dag-
inn og tóku slemmu. Þetta voru ljúf-
ar stundir. Hann átti yndislega af-
komendur, nefndi þá stundum í
spjallinu og þá var hann dálítið
drjúgur með sig, stundum montinn.
Hann mátti vera það. Þessum af-
komendum öllum sendum við hlýj-
ustu kveðjurnar, með ósk um að
minningin um þennan yndislega
mann sem gaf okkur stundir úr lífi
sínu megi gefa ykkur gleði alla tíð.
Við fögnum að nú eru þau saman á
ný, Sella og Grímur Gíslason sem
talaði frá Blönduósi.
Katla Kristín, Svanborg
og Ófeigur.
Horfinn er á braut kær vinur um
áratuga skeið, Grímur Gíslason frá
Saurbæ í Vatnsdal, og hljóðnuð hin
skýra og hressilega rödd hans. Við
Grímur kynntumst fyrst á Laugar-
vatni, en maðurinn minn, Guðmund-
ur Gíslason, var kennari og Grímur
nemandi við héraðsskólann þar.
Gömul og góð vinátta var með for-
eldrum okkar Gríms, sem flýtti fyrir
kunningsskap okkar sem síðar varð
að góðri vináttu. Ég minnist þess að
á skólaárunum var Grímur farinn að
skrifa niður ýmsar hugleiðingar sem
honum þótti gott og gaman að bera
undir kennara sinn og ég fékk að
heyra mér til ánægju. Nokkrum ár-
um síðar fluttum við hjónin norður
að Reykjaskóla í Hrútafirði þar sem
maðurinn minn var skólastjóri í
mörg ár. Vorum við þá komin nær
heimahögum Gríms í Vatnsdalnum.
Þegar elsti sonur okkar, Böðvar,
var 6 ára tápmikill drengur fórum
við að hugsa til góðs sveitaheimilis
fyrir hann yfir sumartímann.
Hringdum við til Gríms í Saurbæ og
hann flutti mál okkar við foreldra
sína, Gísla og Katrínu.Til að gera
langa sögu stutta, var Böðvar þar í 6
sumur og vel það! Það segir sína
sögu.
Síðustu jól fékk ég ekkert jólakort
frá Grími. Þess var sárt saknað. Eitt-
hvað var að. Ég geymi öll jólakortin
frá honum og myndir frá tugum ára.
Við völdum gjarnan kort í stærra
lagi svo að við gætum komið þar fyr-
ir brotum af ævisögum okkar.
Hafðu þökk fyrir þína góðu vin-
áttu gegnum árin. Vertu Guði falinn.
Hlíf Böðvarsdóttir.
Á langri ævi var Grímur Gislason
virkur og fjölhæfur þátttakandi í
mannlífi og starfi í Húnaþingi. Það
er mikils virði fyrir hvert hérað að
eiga svo vel gefna og sístarfandi
áhugamenn á flestum sviðum sam-
félagsins.
Í fyrsta árgangi Húnavöku árið
1961 sendir Grímur, þá bóndi í
Saurbæ í Vatnsdal, ritinu grein til
birtingar sem hefst þannig: „Ungu
Húnvetningar. – Hugleiðið hver arf-
leifð ykkar er. Eða hafið þið ef til vill
ekki gert það.“ Síðar í þessari mögn-
uðu hvatningargrein segir hann.“
Húnavatnssýsla er nefnilega sér-
staklega gott hérað“ og síðast í
greininni bætir hann við – „ykkar
arfleifð – að einum glæsilegasta
hluta okkar góða lands“.
Árið eftir í stuttu viðtali í Húna-
vöku, sem Þorsteinn Matthíasson
tók heima í Saurbæ, svarar Grímur,
þegar hann er spurður hvort hann
vildi velja sér búskap að ævistarfi ef
hann stæði á þeim tímamótum. „Ég
mundi ennþá ákveðnari nú. Að minni
hyggju er engin staða eins frjó og
bóndastaðan.“ Lokaorð viðtalsins við
Saurbæjarbóndann voru: „Fjármun-
ir einir skapa ekki lífshamingju.“
Þær eru orðnar margar greinarn-
ar sem Grímur hefur samið og skrif-
að fyrir Húnavöku, í áranna rás og
varðveita ýmsan merkilegan fróðleik
og sögu liðinna tíma. Eina slíka grein
verður að finna í næstu Húnavöku
sem nú er í prentun.
Árið 1995 ræddi Unnar Agnarsson
fyrir Húnavöku, í löngu viðtali, við
Grím sem þá var hættur búskap og
fluttur til Blönduóss en hafði um leið
falið Sigrúnu dóttur sinni og Guð-
mundi tengdasyni að taka við búi í
Saurbæ. Eftirfarandi lokaorð Gríms
Gíslasonar í því viðtali eru dæmigerð
fyrir framsýni hans og bjartsýnt lífs-
viðhorf allt frá æskudögum. „Ég er
fæddur til þess að nota kraftana og
njóta lífsins og ætla að halda því
áfram eftir því sem auðnan ræður.“
Innilegar samúðarkveðjur til fjöl-
skyldu og ættinga frá hjónunum á
Kagaðarhóli.
Stefán Á. Jónsson.
Ég átti því láni að kynnast Grími
Gíslasyni fyrir allmörgum árum,
hann þá orðinn aldraður maður í
venjulegum skilningi. Samt var svo,
að Grímur virtist hafinn yfir tíma og
rúm. Samverustundir okkar voru í
kórstarfi, lomberspili og kynningu á
héraðinu okkar.
Kynni okkar hófst í samstarfi kóra
í Húnavatnssýslum, á stærri hátíð-
um í kristnisögu Íslands störfuðu
kirkjukórarnir saman við hátíðar-
messur og aðrar athafnir.
Þegar Farskóli Norðurlands
vestra hélt námskeið fyrir svæðis-
bundna leiðsögn fyrir um áratug, var
sjálfsagt að Grímur fræddi okkur
nemendur um sögu Vatnsdals og ná-
grannasveitir. Gerði hann það með
svo lifandi frásögn og gleði, að unun
var á að hlýða. Ég naut þess einnig í
tvígang, að fá hann með mér í hóp-
ferð um Vatnsdal og Þing, og gaman
var að sjá hve ferðalangar gátu lifað
sig inn í söguna með hinum aldna
fræðimanni. Skriðurnar í dalnum,
Vatnsdæla, mannlíf fyrr og síðar, allt
varð þetta að skýrum myndum eftir
frásögn hans.
Lomberspil er landlægt í Húna-
þingi og var Grímur mikill áhuga-
maður um þann menningararf, enda
mikil spilahefð í Vatnsdal um langt
árabil. Sú hefð er á, að Austur- og
Vestur Húnvetningar hittist hverjir í
boði annarra á hverjum vetri og
ávallt var Grímur með í hópi, hrókur
alls fagnaðar.
Fyrir tveimur árum var svo lomb-
ermót Húnvetninga og Héraðsbúa
og Austfirðinga haldið í Eyjafirði.
Þetta komst á ekki síst fyrir mikla
hvatningu Gríms. Hann hringdi og
ræddi um gildi þess að halda lomber-
kunnáttunni við. Á þessu móti
mættu þá tveir aldnir, einn úr hvoru
liði, báðir 93 ára. Í mars sl. var haldið
annað mót, einnig í Eyjafirði, þá var
Grímur fjarri vegna sjúkleika síns.
Kvöldið áður brýndi hann félaga
sinn, Ingvar frá Eyjólfsstöðum, að
hann mætti alls ekki sofa yfir sig,
það átti að leggja snemma af stað.
Svona var eldmóðurinn til staðar,
þótt líkaminn léti undan.
Ég vil þakka Grími fyrir góða
kynningu og skerf hans til að hlúa að
fjölbreyttri menningu okkar Hún-
vetninga og hans miklu og víðu fram-
tíðarsýn héraðsins okkar og þess
mannlífs sem með okkur hrærist.
Hafi hann heila þökk fyrir allt, guð
blessi minningu hans.
Karl Sigurgeirsson,
Hvammstanga.
Um dalinn þinn er dulin mögn
með drætti skýra og hreina.
Þú fluttir gestum forna sögn
sem fáir aðrir reyna.
(Sigurjón Guðmundsson)
Mínir vinir fara fjöld. Þetta fræga
upphaf kvæðis Bólu-Hjálmars kom
mér í hug er ég heyrði lát vinar míns
Gríms Gíslasonar. Með honum er
genginn einn þekktasti Húnvetning-
ur síðustu aldar.
Grímur var óvenjulega heilsteypt-
ur maður á margan hátt. Hann ólst
upp í anda ungmennafélagshugsjón-
arinnar, og lifði og starfaði eftir þeim
gildum alla ævi. Kynni okkar hófust
fyrir alvöru er ég flutti til Blönduóss,
fyrir rúmum áratug.
Þá fljótlega fór ég að syngja í kór
Blönduóskirkju.
Þar var Grímur fyrir og tók mig
undir verndarvæng sinn. Þar stóðum
við saman hlið við hlið þar til heilsa
hans fór að bila, á síðasta ári. Það var
gott að vera nálægt Grími, hvort
heldur var í söng eða öðrum mann-
legum samskiptum. Áhugamál hans
voru mörg, og hann tók virkan þátt í
starfi ótal félaga og samtaka. En
fyrst og fremst var hann sonur dals-
ins síns, sem hann unni öðrum stöð-
um fremur.
Við Helga áttum þess kost að fara
nokkrar ferðir með Grími um dalinn
hans, Vatnsdalinn. Það var ógleym-
anlegt að hlusta á hinn aldna mann
rekja söguna, frá því að Ingimundur
gamli reisti þar bú fyrstur manna.
Þessar ferðir urðu kennslustundir í
sögu og meðferð íslensks máls. Ekki
er hér tóm til að rekja þau fjölmörgu
störf sem Grímur vann í þágu sam-
félagsins.
Oddviti í sinni sveit um langt
skeið, gjaldkeri Kaupfélags Hún-
vetninga, veðurathugunarmaður í
tuttugu og fimm ár. Fréttaritari út-
varpsins í áratugi. Vann mjög mikið í
samtökum hestamanna, og mjög
virkur félagi í Lionsklúbbi Blöndu-
óss.
Grímur var afar vel ritfær, og unni
íslenskri tungu. Eftir hann liggur
mikill fjöldi greina og þátta, einkum í
ritinu Húnavöku.
Við Helga höfum farið nokkrum
sinnum til messu að Ábæjarkirkju í
Austurdal. Við buðum Grími með
okkur í slíka messuferð árið 2004.
Hann naut þessarar ferðar mjög því
þarna hafði hann ekki komið áður.
Þarna þekkti hann marga og allir
þekktu Grím.
Nú þegar hann er horfinn er stórt
skarð í samfélagið sem verður vand
fyllt.
Við þökkum honum samfylgdina
og sendum öllum afkomendum hlýj-
ar samúðarkveðjur.
Sigurjón Guðmundsson.
Að setjast niður og kveðja góðan
vin er aldrei auðvelt, sama hversu
mörg æviárin voru, söknuðurinn er
alltaf til staðar. Þau eru orðin 69 árin
síðan ég trítlaði vorið 1938 í hlað í
Saurbæ, 6 ára vinnumaður. Heimil-
isfólkið kom allt brosandi á móti mér
og ég sá strax að hér myndi ég una
mér vel, enda varð dvöl mín í Saurbæ
sex sumur og hálfur vetur.
Grímur var þarna á besta aldri,
hann var ekki mjög hávaxinn en var
vaxinn eins og fimleikamaður, hand-
sterkur og fimur. Hann var einstak-
lega barngóður eins og allt heimilis-
fólkið í Saurbæ, og hafði lag á að tala
við okkur krakkana um hlutina á
jafnréttisgrundvelli. Hann var sjálf-
ur alltaf í jafnvægi og glaðvær, eig-
inleikar sem entust honum alla ævi.
Þetta var fyrir daga vélanna sem
nú þykja sjálfsagðar. Það var því ær-
in vinna í Saurbæ eins og annars-
staðar í sveitum, að búa tún undir
vorgróðurinn, afla heyja ásamt öllu
sem að búrekstrinum laut. Erfiðustu
verkin lentu á Grími, auðvitað. Hann
var allt í öllu, smíðaði innréttingar,
aktygi, hnakka og var ekki lengi að
smíða skeifurnar, tvær hitur öðru-
megin á flatjárnið, tvær hinumegin,
og skeifan tibúin. Það hefðu heldur
ekki margir leikið það eftir honum
þegar hann heyjaði túnið í Gilhaga,
að þegar heyið var flutt heim ofan af
hálsinum voru hestarnir reknir laus-
ir, stundum á brokkinu, og fór engin
sáta úr böndunum. Enda batt ég
fast, sagði Grímur þegar við rifjuð-
um þetta upp síðastliðið haust.
Mér þótti vænt um Grím meðan ég
var í Saurbæ. En eftir því sem árin
liðu gerði ég mér betur grein fyrir
því hvað ég hafði verið heppinn að fá
að dveljast á þessu góða heimili og
hvað ég átti Grími mikið að þakka.
Þetta er bara ein af fjölmörgum
minningum sem ég varðveiti af
Grími og með henni kveð ég þig,
kæri vinur með söknuð í hjarta en
bros á vör, því minningarnar um
góðan mann lifa áfram.
Böðvar Guðmundsson.
Ég eins og allir Íslendingar hef
hlustað á Grím Gíslason í útvarpinu
eins lengi og ég man eftir mér. Ég
fluttist til Blönduóss fyrir nokkrum
árum og þá fyrst áttaði ég mig á því
hversu mikið gildi hann hafði fyrir
samfélagið því það kom ákveðið blik í
augun á fólki þegar það talaði um
hann. Síðasta sumar kynntist ég
Grími persónulega og þá skildi ég
þetta blik sem allir fengu í augun því
ég fyllti fljótlega þann hóp. Leiðir
okkar lágu saman þegar ég tók að
mér að opna Hafíssetrið og þurfti að
eiga samskipti við Grím vegna veð-
urathugunartækja sem voru hjá
honum en áttu að fara á setrið.
Ekki gekk það þrautalaust að
nálgast tækin hjá honum því hann
var aldrei heima. Hann skrapp til
Reykjavíkur eða á hestamannamót
eða á Sauðárkrók en að lokum átti
hann lausan klukkutíma einn mánu-
daginn og þá mátti ég koma. Svona
var Grímur fram í andlátið, lifði líf-
inu til fulls. Hann kom nokkrum
sinnum tíl mín (þegar hann mátti
vera að) niður á setur og þá áttum
við alltaf skemmtilegt spjall saman.
Það kom fljótlega í ljós að við áttum
mörg sameiginleg áhugamál svo sem
pólitík, hestamennsku og mannlífið
almennt og því var um margt að
spjalla. Þarna fór ekki gamall maður
heldur maður sem hafði ákveðnar
skoðanir sem hver ungur maðurinn
mætti vera fullsæmdur af. Grímur
var húmoristi fram í fingurgóma.
Eitt sinn þegar hann kom til mín á
Hafísserið sagði ég við hann að hann
þyrfti að vera þarna sem safngripur
og segja fólki frá veðurathugunun-
um. Hann taldi það ekki óhætt fyrir
mig að vera eina með honum allan
daginn! Svona var Grímur. Hvernig
er hægt annað en að falla kylliflöt
fyrir svona manni! Að loknu sumri
boðaði hann mig til sín til að fá upp-
gjör sumarsins. Hann þurfti að koma
frá sér pistli í útvarpið. Ég átti ekki
hægt um vik því ég var bíllaus. Það
var að sjálfsögðu ekki vandamál því
hann sótti mig bara á rauða Volvón-
um sínum. Mér fannst ég eins og
prinsessa á rúntinum með Grími.
Ég þakka fyrir að hafa kynnst
Grími Gíslasyni því ég er ríkari fyrir
vikið sem manneskja.
Ég votta fjölskyldu Gríms samúð
mína.
Anna Margrét Valgeirsdóttir.
Látinn er hátt á tíræðisaldri heið-
ursmaðurinn Grímur Gíslason. Ekki
mátti á milli sjá hvort hafði betur
ellikerling eða Grímur, jú Grímur
hafði betur, kvikur á fæti, léttur í
lund og hafsjór af fróðleik um menn
og málefni, á honum var engin elli-
mörk að sjá.
Sl. haust greindist hann með ill-
vígan sjúkdóm sem lagði hann að
velli 31. mars sl.
Ég kynntist þeim heiðurshjónum
Grím og Sellu fyrir rúmum áratug er
sonur minn Sævar og þáverandi
tengdadóttir Anna Gísladóttir og
þeirra synir Kristjáni Atli og Sig-
tryggur Einar, Sigurjón Stefán
ófæddur, bjuggu við hliðina á þeim í
Garðabyggðinni.
Þegar ég fór norður í heimsókn til
þeirra rölti ég oft á kvöldin yfir til
Gríms og Sellu til að spjalla og veitti
það mér mikla ánægju.
Sella lést árið 2000, blessuð sé
hennar minning.
Anna og Sævar slitu samvistum
’99 en vinskapur við Grím og hans
fólk hefur alla tíð haldist. Fyrir
nokkrum árum kynntust Grímur og
systir mín Anna og ekki skorti kær-
leikinn þar.
Við systur fórum yfirleitt einu
sinni á sumri í heimsókn til Gríms og
gistum hjá honum eina til tvær næt-
ur. Hann hafði yndi af að stjana við
okkur, keyra okkur um sinn ástkæra
Vatnsdal og segja okkur sögu hans,
fara með okkur í hesthúsið sitt og
svo mætti lengi telja og þegar dagur
var að kveldi kominn eftir þessi
ferðalög okkar sátum við með ekta
kristalsstaup með gylltum guðaveig-
um í og skáluðum. Það var sungið og
dansað fram á rauða nótt og við syst-
ur höfðum ekki roð við Grími þó svo
að hann væri rúmum 30 árum eldri,
og alltaf var hann kominn fram á
undan okkur daginn eftir og búinn
að hella á könnuna, geri aðrir betur.
Grímur var ákveðinn í að sigrast á
þessum sjúkdómi og kom til Reykja-
víkur í geislameðferð í janúar sl.
Okkur Önnu systur veittist sú
ánægja að geta lagt hönd á plóg með
að aðstoða Grím í veikindum hans;
Anna gerðist einkabílstjóri hans í
geislana eins og hann vildi nefna
hana og við Sævar og Sigurjón feng-
um að hafa hann hjá okkur síðustu
dagana í geislameðferðinni.
Þessar minningar munum við
geyma svo lengi sem við lifum.
Nú er komið að kveðjustund og
kærs vinar er saknað.
Elsku Grímur hvíl í friði.
Í bænum mínum ber þér rós,
blakka af sorgbitnum tárum.
Ég leita uppi lífsins ós,
þú liggur á eilífðarbárum.
Ég kveðju mína kalla út:
„Kyssi þig almættis kraftur.“
Þú veifar til mín vorsins klút
og vonin er upprisin aftur.
Blessað hefur björtust hönd
og borið þig að faðmi sínum.
Nú blóðsins aftur lifna bönd
og brosið finn í huga mínum.
(Höf. ók.)
Elsku Gísli, Halla, Anna og aðrir
ástvinir, megi minning um föður,
tengdaföður, afa, langafa og langa-
langafa vera ljós í ykkar lífi.
Við vottum ykkur okkar dýpstu
samúð.
Guðrún, Anna og Sævar.
Grímur Gíslason
Minningarkort
535 1825
www.hjarta.is 5351800