Morgunblaðið - 13.05.2007, Page 6

Morgunblaðið - 13.05.2007, Page 6
6 SUNNUDAGUR 13. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ FRÉTTIR Viðskiptavinur með 300.000 kr. kreditkortanotkun á mánuði, í Platínum og Eignastýringu, með bílalán, viðbótarlífeyrissparnað og tryggingar hjá Sjóvá, safnar um 70.000 punktum á ári. SVONA SAFNAR ÞÚ GLITNISPUNKTUM • Kreditkortanotkun • Viðskiptavinir í Vildarþjónustu* • Bílalán hjá Glitni Fjármögnun • Viðbótarlífeyrissparnaður • Eignastýring • Einkabankaþjónusta • Tryggingar hjá Sjóvá og margt fleira SKRÁÐU ÞIG NÚNA! Þeir sem skrá sig fyrir 17. júní fá 10.000 Glitnispunkta strax! H V ÍT A H Ú S IÐ / S ÍA 8 1 3 1 DÆMI UM GLITNISPUNKTASÖFNUN BAKSVIÐ Eftir Höllu Gunnarsdóttur halla@mbl.is HELDUR ríkisstjórnin velli? Ef ekki, hvernig stjórn verður þá mynd- uð? Hvaða flokkar geta unnið sam- an? Þessar spurningar hafa brunnið á þjóðinni núna síðustu dagana fyrir kosningar, enda erfitt að spá því ná- kvæmlega hvernig fer. Þegar Morg- unblaðið fór í prentun í gær var traff- íkin smám saman að aukast á kjörstöðum en að öðru leyti ekkert vitað um framhaldið. En hvað gerist að loknum kosn- ingum? Samkvæmt stjórnarskrá skipar forseti Íslands ráðherra en þar sem þingræði ríkir á Íslandi er það í raun Alþingi, eða meirihluti Al- þingis, sem ræður hverjir eru ráð- herrar og ríkisstjórn getur ekki setið ef meirihlutinn lýsir vantrausti á hana. Þrátt fyrir að formlegt valdi liggi hjá forsetanum eru næstum þrjátíu ár síðan hann beitti sér að ráði til að hafa áhrif á stjórn- armyndun. Þá eru liðin tuttugu ár síðan það átti sér síðast stað að stjórnarmyndunarumboðið gekk milli flokksleiðtoga í lengri tíma án árangurs. Frumkvæðið hefur legið meira hjá stjórnmálaforingjunum sem ræða saman á formlegum og óformlegum fundum. Engar fastmótaðar reglur Eiríkur Tómasson, lagaprófessor við Háskóla Íslands, segir engar fast- mótaðar reglur vera hér á landi um stjórnarmyndunarferlið. „Í sumum löndum eru reglur í stjórnarskrám og annars staðar hafa myndast sterkar hefðir fyrir ferlinu sem er fylgt strangt eftir,“ útskýrir Eiríkur. Venjan hér á landi er, að sögn Eiríks, að missi ríkisstjórnin meirihluta sinn í kosningum biðjist forsætisráðherra lausnar. Haldi hún hins vegar meiri- hluta þarf forsætisráðherra ekki að biðjast lausnar, jafnvel þótt um mjög nauman sigur sé að ræða. Hann get- ur svo farið á fund forseta og tilkynnt honum að hann ætli áfram að leiða ríkisstjórn sömu flokka. Árið 1995 hélt ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks naumum meirihluta, aðeins með einum þingmanni. Þá fóru hins vegar fram leynilegar við- ræður milli Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks og svo fór að Dav- íð Oddsson, formaður Sjálfstæð- isflokksins, gekk á fund forseta og tilkynnti að ný stjórn væri mynduð sem styddist við meirihluta þingsins. Getur virkað eins og ríkissáttasemjari Þegar ríkisstjórn fellur færist formlegt vald til forsetans en Eiríkur segir að í lagalegum skilningi sé ekk- ert til sem heitir stjórnarmyndunar- umboð. „Venjan er að forseti óski eft- ir því að fráfarandi ríkisstjórn sitji sem starfsstjórn á meðan stjórn- armyndunarviðræður eiga sér stað,“ útskýrir Eiríkur. Forsetinn geti síð- an veitt einum flokksleiðtoga, sem hann telur líklegastan til að ná að mynda starfhæfa ríkisstjórn, form- legt umboð til stjórnarmyndunar, en það hindri að sjálfsögðu ekki aðra leiðtoga í að ræða saman á óform- legum fundum. „Forsetinn á alltaf að reyna að stuðla að því að það komi saman ríkisstjórn sem fyrst sem nýt- ur stuðnings meirihluta þingsins. Að öðru leyti hefur hann nokkuð frjálsar hendur um hvernig hann fer að,“ seg- ir Eiríkur. „Ef stjórnarkreppa varir í lengri tíma, eins og gerðist t.d. 1979– 1980, þá hvílir sú skylda á forset- anum að taka hugsanlega sjálfur frumkvæði og skipa ráðherra sem hann telur að muni njóta trausts þingsins. Þetta getur sett þingið í vanda því það getur varla lýst yfir vantrausti á ríkisstjórn sem forseti skipar ef þingmenn hafa ekki náð samstöðu um aðra stjórn,“ útskýrir Eiríkur og bætir við að það hafi kom- ið fyrir að forseti hóti því að skipa ríkisstjórn til að flýta fyrir stjórn- armyndunarviðræðum. „Forseti get- ur ekki setið aðgerðarlaus og horft upp á stjórnarkreppu. En að mínum dómi á hann að halda sig til hlés fyrstu vikurnar. Hann getur rætt við foringja og reynt að hafa áhrif en hann á ekki að blanda sér með flokkspólitískum hætti í málin. Ef forsetinn er snjall getur hann virkað eins og ríkissáttasemjari sem er að leysa erfiða vinnudeilu,“ segir Eirík- ur. Hvað tekur við þegar búið er að kjósa til Alþingis? Morgunblaðið/Sverrir Stjórn í mótun Halldór Ásgrímsson, fyrrverandi formaður Framsóknarflokksins, og Davíð Oddsson, fyrrverandi formaður Sjálfstæðisflokksins, meðan á síðustu stjórnarmyndunarviðræðum stóð eftir kosningarnar 2003. Í HNOTSKURN »Næstum þrjátíu ár eruliðin frá því forseti beitti sér að ráði til þess að hafa áhrif á stjórnarmyndun. »Ekki eru til fastmótaðarreglur hér á landi um stjórnarmyndunarferlið. » Venjulega óskar forsetieftir því að fráfarandi ríkisstjórn sitji sem starfs- stjórn á meðan stjórn- armyndunarviðræður eiga sér stað. „NÝI BÁTURINN okkar, sá átt- undi í röðinni, var sjósettur í gær,“ segir Guðrún Kristjánsdóttir sem í félagi við eiginmann sinn, Hafstein Ingólfsson, á og rekur Sjóferðir á Ísafirði. Stefnt er að því að sigla bátnum, sem hlotið hefur heitið Ing- ólfur, vestur á Ísafjörð á þriðjudag, en nú standa yfir lokaprófanir á bátnum í Hafnarfjarðarhöfn. „Við höfum verið með þrjá báta í rekstri frá árinu 2004,“ segir Guð- rún, „en þessi nýi tekur við af minnsta bátnum, sem verður seld- ur.“ Sjóferðir eru með póstflutninga og sjá allt árið um Æðey og Vigur. Á þeirra vegum er einnig skólabátur. Trefjar í Hafnarfirði smíðuðu bát- inn, sem er 20 tonna plast- bátur og rúmar 29 farþega. Í honum er nýr skrúfubún- aður frá Volvo af gerðinni IPS-500 sem ekki hefur ver- ið settur í bát á Íslandi áður. Báturinn er tveggja véla og með fjórar skrúfur, sem toga hann áfram, einnig er hægt að stýra bátnum út á hlið. Báturinn er útbúinn með tveggja tonna krana. Allir bátar Sjóferða eru nýir eða nýlegir, sá elsti frá árinu 2000. „Bátarnir hjá mér eru eftir ströngustu kröfum Siglinga- málastofnunar,“ segir Guðrún. „Og ég fæ nátt- úrlega ekkert að fara frá Hafnarfirði fyrr en þeir eru ánægðir. Ég held hins vegar að þeir séu mjög ánægðir,“ segir hún að lokum og hlær. Hjá Sjóferðum starfa 6–7 manns yfir sumartímann og þar er sinnt ferðaþjónustu auk póstferð- anna og þess að skólabáturinn er á þeirra vegum. Ingólfur siglir brátt heim á leið Sjóferðir á Ísafirði sjósetja sinn áttunda bát og jafnframt minnsta FRAMKVÆMDASTJÓRN Al- þjóðabankans hefur komist að þeirri niðurstöðu að forstjóri hans, Paul Wolfowitz, hafi brotið siðareglur með því að hækka laun ástkonu sinn- ar sem starfaði hjá bankanum. Framkvæmdastjórnin hyggst því reyna að koma Wolfowitz frá, að sögn bandaríska dagblaðsins The Washington Post í gær. Blaðið hefur eftir heimildarmönn- um í bankanum að stjórnin vilji ekki víkja Wolfowitz úr starfi þar sem það geti vakið deilu við bandarísk stjórn- völd. Stjórnin hafi hins vegar í hyggju að lýsa yf- ir vantrausti á Wolfowitz í von um að það verði til þess að hann segi af sér. Lögfræðingur hans, Robert Bennett, vildi ekki svara því hvað Wolfowitz myndi gera lýsti framkvæmdastjórnin yfir vantrausti á hann. Honum hefur verið boðið að koma fyrir stjórnina á þriðjudag. Stjórn Alþjóðabankans vill koma Paul Wolfowitz frá Paul Wolfowitz

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.