Morgunblaðið - 13.05.2007, Blaðsíða 24

24 SUNNUDAGUR 13. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ofarlega í huga. Magnús Skúlason
segir, að þar stefni í slys, þar sem
alltof freklega er gengið fram í því
að rífa gömul hús. „Það á að taka
Laugaveginn út sem skipulagslega
heild og húsin við hann eiga að fá að
standa eins og þau eru. Það má
byggja eitthvað á bak við þau og á
stöku stað alveg upp í götumyndina,
en í það heila tekið á Laugavegurinn
að fá að halda sínum sundurleita
svip.
Ég er nýkominn frá Rómaborg.
Þar hafa menn ekkert verið að
breyta húsunum, þótt gömul séu.
Þeir búa í aldagömlum húsum sem
eru að stofni til óbreytt og ekkert
stendur upp úr sjónlínunni nema
hvolfþak Péturskirkjunnar. Þeir
myndu seint setja niður hjá sér hót-
elturn eins og þann sem risinn er við
Kringlumýrarbrautina, sem er ekki
einasta alltof hátt hús heldur líka
forljótur arkitektúr.“
Áshildur Haraldsdóttir flautuleik-
ari kallaði í grein í Morgunblaðinu
eftir vitundarvakningu um gildi ís-
lenzks menningararfs í mynd gam-
alla húsa. Hún bendir á að aðeins
0,36% húsa á höfuðborgarsvæðinu,
176 hús, séu frá því fyrir 1900 og
eldri húsum fari óðum fækkandi þar
sem hvert gamla húsið á fætur öðru
er rifið í nafni skipulagsbreytinga og
þéttingar byggðar. „Þessi gömlu hús
eru svo fá og einstök að það er ekki
hægt að réttlæta að rífa tugi þeirra í
miðborginni á næstu mánuðum og
árum,“ segir Áshildur.
Á íbúaþinginu Hvernig bætum við
brunann? kom fram í erindi Guð-
nýjar Gerðar Gunnarsdóttur, að að-
eins um tuttugu hús í allri Reykjavík
eru eldri en húsin tvö á horni Lækj-
argötu og Austurstrætis.
Nær sáttin við söguna ekki upp á
Laugaveginn? spyr ég Hönnu Birnu
Kristjánsdóttur. „Hennar mun sjá
stað í uppbyggingunni við Lauga-
veginn,“ svarar hún að bragði, „þar
sem gerðar eru ríkar kröfur til upp-
byggingar og gæða, sem hæfa þessu
svæði. Það er hins vegar ekki eins og
hús við Laugaveginn hafi staðið
óbreytt um aldur og ævi. Þau hafa
vaxið og breytzt í áranna rás og
þannig fengið að lifa með götunni og
hennar þörfum, ef svo má að orði
komast. Það er til dæmis mjög víða
hægt að halda í götumyndina, en
leyfa húsum að vaxa baka til. Ný
tækni og framsýnir arkitektar veita
okkur fjölmörg ný tækifæri hvað
þetta varðar.“
– En hvað með niðurrifið? Er ekki
mál að því linni í henni Reykjavík?
„Hluti af því niðurrifi sem þar er
heimilað á sér heimild í deiliskipu-
lagi, sem var samþykkt fyrir þremur
árum. Við erum nú að vinna með
nokkra reiti og í samtölum við upp-
byggingaraðila finnst mér koma
fram ríkur vilji til þess að láta nýtt
og gamalt haldast í hendur. Ég sé
menn virkilega vanda sig í þeim efn-
um.
Laugavegurinn á að vera verzl-
unargata áfram. Við viljum hafa
hann sem aðalgötuna; hann er Gatan
í Reykjavík og til þess þarf hann að
fá að vera til í takt við nýja tíma.
Ég held að um þetta séum við flest
sammála og ég er sannfærð um að
við getum fundið lausn, þar sem
saman fer vilji til uppbyggingar og
verndunar með hagsmuni þessarar
mikilvægu verzlunar- og þjón-
ustugötu að leiðarljósi.“
– Ertu þá að tala um uppbyggingu
sem felst í að framhliðum sé haldið
sem leikmynd af gömlum húsum?
„Nei, ég er ekki að tala um leik-
myndir. Það er reyndar stundum
gert að byggja á framhliðunum, að
minnsta kosti að einhverju leyti. Við
getum tekið Aðalstræti sem dæmi
um blandaða uppbyggingu þar sem
vel tókst til. Annars staðar gengur
þetta síður.“
„Laugavegurinn er næst á niður-
rifsskrá,“ segir Guðrún Jónsdóttir,
arkitekt og stjórnarmaður samtak-
anna Betri byggð. „Auðmenn hafa
keypt upp heilu reitina við Laugaveg
og ætla að byggja stórt. En „Veistu
að vonin er til?“ eins og segir í ljóð-
inu hennar Sigurbjargar Þrast-
ardóttur. Ég ætla að halda áfram að
vona að úr rætist og biðja jafnframt
borgaryfirvöld í Reykjavík um að
hætta niðurrifsstefnunni og marka í
framhaldi af því skýra stefnu um
húsvernd í Reykjavík.“
Bolti Frakkastígsreitsins er nú á
borði framkvæmdaðaðilans. Björn
Gunnlaugsson, ráðgjafi Vatns og
lands, segir, að þar á bæ séu menn
að skoða hlutina og telja ekki tíma-
bært að tjá sig eitt eða neitt á þessu
stigi.
Víti hjá vel heppn-
aðri uppbyggingu
Þegar Magnús Skúlason er spurð-
ur um aðra reiti í Reykjavík, segir
hann jákvætt að reiturinn við Hótel
Vík og Hallærisplanið fái að mestu
að vera í friði. Þar hjá hafi uppbygg-
ingin við Aðalstræti tekizt vel, en
Ingólfstorgið segir hann víti til að
varast. „Það eru mikil mistök,“ segir
Magnús. „Torg byggist nefnilega á
því sem stendur í kringum það, en
ekki á því að keyra í kringum það.“
Á slippasvæðinu segir Magnús að
hafi verið farið af stað með skipulag
sem var úr takt við gamla vestur-
bæinn, hvað hæðina varðar og þrátt
fyrir björgun Alliancehússins, Daní-
elsslipps og verbúða, sem átti að
rífa, stendur eftir, að skipulagið á
Slippfélagssvæðinu er of hátt.
Um Alþingisreitinn segir Magnús
jákvætt að hús langafa hans, Von-
arstræti 12, verður flutt að Kirkju-
stræti 6 og haldi götumyndinni með
Kirkjustræti 8.
Magnús bendir á enn einn já-
kvæðan viðsnúning í skipulags-
málum, þar sem vörn var snúið í
sókn; við Lækjargötu var stórhýsi í
uppsiglingu, sem nú er hætt við.
Slíkt framtak þurfi borgaryfirvöld
að sýna á fleiri stöðum.
BORG Í DEIGLU
» Aðeins tuttugu hús í Reykjavík eru
eldri en þau sem brunnu í vetrarlok.
Morgunblaðið/G.Rúnar
Hvað nú? Rústir Austurstætis 22 bíða þess að ákvörðun verði tekin um framhaldið. Straumurinn virðist liggja til þess að húsið verði endurbyggt í gamalli
mynd og nýbygging rísi á bak við það. Þeirri hugmynd hefur verið varpað fram að í stað nýbyggingar verði gerð garðgöngugata bak við húsin.
Gamalt og nýtt Samkvæmt skipulagskynningu á götumyndin að Kirkjustræti að líta svona út; húsið, sem nú er
Vonarstræti 12, er komið á nýjan kjallara Kirkjustræti 6 og framhlið Kirkjustrætis 8 endurbyggð. Gert er ráð fyr-
ir allt að fimm hæða nýbyggingu Alþingis við Vonarstræti 12 og fyrir hornið að Tjarnargötu, sem stallast í 3 hæðir
í átt að Kirkjustræti. Á milli skála Alþingis og nýbygginga er gert ráð fyrir glergangi.
Í deiliskipulagi Kvosarinnar frá 1986 á að rísa glerhýsi á bak við hornhúsin í
Austurstræti og Lækjargötu og ná allt að Nýja-Bíói, sem þá var. Þessi bygging
hefur ekki risið og nú er rætt um aðra uppbyggingu að baki hornhúsunum.
Glerskálinn 1986
Austurstræti samkvæmt deiliskipulagi Kvosarinnar frá 1986.
Á þessari teikningu af Lækjargötu sést hvernig glerhýsið átti að ná að Nýja Bíói samkvæmt deiliskipulaginu.
Alþingisreiturinn