Morgunblaðið - 24.05.2007, Qupperneq 14

14 FIMMTUDAGUR 24. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
R
íkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar end-
urspeglar sögulegt samstarf tveggja stærstu
stjórnmálaflokka landsins. Þessir flokkar hafa
einsett sér að mynda frjálslynda umbótastjórn
um kraftmikið efnahagslíf, öfluga velferðarþjón-
ustu, bættan hag heimilanna og aukna samkeppnishæfni at-
vinnulífsins. Ríkisstjórnin mun áfram kappkosta að virkja
kraftinn í menningarlífi landsmanna því að menning er í senn
vaxandi atvinnugrein, aflvaki nýsköpunar og mikilvægur hluti
af sjálfsmynd þjóðarinnar. Ríkisstjórnin leggur áherslu á að
jafnrétti í reynd verði leiðarljós í allri stefnumótun hennar og
stefnir að því að skapa jöfn tækifæri allra landsmanna, óháð
kyni, búsetu, uppruna og félagslegri stöðu. Árangur og hag-
sæld undanfarinna ára hefur skapað tækifæri til enn frekari
framfara og Ísland á að vera áfram í fararbroddi þeirra þjóða
sem búa við best lífskjör. Málefni yngstu og elstu kynslóðanna
eru forgangsmál ríkisstjórnarinnar og hún mun leggja áherslu
á að auka jöfnuð með því að bæta kjör þeirra hópa sem standa
höllum fæti. Hún mun vinna að víðtækri sátt í samfélaginu um
aðgerðir á sviði efnahags- og félagsmála, um náttúruvernd og
auðlindanýtingu og stöðu Íslands í samfélagi þjóðanna. Rík-
isstjórnin mun leitast við að eiga gott samstarf við alla flokka á
Alþingi og standa vörð um sjálfstæði Alþingis og eftirlits-
hlutverk þess.
Traust og ábyrg efnahagsstjórn
Kraftmikið efnahagslíf er forsenda þess að hægt sé að halda
áfram uppbyggingu í menntamálum, samgöngumálum og í
heilbrigðis- og félagsmálum. Eitt brýnasta verkefni nýrrar rík-
isstjórnar er að tryggja stöðugleika í efnahagslífinu í þágu
heimila og atvinnulífs. Markmið hagstjórnarinnar er að
tryggja lága verðbólgu, lágt vaxtastig, betra jafnvægi í utan-
ríkisviðskiptum, jafnan og öflugan hagvöxt og áframhaldandi
trausta stöðu ríkissjóðs. Stórframkvæmdir, skattkerfisbreyt-
ingar og aðrar hagstjórnaraðgerðir verða tímasettar í ljósi
þessara markmiða. Tryggja verður að íslensk fyrirtæki búi við
bestu samkeppnis- og rekstrarskilyrði sem völ er á. Mikilvægt
er að rekstrarumhverfi íslenskra fyrirtækja tryggi vöxt þeirra
og laði að starfsemi erlendis frá. Settur verði á laggirnar sam-
ráðsvettvangur milli ríkisins, aðila vinnumarkaðarins og sveit-
arfélaga um aðgerðir og langtímamarkmið á sviði efnahags-,
atvinnu- og félagsmála.
Kraftmikið atvinnulíf
Íslenskt atvinnulíf mun einkennast í sívaxandi mæli af þekk-
ingarsköpun og útrás. Samstarf atvinnulífsins og íslensku há-
skólanna er lykill að bættum árangri og nýsköpun í atvinnu-
rekstri. Ríkisstjórnin mun styðja menningu og listir sem
mikilvægan hluta af aðdráttarafli landsins og vaxandi upp-
sprettu útflutningstekna. Íslensk fyrirtæki eru í harðnandi
samkeppni við erlend fyrirtæki, bæði heima og heiman, og á
næstu árum mun hugvit og tækni- og verkþekking ráða úrslit-
um um velgengni íslenskra fyrirtækja. Ríkisstjórnin vill skapa
kjörskilyrði fyrir áframhaldandi vöxt, útflutning og útrás ís-
lenskra fyrirtækja, m.a. með aðgerðum til að efla hátækniiðnað
og starfsumhverfi sprotafyrirtækja, svo sem með eflingu
Rannsóknasjóðs og Tækniþróunarsjóðs. Í umbreytingu ís-
lensks atvinnulífs á undanförnum árum felst meðal annars auk-
ið vægi ýmiss konar alþjóðlegrar þjónustustarfsemi, þar á
meðal fjármálaþjónustu. Ríkisstjórnin stefnir að því að tryggja
að slík starfsemi geti áfram vaxið hér á landi og sótt inn á ný
svið í samkeppni við önnur markaðssvæði og að útrásarfyr-
irtæki sjái sér áfram hag í að hafa höfuðstöðvar á Íslandi.
Áhersla verður lögð á að efla Fjármálaeftirlitið til þess að ís-
lenski fjármálamarkaðurinn njóti fyllsta trausts. Tímabært er
að leysa úr læðingi krafta einkaframtaksins svo að íslensk sér-
þekking og hugvit fái notið sín til fulls í útrás orkufyrirtækja.
Mikilvægt er að heilbrigð samkeppni og eðlileg verðmyndun
þrífist á öllum sviðum atvinnulífsins og að neytendur njóti góðs
af þeirri samkeppni. Efla skal samkeppniseftirlit í því skyni.
Ríkisstjórnin leggur áherslu á mikilvægi öflugs landbúnaðar
og hágæðaframleiðslu á matvælum í landinu. Unnið verði að
endurskoðun landbúnaðarkerfisins með það fyrir augum að
auka frelsi, bæta stöðu bænda og lækka verð til neytenda.
Tryggja skal stöðugleika í sjávarútvegi. Gerð verður sérstök
athugun á reynslunni af aflamarkskerfinu við stjórn fiskveiða
og áhrifum þess á þróun byggða.
Hvetjandi skattaumhverfi
Stefnt skal að frekari lækkun skatta á einstaklinga á kjör-
tímabilinu, meðal annars með hækkun persónuafsláttar. Rík-
isstjórnin mun vinna að endurskoðun á skattkerfi og almanna-
tryggingum til að bæta hag lágtekjufólks og millitekjufólks.
Fyrirtæki skulu búa við stöðugt og örvandi skattaumhverfi. Á
kjörtímabilinu verður leitað leiða til að lækka frekar skatta á
fyrirtæki. Þá skal stefnt að því að umhverfisþættir fái aukið
vægi í skattastefnunni. Kerfi óbeinna skatta, s.s. vörugjalda og
virðisaukaskatts, verði endurskoðað. Stimpilgjald í fasteigna-
viðskiptum verði afnumið á kjörtímabilinu þegar aðstæður á
fasteignamarkaði leyfa.
Markviss ríkisrekstur
Unnið verði að einföldun og nútímavæðingu stjórnsýslunnar,
aukinni notkun á upplýsingatækni til að bæta opinbera þjón-
ustu, auka skilvirkni og einfalda samskipti milli almennings og
stjórnvalda. Verkaskipting ráðuneyta verði endurskipulögð og
ráðherrum, alþingismönnum og stjórnsýslu ríkisins settar
siðareglur. Eftirlaunakjör alþingismanna og ráðherra verði
endurskoðuð og meira samræmi komið á í lífeyrismálum ráða-
manna og almennings. Ríkisstjórnin leggur áherslu á að ýtr-
asta aðhalds sé gætt í rekstri hins opinbera þannig að fjár-
munir skattgreiðenda séu nýttir sem best. Ráðdeild og
varfærni í fjármálum hins opinbera er höfuðnauðsyn og ár-
íðandi að hlutur opinberrar starfsemi af þjóðarframleiðslunni
vaxi ekki umfram það sem nú er. Gera skal rammafjárlög til
fjögurra ára í senn. Þar verði sett fram meginstefna í hag-
stjórn, viðmið um tekjuöflun og útgjöld ríkissjóðs. Jafnframt
verði þjónustuverkefnum og framkvæmdum ríkisins forgangs-
raðað. Tekju- og verkaskipting ríkis og sveitarfélaga verði end-
urskoðuð með það að markmiði að efla sveitarstjórnarstigið.
Barnvænt samfélag
Ríkisstjórnin mun beita sér fyrir markvissum aðgerðum í
þágu barna og barnafjölskyldna á Íslandi. Í því skyni verði mót-
uð heildstæð aðgerðaáætlun í málefnum barna og ungmenna er
byggist meðal annars á rétti þeirra eins og hann er skilgreindur
í barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Tannvernd barna verði
bætt með gjaldfrjálsu eftirliti, forvarnaraðgerðum og auknum
niðurgreiðslum á tannviðgerðum barna. Barnabætur verði
hækkaðar til þeirra sem hafa lágar tekjur og nemendur í fram-
haldsskólum fái stuðning til kaupa á námsgögnum. Sérstaklega
verði hugað að stuðningi við börn innflytjenda í skólakerfinu.
Jafnframt verði aukinn stuðningur við langveik börn, börn með
hegðunarvandamál, geðraskanir og þroskafrávik. Þegar í stað
verði gripið til aðgerða til að vinna á biðlistum á því sviði. Hug-
að verði að foreldraráðgjöf og -fræðslu. Forvarnastarf gegn
kynferðislegu ofbeldi verði eflt og stuðningur við fjölskyldur
ungmenna, sem eiga í vanda vegna vímuefnaneyslu, aukinn.
Fæðingarorlofið verði lengt í áföngum.
Bættur hagur aldraðra og öryrkja
Ríkisstjórnin leggur áherslu á að styrkja stöðu aldraðra og
öryrkja. Unnið verði að einföldun almannatryggingarkerf-
isins. Samspil skatta, tryggingabóta, greiðslna úr lífeyr-
issjóðum og atvinnutekna einstaklinga verði skoðað sér-
staklega til að tryggja meiri sanngirni og hvetja til
tekjuöflunar og sparnaðar. Hraðað verði uppbyggingu 400
hjúkrunarrýma fyrir aldraða og einbýlum fjölgað. Sólarhring-
sþjónusta verði efld og einstaklingsmiðuð þjónusta aukin.
Dregið verði úr tekjutengingum og skerðingum bóta í al-
mannatryggingakerfinu. Stefnt verði að hækkun frí-
tekjumarks vegna atvinnutekna fyrir aldurshópinn 67-70 ára.
Tekjutenging launatekna 70 ára og eldri við lífeyri almanna-
trygginga verði að fullu afnumin sem og skerðing trygging-
arbóta vegna tekna maka. Skoðað verði hvort undanskilja
megi hluta af lífeyrissjóðstekjum eldri borgara skerðingum í
almannatryggingakerfinu. Jafnframt skal stefnt að því að rík-
issjóður tryggi ellilífeyrisþegum lífeyri að lágmarki 25 þúsund
krónur á mánuði frá lífeyrissjóði. Almennt skerðingarhlutfall í
almannatryggingakerfinu lækki í 35%. Fylgt verði eftir til-
lögum örorkumatsnefndar um stóraukna starfsendurhæfingu
og nýtt matskerfi varðandi örorku og starfsgetu. Jafnframt
verði komið til móts við þann hóp sem er með varanlega skerta
starfsgetu. Stefnt verði að því að færa ábyrgð á lögbundinni
þjónustu við aldraða og fatlaða frá ríki til sveitarfélaga.
Jafnrétti í reynd
Gerð verði áætlun um að minnka óútskýrðan kynbundinn
launamun hjá ríkinu og stefnt að því að hann minnki um helming
fyrir lok kjörtímabilsins. Ríkisstjórnin vill koma á samvinnu aðila
vinnumarkaðarins og hins opinbera um að leita leiða til að eyða
þessum launamun á almennum vinnumarkaði. Endurmeta ber
sérstaklega kjör kvenna hjá hinu opinbera, einkum þeirra stétta
þar sem konur eru í miklum meirihluta. Stefnt skal að því að
jafna stöðu kvenna og karla í nefndum og stjórnunarstöðum á
vegum ríkisins. Tryggður verði réttur launafólks til að skýra frá
launakjörum sínum ef það svo kýs. Trúfélögum verði veitt heim-
ild til að staðfesta samvist samkynhneigðra.
Menntakerfi í fremstu röð
Ríkisstjórnin setur sér það markmið að allt menntakerfi þjóð-
arinnar, frá leikskóla til háskóla, verði í fremstu röð í heiminum.
Framfarir og hagvöxtur komandi ára verða knúin áfram af
menntun, vísindum og rannsóknum. Ríkisstjórnin mun beita sér
fyrir áframhaldandi fjárfestingu í rannsóknum og menntakerfi
þjóðarinnar. Áhersla verður lögð á gæði, sveigjanleika og fjöl-
breytni í námsframboði þannig að allir geti fundið nám við sitt
hæfi. Fjölgað verður námsleiðum og áhersla aukin á valfrelsi
nemenda og einstaklingsmiðað nám, meðal annars til að draga úr
brottfalli nemenda á framhaldsskólaaldri. Efla skal list- og verk-
menntun á öllum skólastigum og auka náms- og starfsráðgjöf.
Lögð verður áhersla á að skapa ný tækifæri til náms fyrir þá sem
hafa eingöngu lokið grunnskólaprófi og efla fullorðinsfræðslu
innan skólakerfis og á vinnumarkaði. Stefnt skal að auknu fag-
legu og rekstrarlegu sjálfstæði skóla og minni miðstýringu. Unn-
ið verði að lengingu og aukinni fjölbreytni í kennaranámi. Lög
um Lánasjóð íslenskra námsmanna verði endurskoðuð með það
að markmiði að bæta kjör námsmanna enn frekar.
Örugg heilbrigðisþjónusta og vímuefnavarnir
Stefna ríkisstjórnarinnar er að á Íslandi sé veitt heilbrigð-
isþjónusta á heimsmælikvarða. Leggja á stóraukna áherslu á for-
varnir á öllum sviðum og stuðla að heilbrigðari lífsháttum. Leita
á leiða til að lækka lyfjaverð og einfalda greiðsluþátttöku hins op-
inbera. Kostnaðargreina á heilbrigðisþjónustuna og taka upp
blandaða fjármögnun á heilbrigðisstofnunum þar sem fjármagn
fylgir sjúklingum. Þannig fái heilbrigðisstofnanir fjármagn í
samræmi við þörf og fjölda verka. Skapað verði svigrúm til fjöl-
breytilegri rekstrarforma í heilbrigðisþjónustu, m.a. með útboð-
um og þjónustusamningum, en jafnframt tryggt að allir hafi að
henni jafnan aðgang, óháð efnahag. Nauðsynlegt er að bregðast
hart við aukinni vímuefnavá með öflugri fræðslu og forvörnum,
stuðningi við fjölskyldur í vanda, fjölbreyttum meðferð-
arúrræðum og hertri löggæslu. Ríkisstjórnin leggur sérstaklega
áherslu á að meðferðarúrræði séu nægjanleg fyrir þá sem ánetj-
ast vímuefnum og tryggt sé að þjónusta á þessu sviði sé samþætt
og markviss og gagnist öllum hópum sem á þurfa að halda.
Fylgja þarf eftir áætlunum um uppbyggingu fangelsa.
Landið verði eitt búsetu- og atvinnusvæði
Stefna skal að því að allir landsmenn eigi greiðan aðgang að
menntun, atvinnu og þjónustu óháð búsetu og fái notið sambæri-
legra lífskjara. Skilgreind verði þau störf á vegum ríkisins sem
hægt er að vinna án tillits til staðsetningar og þannig stuðlað að
fjölgun starfa á landsbyggðinni. Í rammafjárlögum fyrir næstu
fjögur ár verði lögð mikil áhersla á eflingu innviða samfélagsins á
sviði samgangna og fjarskipta. Úrbætur í samgöngum eru lyk-
ilatriði til að stuðla að jafnvægi í byggð landsins og lækka flutn-
ingskostnað. Styttri vegalengdir milli byggðakjarna og öruggari
vegir skapa möguleika á stærri og lífvænlegri atvinnu- og búsetu-
svæðum. Ráðist verði í stórátak í samgöngumálum og aukin
áhersla lögð á umferðaröryggi og almenningssamgöngur. Rík-
isstjórnin mun beita sér sérstaklega fyrir úrbótum á samgöngu-
kerfi höfuðborgarsvæðisins. Tryggja ber að landsmenn hafi allir
færi til að nýta sér þá byltingu sem orðin er í gagnaflutningum.
Ríkisstjórnin vill tryggja öryggi í gagnaflutningum til og frá
landinu með nýjum sæstreng og sömuleiðis að flutningshraði
gagna aukist í takt við þá þróun sem á sér stað. Góð gagna-
samskipti auka mjög aðgengi að menntun og þjónustu, óháð land-
fræðilegri staðsetningu, og fela auk þess í sér tækifæri til ný-
sköpunar.
Í sátt við umhverfið
Ríkisstjórnin einsetur sér að Ísland verði í fararbroddi þjóða
heims í umhverfismálum. Íslensk stjórnvöld, fyrirtæki og
menntastofnanir eru í einstakri stöðu til þess að láta til sín taka á
alþjóðavettvangi í baráttu gegn mengun og sóun náttúru-
auðlinda. Ríkisstjórnin stefnir að því að ná víðtækri sátt um
verndun verðmætra náttúrusvæða landsins og gera skýra áætlun
um samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda. Ríkisstjórnin
hyggst efla skógrækt og landgræðslu meðal annars í þeim til-
gangi að binda kolefni í andrúmsloftinu. Einnig verði skipulega
unnið að aukinni notkun vistvænna ökutækja, m.a. með því að
beita hagrænum hvötum. Til að skapa sátt um vernd og nýtingu
náttúrusvæða er mikilvægt að ljúka rannsóknum á verndargildi
þeirra og gildi annarrar nýtingar. Sérstök áhersla verði lögð á að
meta verndargildi háhitasvæða landsins og flokka þau með tilliti
til verndar og orkunýtingar. Stefnt verður að því að ljúka vinnu
við rammaáætlun fyrir lok árs 2009 og leggja niðurstöðuna fyrir
Alþingi til formlegrar afgreiðslu. Þar til sú niðurstaða er fengin
verði ekki farið inn á óröskuð svæði án samþykkis Alþingis, nema
rannsóknar- eða nýtingarleyfi liggi fyrir. Nokkur svæði, sem tal-
in eru mikilvæg út frá verndunarsjónarmiðum af stofnunum um-
hverfisráðuneytisins, verði undanskilin nýtingu og jarðrask þar
óheimilt þar til framtíðarflokkun hefur farið fram í samræmi við
staðfestar niðurstöður hinnar endurskoðuðu rammaáætlunar.
Slík svæði eru Askja, Brennisteinsfjöll, Hveravellir, Kerling-
arfjöll, Kverkfjöll og Torfajökull. Vatnasviði Jökulsár á Fjöllum
verði bætt við Vatnajökulsþjóðgarðinn og tryggt að ekki verði
snert við Langasjó í virkjanaskyni. Stækkun friðlandsins í Þjórs-
árverum verði tryggð þannig að það nái yfir hið sérstaka votlendi
veranna.
Umbætur í innflytjendamálum
Mikilvægt er að stjórnvöld, atvinnulífið og samfélagið allt taki
saman höndum við að berjast gegn fordómum gagnvart minni-
hlutahópum, hvort sem þeir fordómar byggjast á uppruna eða
öðrum þáttum. Unnin verði heildstæð framkvæmdaáætlun í mál-
efnum innflytjenda sem hafi það markmið að betur verði tekið á
móti erlendu fólki sem flyst til landsins og því auðveldað að verða
virkir þátttakendur í íslensku samfélagi og rækta menningu sína.
Tryggt verði að útlendingar á vinnumarkaði njóti sambærilega
réttinda og íslenskt launafólk og að allar ráðningar erlends
verkafólks séu í samræmi við gildandi kjarasamninga. Komið
verði í veg fyrir félagsleg undirboð á vinnumarkaði. Átak verði
gert í íslenskukennslu fyrir útlendinga.
Frumkvæði í alþjóðamálum
Mannréttindi, aukin þróunarsamvinna og áhersla á frið-
samlega úrlausn deilumála verða nýir hornsteinar í íslenskri ut-
anríkisstefnu. Ný ríkisstjórn harmar stríðsreksturinn í Írak og
vill leggja sín lóð á vogarskálar friðar í Írak og Mið-Aust-
urlöndum, m.a. með þátttöku í mannúðar- og uppbygging-
arstarfi. Íslendingar eiga að stefna að því að taka forystu í barátt-
unni gegn mengun hafsins og alþjóðlegu starfi til að bregðast við
loftslagsbreytingum. Að öðru leyti byggist stefna ríkisstjórn-
arinnar í utanríkismálum á þeim gildum sem legið hafa til grund-
vallar samvinnu vestrænna lýðræðisríkja, norrænu samstarfi og
viðleitni þjóða heims til að auka frelsi í alþjóðlegum viðskiptum.
Ríkisstjórnin mun fylgja markaðri stefnu í öryggis- og varn-
armálum og koma á fót samráðsvettvangi stjórnmálaflokkanna
um öryggismál. Ríkisstjórnin leggur áherslu á að allar meirihátt-
ar ákvarðanir um utanríkismál verði teknar í samráði við utanrík-
ismálanefnd Alþingis.
Opinská umræða um Evrópumál
Ríki Evrópusambandsins eru mikilvægasta markaðssvæði Ís-
lands. Samningurinn um Evrópska efnahagssvæðið (EES) hefur
reynst þjóðinni vel og hann er ein af grunnstoðum öflugs efna-
hagslífs þjóðarinnar. Skýrsla Evrópunefndar verði grundvöllur
nánari athugunar á því hvernig hagsmunum Íslendinga verði í
framtíðinni best borgið gagnvart Evrópusambandinu. Komið
verði á fót föstum samráðsvettvangi stjórnmálaflokka á Alþingi
sem fylgist með þróun mála í Evrópu og leggi mat á breytingar
út frá hagsmunum Íslendinga. Nefndin hafi samráð við innlenda
sérfræðinga og hagsmunaaðila eftir þörfum.
Endurskoðun stjórnarskrár
Haldið verður áfram endurskoðun á stjórnarskrá lýðveldisins.
Áhersla verður lögð á að leiða til lykta ágreining um þjóðareign á
náttúruauðlindum í ljósi niðurstöðu sérnefndar um stjórnar-
skrármál um það atriði á síðasta þingi.
Stefnuyfirlýsing ríkisstjórnar
Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar 2007
Geir H. Haarde og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir kynntu stjórnarsáttmála ríkisstjórnar Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar á Þingvöllum í gær