Morgunblaðið - 24.05.2007, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 24. MAÍ 2007 29
gi ekki að
ramtíðar.
ssarar
mar þenn-
ngibjörg
sagði að
um að
st fyrir
samstarf
fstaða
æri
sammála
sem nú
Geir var spurður hvort hægt
væri að túlka stefnuyfirlýsinguna á
þann hátt að verið væri að nálgast
það markmið að óska eftir við-
ræðum um aðild að Evrópusam-
bandinu.
„Ég tel af og frá að túlka það
þannig. Við höfum reynt að nálgast
sjónarmið hvort annars um þetta
með því að setja á laggirnar nefnd
sem yrði eins konar vaktstöð fyrir
þá þróun og breytingar sem verða
á Evrópusambandinu. Eins og ég
hef ítrekað sagt; afstaða okkar til
ESB hlýtur að byggjast á hags-
munamati. Ég hef alveg skýra af-
stöðu í því hvernig þeir hagsmunir
liggja núna. Ég vil auðvitað að það
sé fylgst sé með því og hvort þeir
hagsmunir breytist.“
Ingibjörg Sólrún sagðist vera al-
veg sammála þessu mati forsætis-
ráðherra. Hún sagði þó að Sam-
fylkingin hefði viljað ganga lengra
í þessu efni en aðrir stjórn-
málaflokkar, „en það er gríðarlega
mikilvægt að það sé góð sátt um öll
skref sem stigin eru í þessu efni og
þess vegna finnst okkur það fagn-
aðarefni að það sé sett á nefnd sem
sé vaktstöð og standi fyrir umræðu
um þessi mál. Svo sjáum við hvern-
ig mál þróast á komandi árum.“
Landsvirkjun ekki seld
Geir sagði um einkavæðingu á
kjörtímabilinu að búið væri að
ljúka stærstu einkavæðingarverk-
efnunum. Aðspurður sagði hann
ekki áformað að selja Lands-
virkjun.
„Það er í stefnuyfirlýsingunni
ein setning um orkumálin þar sem
við leggjum áherslu á að leysa úr
læðingi einkaframtakið í orku-
málum, en það þýðir ekki að verið
sé að tala um einkavæðingu
Landsvirkjunar,“ sagði Ingibjörg
Sólrún.
Geir sagði ekki fyrirhugað að
gera róttækar breytingar á skipu-
lagi í sjávarútvegi. Hann sagði að-
spurður að ekki hefði verið tekin
afstaða til vandamálanna á Flat-
eyri, en þau mál yrðu skoðuð þeg-
ar ríkisstjórnin hefði tekið við
völdum.
Samningar við bændur
ekki endurskoðaðir
Geir sagði að áformað væri að
endurskoða landbúnaðarkerfið.
Það yrði að gerast í sátt við bænd-
ur og hagsmunaaðila. Stjórnvöld
myndu fylgjast vel með breyt-
ingum á alþjóðavettvangi varðandi
tollvernd og kvótasetningu varð-
andi innflutning á landbún-
aðarvörum. Það væru að verða
miklar breytingar á landbúnaði hér
á landi. „Við getum alveg séð fyrir
okkur að þróa breytingar í frjáls-
ræðisátt meira en orðið er. Ég
held að bændur og forystumenn
þeirra séu síst á móti slíku.“
Geir var spurður hvort teknir
yrðu fjármunir sem ríkið ver til
landbúnaðarmála og þeir settir í
önnur verkefni.
„Það er búið að semja nokkur ár
fram í tímann um fjárframlög til
stuðnings bæði mjólkurframleiðslu
og sauðfjárrækt. Þeir samningar
verða ekki teknir upp. Að öðru
leyti munum við fara yfir þessi mál
eins og þörf krefur.“
Ingibjörg Sólrún sagðist telja að
bæði bændur og neytendur ættu
að geta haft af því talsvert mikinn
ávinning að fara í breytingar í
landbúnaðarmálum, en það þyrfti
að gera þær í sem mestri sátt.
Ánægð með
stefnuyfirlýsinguna
Bæði Geir og Ingibjörg Sólrún
sögðust vera ánægð með stefnu-
yfirlýsinguna. Ingibjörg sagði að
Samfylkingin hefði í kosningabar-
áttunni sett fram 12 mál sem
flokkurinn legði mesta áherslu á.
Hún sagðist telja að þeirra mætti
allra finna stað í stefnuyfirlýsing-
unni. Hún hefði líka verið sam-
þykkt mótatkvæðalaust í þing-
flokknum og á flokksstjórnarfundi.
Geir sagði að vinna við svona
stefnuyfirlýsingu fæli í sér próf-
stein á samstarfsvilja þeirra flokka
sem að henni stæðu. Hann sagðist
telja að stefnumið Sjálfstæðis-
flokksins, sem flokkurinn setti
fram í kosningabaráttunni, kæmu
vel fram í yfirlýsingunni.
tuðu stjórnarsáttmálann á Þingvöllum
stefnumálum
áttmálanum
Morgunblaðið/RAX
ún Gísladóttir, verðandi utanríkisráðherra, tók-
nn í Ráðherrabústaðnum á Þingvöllum í gær.
ráðherra
on, for-
ega sam-
ar sem
ein fyrir
að
fund-
um grein
rnarsátt-
og
fund-
ðsfundi í
ildandi
rnar-
ði að
Geir hefði gert sér grein fyrir við-
ræðum Sjálfstæðisflokks og Sam-
fylkingar. „Þær eru í samræmi við
það sem ég lýsti í síðustu viku um
að viðræðum lyki á viku til tíu
dögum. Eins og ég lýsti hef ég
ætíð verið þeirrar skoðunar að
æskilegt væri að flokkarnir gætu
á skjótvirkan og árangursríkan
hátt komið sér saman um nýja rík-
isstjórn sem styddist við meiri-
hluta á Alþingi án þess að forset-
inn þyrfti að blandast inn í það
mál með ítarlegum viðræðum við
alla flokka eða að atburðarásin
yrði mjög flókin,“ sagði forsetinn.
Morgunblaðið/Sverrir
Haarde gekk á fund Ólafs Ragnars Grímssonar
ir myndun nýrrar ríkisstjórnar.
vildi ekki bland-
iðræður flokkanna
Þetta er miklu minni breyt-ing frá fráfarandi rík-isstjórn en mann óraðifyrir,“ segir Steingrímur
J. Sigfússon, formaður Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs,
um ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og
Samfylkingar sem tekur við völdum
í dag. Minni breytingar verði á
stjórnarstefnunni en hann hafi átt
von á, t.d. í sjávarútvegsmálum.
Steingrímur segir það vekja at-
hygli í stefnuyfirlýsingu stjórn-
arinnar hversu almennt hún sé orð-
uð. Fátt sé þar tíma- og tölusett um
bein pólitísk atriði. Þá sé mikil yf-
irvigt á Sjálfstæðisflokknum þegar
komi að verkaskiptingu. „Hann er
með mun þyngri ráðuneytapakka í
þessu samstarfi heldur en hann var
í samstarfinu við Framsókn,“ segir
Steingrímur. Sjálfstæðisflokkur fái
bæði heilbrigðis- og landbún-
aðarmál en skili samgöngu-
ráðuneytinu, sem ekki hafi verið tal-
ið til þyngstu ráðuneyta.
Flokkurinn hafi sterka stöðu í
stjórninni í gegnum forsætis- og
fjármálaráðuneyti og stór útgjald-
aráðuneyti á borð við mennta-
málaráðuneytið og atvinnuveg-
aráðuneytið. Þá sé það almennt
viðurkennt að utanríkisráðuneytið,
sem Samfylkingin mun stýra „vigt-
ar ekki sérstaklega þungt pólitískt
inn á við“.
Rýr hlutur Samfylkingar
„Það hefði mátt telja að þetta jafn-
aðist eitthvað með ákvæðum í
stjórnarsáttmálanum „en þar verð
ég að segja að mér finnst hlutur
Samfylkingarinnar með endemum
rýr. Ég var lengi að leita til að finna
eitt kosningaloforð Samfylking-
arinnar sem gengi eftir í stjórn-
arsáttmálanum og ég er ekki búinn
að finna það enn,“ segir Stein-
grímur. Nefna megi umhverf-
ismálin, en þar hafi Samfylkingin
gefist upp með sínar áherslur um
hlé á stóriðjuframkvæmdum í ein-
hver ár. Í þessum málum sé nú boð-
uð óbreytt stefna.
Hið sama gildi um Íraksstríðið.
„Það átti að vera eitt af fyrstu verk-
efnum ríkisstjórnar með aðild Sam-
fylkingar að taka okkur af listanum
yfir stuðningsþjóðir Íraksstríðsins,“
segir Steingrímur. Í stefnuyfirlýs-
ingunni sé stríðsreksturinn harm-
aður „en hver harmar ekki þennan
stríðsrekstur eins og hann stendur í
dag?“ spyr hann.
Ýmis kosningaloforð Samfylking-
arinnar virðist ekki hafa náð inn í
stjórnarsáttmálann. Þar megi nefna
að flokkurinn hafi lofað að 30%
námslána breyttust í styrk að námi
loknu. Í stefnuyfirlýsingunni sé hins
ekki fjallað um þetta heldur sagt að
endurskoða eigi lög um Lánasjóð-
inn og að bæta stöðu námsmanna.
Sjálfstæðismönnum hafi hins
vegar greinilega tekist að koma
stefnumiðum sínum inn í yfirlýs-
inguna. Þar sé til að mynda kveðið á
um að opna eigi á fjölbreyttari
rekstrarform, t.a.m. í orkumálum.
„Mín niðurstaða er sú að þetta sé
ríkisstjórn, hverrar prógramm liggi
talsvert langt til hægri. Þetta sé ný-
frjálshyggju-hægrikratísk blanda,“
segir Steingrímur.
VG verði í virkri stjórnarand-
stöðu og muni hafa sjónir á tveimur
málaflokkum umfram aðra. „Það
eru umhverfismálin og það er
spurningin um velferðarþjónustuna
og einkavæðingu hennar. Það verð-
ur ekkert slegið af í andstöðu við
áframhaldandi glórulausa stóriðju
og velferðarspjöll eða áform um að
einkavæða velferðarþjónustuna. En
við leyfum fólki að sjálfsögðu að
njóta vafans og ég efast ekkert um
að nýir ráðherrar eru fullir metn-
aðar að gera vel. Það er sjálfsagt að
ný ríkisstjórn fái sína hveitibrauðs-
daga en við munum vera til staðar
með okkar aðhald.“
Sjálfstæðisflokkur neytir afls
Guðni Ágústsson, nýr formaður
Framsóknarflokksins, óskar nýrri
ríkisstjórn og ráðherrum til ham-
ingju, en segir margt óljóst í stefnu-
yfirlýsingu stjórnarinnar.
„Það sem vekur athygli mína er
þessi langi, óljósi kafli um stefnu-
yfirlýsingu. Mér finnst svo margt
vera í bakherbergjunum sem maður
áttar sig ekki á. Og hvort flokkarnir
hafa náð um það samstöðu veit ég
ekki,“ segir Guðni.
Ætlunarverk hinnar nýju rík-
isstjórnar sé mjög hægrisinnað og
flokkarnir leggist báðir á sína hægri
hlið.
Sjálfstæðisflokkurinn hafi neytt
afls og hyggist framkvæma hluti
sem honum hefði aldrei dottið í hug
í samstarfi við Framsóknarflokk-
inn. „Þar voru landamerki nokkuð
skýr og flokkarnir virtu hvor annan.
Þannig að mér sýnist í þessu að
Samfylkingin sé að láta mjög eftir
Sjálfstæðisflokknum, hún fái mjög
rýrt út úr verkefnaskiptingunni.“
Samfylkingin láti frá sér heilbrigð-
isráðuneyti og eftir því sem sér
skiljist Íbúðalánasjóð, sem fari und-
ir fjármálaráðuneytið. „Það þýðir að
hann [Íbúðalánasjóður] er að fara á
líknardeild,“ segir Guðni. Sjálfstæð-
isflokkurinn ætli nú að standa við
það sem hann hafi viljað í samstarf-
inu við framsóknarmenn, að Íbúða-
lánasjóður fari til bankakerfisins,
en þjóðin sé þessu andsnúin.
„Síðan sér maður náttúrulega í
þessum sáttmála að Sjálfstæð-
isflokkurinn er að snúa sér. Hann er
í lokauppgjöri við tíma Davíðs
Oddssonar. Davíð Oddsson reis
gegn skapara sínum, frelsinu, á sín-
um lokaárum. Honum ógnaði þau
vindaský, að hér yrðu allt of stór
eignarveldi sem réðu öllu á Íslandi,“
segir Guðni. Nú sé aðeins einn mað-
ur eftir í ríkisstjórninni sem staðið
hafi fast með Davíð í þessum mál-
um, en það sé Björn Bjarnason,
dómsmálaráðherra. Sjálfstæð-
ismenn muni láta Björn sitja stutt í
nýju stjórninni „og svo tekur auð-
vitað Bjarni Benediktsson frændi
hans við,“ segir Guðni. Ljóst sé að
nýr tími sé hafinn í Sjálfstæð-
isflokknum. Það sjáist einna gleggst
á því að flokkurinn, sem hafi á sín-
um tíma lagst gegn EES-samn-
ingnum, vilji nú opinskáa umræðu
um Evrópumál. „Þau voru ekki á
dagskrá í gær,“ bendir Guðni á.
Um landbúnaðarmálin segir
Guðni að sjálfstæðismenn virðist
stefna á það að hluta í sundur land-
búnaðarráðuneytið. Skógrækt og
landgræðsla eigi að fara undir um-
hverfisráðuneytið, en þessir mála-
flokkar séu um allan heim taldir til
landbúnaðar. Þá eigi að taka land-
búnaðarháskólana, sem byggðir
hafi verið upp sem atvinnuvega-
skólar og færa undir mennta-
málaráðuneytið og af þessu hafi
hann áhyggjur.
Guðni kveðst telja miklar póli-
tískar breytingar framundan og
þær muni breyta verulega íslensku
samfélagi á næstu árum. „Ég hygg
að við munum sjá hérna glaðbeitta
hægri stjórn með mikinn þing-
styrk,“ segir Guðni. Í styrkleika
stjórnarinnar kunni þó veikleikar
hennar að liggja. „Stórir þingmeiri-
hlutar falla oftast fyrst,“ segir hann.
Skýr velferðarmál
„Það er ekki hægt að lesa út úr
stjórnarsáttmálanum hvert ná-
kvæmlega menn ætla að stefna. Þó
finnst mér að í velferðarmálunum
sé talsvert sagt hvað menn vilji
gera. Fyrir okkur í Frjálslynda
flokknum sem höfum haft mikinn
áhuga á því að laga stöðu öryrkja og
eldri borgara þá getum við vafa-
laust tekið undir margt af því sem
þar er sagt,“ segir Guðjón Arnar
Kristjánsson, formaður Frjálslynda
flokksins um væntanlegt stjórn-
arsamstarf.
Hann kveðst þó setja fyrirvara
við útfærsluna á því hvernig tryggja
eigi greiðslur út úr lífeyrissjóði, en í
stefnuyfirlýsingunni segir að stefnt
skuli að því að ríkissjóður tryggi
ellilífeyrisþegum lífeyri að lágmarki
25 þúsund krónur á mánuði frá líf-
eyrissjóði.
„Ég þekki svona loforð úr fortíð-
inni sem hét 60 ára regla sjómanna
um að þeir mættu fara á lífeyri 60
ára. Það kom aldrei neinn peningur
út úr því frá ríkinu,“ segir Guðjón
Arnar.
Hann segir Frjálslynda flokkinn
alls ekki geta tekið undir það sem
fram komi í stefnuyfirlýsingunni
þar sem sagt sé að tryggja eigi stöð-
ugleika í sjávarútvegi. „Sá stöð-
ugleiki er bara fyrir þá sem eru
stærstir og hafa aflaheimildirnar á
sinni hendi. Hann er enginn fyrir
fólkið í byggðunum,“ segir Guðjón
Arnar. Um það að láta gera sér-
staka athugun á reynslunni af afla-
markskerfinu við stjórn fiskveiða og
áhrifum þess á þróun byggða, segir
Guðjón að margir hafi skoðað þetta
undanfarin ár, bæði nefndir og
Byggðastofnun. „Það er öllum ljóst
hvaða óöryggi er í byggðunum þeg-
ar einn maður ræður því hvort at-
vinna er til staðar eða ekki,“ segir
Guðjón Arnar.
Frjálslyndir taki undir það sem
segi í stefnuyfirlýsingunni að halda
eigi áfram uppbyggingu í sam-
göngumálum. Flokkurinn hafi haft
það á stefnuskrá sinni fyrir kosn-
ingarnar að gera átak í vegamálum
á landinu. Eigi að gera átak í sam-
göngumálum þurfi hins vegar að
hægja á einhverju öðru í staðinn til
þess að draga úr þenslu og ná niður
verðbólgu. Ekki komi fram í stefnu-
yfirlýsingunni hvar eigi að hægja á.
„Á að hægja á stóriðjufram-
kvæmdum einhvers staðar eða
ætlar ríkisstjórnin að hægja á öðr-
um framkvæmdum?“ spyr Guðjón
Arnar.
Stefnuyfirlýsing
stjórnarinnar óljós
Sjálfstæðisflokkurinn
hefur sterka stöðu í
nýrri ríkisstjórn að
mati stjórnarand-
stöðuleiðtoganna. Elva
Björk Sverrisdóttir
ræddi við þá um stefnu
stjórnarinnar.
Guðjón Arnar
Kristjánsson
Steingrímur J.
Sigfússon
Guðni
Ágústsson