Morgunblaðið - 23.08.2007, Qupperneq 6

6 FIMMTUDAGUR 23. ÁGÚST 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
BJÖRGUNARMÖNNUM varð lítið úr verki
framan af degi í gær, þar sem leitað var að
tveimur þýskum ferðamönnum í Skaftafelli og
á Vatnajökli. Afar lágskýjað var yfir mestöllu
leitarsvæðinu og skyggni mjög slæmt. Tafðist
leitarflug TF-EIR, þyrlu Landhelgisgæslunn-
ar, af þeim sökum nokkuð auk þess sem hún
fór í útkall við Vonarskarð snemma dags en var
afturkölluð úr því áður en langt um leið. Eftir
hádegið létti mjög mikið til svo meiri hreyfing
komst á björgunarliðið.
Ætluðu líklega um fáfarin svæði
Að sögn Friðfinns F. Guðmundssonar hjá
björgunarsviði Slysavarnafélagsins Lands-
bjargar, sem staddur var í stjórnstöð björg-
unarinnar í Freysnesi, tóku um 70 björgunar-
sveitamenn þátt í leitinni í gær. Þeirra á meðal
voru undanfarahópar frá Reykjavík, sem sam-
anstanda af reyndu fjallabjörgunarfólki sem er
fært um að kanna svæði sem eru erfið yfirferð-
ar. Björgunarfólk var að mestu á skriðjöklun-
um Virkisjökli og Svínafellsjökli, en þeir eru
afar sprungnir á þessum árstíma og teljast al-
mennt ekki færir. Vitað er til þess að ferða-
mennirnir ætluðu í ísklifur og gönguferðir, en
þeir höfðu meðal annars ísaxir meðferðis sem
bendir til þess að þeir hafi mögulega ætlað sér
að fara óhefðbundnar leiðir. Leit miðast því
nokkuð við hættusvæði og fáfarin svæði, enda
hafa margar gönguleiðir á svæðinu verið farn-
ar tvisvar til fimm sinnum í viku af gönguhóp-
um, án þess að ábendingar hafi borist um ferðir
þeirra.
Leitarsvæði miðast við GSM-sendi
Leitarsvæði miðast við annan GSM-sendinn
á húsi skálavarðarins í Skaftafelli, skammt frá
tjaldstæðinu. Þau samskipti sem síðast er vitað
til þess að ferðamennirnir hafi átt við umheim-
inn voru smáskilaboð sem annar þeirra tók við
inni á þjónustusvæði sendisins, sem vísar í suð-
austur og dregur að sögn um 30 kílómetra.
Leitarsvæðið er þó stærra, enda geta símar
tekið við smáskilaboðum á stærra svæði en
telst strangt til tekið í símasambandi.
Engin ummerki um ferðamennina tvo,
Matthias Hinz og Thomas Grundt, höfðu fund-
ist um kvöldmatarleytið í gær, en ætlun leit-
armanna var að halda áfram á meðan sólarljós
entist. Friðfinnur segir leitarteymið munu
sækja í sig veðrið um helgina. Í dag verður um-
fang leitarinnar með svipuðu móti og í gær, en
um helgina er stefnt að áframhaldandi þyrlu-
flugi og vinna fulltrúar Landsbjargar að því að
tryggja það. Þar að auki verður mannaflinn
aukinn í um 200 manns.
Fjölmargar ábendingar hafa borist lögreglu
vegna mannanna og unnið er að því í Björg-
unarmiðstöðinni í Skógarhlíð að vinna úr þeim
upplýsingum. Meðal annars er vitað til þess
að upplýsingar bárust frá miðli í Þýskalandi
en ekki var hægt að fá nánari upplýsingar um
það hjá lögreglu. Lögregla segir allar ábend-
ingar teknar til greina og ekkert slegið út af
borðinu um leið. Upplýsingargildi þeirra sé
metið og því svo komið áfram til björgunar-
miðstöðvarinnar í Freysnesi.
Tugir björgunarsveitamanna og flugmenn Landhelgisgæslunnar leita þýskra ferðamanna í Skaftafelli
Erfiðlega gekk
framan af degi
vegna aðstæðna
Ljósmynd/Sigurður Mar
Þyrlan TF-EIR tók þátt í leitarstörfum í gær, en gat þó ekki flogið að neinu gagni fyrr en
seinnipartinn vegna slæms skyggnis. Þá létti til svo áhöfnin gat leitað á skriðjöklunum.
 



 


 

   




 




  


 










 

 

 
 











 

 
 

 
 

   





















  


 







 

 








 

 





 
  

  




 


 



  



 

 
! 
         
 



  

        

ÖRYGGISSENDAR á stærð við GSM síma,
sem hægt er að nota í neyðartilfellum til að
senda út merki í gegnum gervihnött, gætu
skipt sköpum í svipuðum aðstæðum og hinir
þýsku ferðafélagar gætu hafa lent í.
Um er að ræða svonefnda PLB-senda (e.
Personal Locating Beacon) sem Slysavarna-
félagið Landsbjörg hefur yfir að ráða og get-
ur leigt ferðamönnum sem ætla upp á hálend-
ið. Þykir mörgum sem gangskör þurfi að
gera í því að vekja athygli ferðamanna á slík-
um tækjum, en Póst- og fjarskiptastofnun
hefur ekki veitt leyfi til að selja þau almennt,
þar sem þau senda út á neyðarbylgjulengd.
Að sögn Guðmundar Ólafssonar, forstöðu-
manns tæknideildar Póst- og fjarskiptastofn-
unar, varð það niðurstaðan, í samráði stofn-
unarinnar við samgönguráðuneyti og
Landhelgisgæslu, að sendarnir yrðu ekki al-
mennir þar sem fölsk aðvörun frá slíkum
sendi væri kostnaðarsöm og kallaði á mikil
viðbrögð. Auk þess yrði skráning á þeim um-
fangsmikil. Þess í stað færi betur á að sendar
yrðu tiltækir til útleigu handa ferðamönnum
sem sýna ferðaáætlun og áætlaðan komutíma
til byggða á ný. Leit þyrlu uppi á jökli kostar
hinsvegar um 350.000 krónur á klukkustund
skv. heimildum Morgunblaðsins, en við það
bætist kostnaður við 70 manna björgunarlið
og stjórnstöð á jörðu niðri í þessu tilviki.
Neyðarsendar
gætu hjálpað til
Eftir Hjálmar Jónsson
hjalmar@mbl.is
FRIÐRIK Sophusson, forstjóri Landsvirkjunar, segir að sam-
komulag fyrirtækisins við íslenska ríkið um yfirtöku vatnsrétt-
inda í neðri hluta Þjórsár sé ekki neitt leyniplagg og rökrétt
framhald á þeim viðræðum og undirbúningi sem staðið hafi und-
anfarið um virkjanir á þessum slóðum. Forsenda þess að fyr-
irtækið geti samið við bændur og aðra hagsmunaaðila sé að fyr-
irtækið hafi vatnsréttindin í ánni á sínu forræði.
Samkomulagið var undirritað í vor, þremur dögum fyrir
kosningar, af þremur ráðherrum, iðnaðarráðherra, landbúnað-
arráðherra og fjármálaráðherra, og í fréttatilkynningu frá þing-
flokki VG í gær kemur fram að samkomulagið hafi verið gert án
vitundar Alþingis, landeigenda, sveitarstjórna eða almennings
og því hafi verið haldið leyndu síðan þá.
„Með samkomulaginu er verulegum verðmætum afsalað úr
hendi ríkisins til Landsvirkjunar án þess að nokkur heimild sé
fyrir því í lögum. Þá vakna óhjákvæmilega spurningar um slíka
afhendingu til eins fyrirtækis sem nú á að heita að starfi í sam-
keppnisumhverfi,“ segir ennfremur.
Þingflokkurinn segir að gerð samkomulagsins rétt fyrir kosn-
ingar sé siðleysi og afar ólíklegt sé að það fái staðist í lagalegu
tilliti og að hann hafi samþykkt að leita álits Ríkisendurskoð-
unar á þessum gjörningi.
Friðrik Sophusson sagði að samkomulagið sem gert hefði
verið gengi út á það að fela Landsvirkjun tímabundið vatnsrétt-
indin, en það væri ósamið um verð og fyrirkomulag, enda hefði
gerðardómsmál vegna vatnsréttinda Kárahnjúkavirkjunar ver-
ið í gangi fyrir austan. Það hefði tekið marga mánuði, líklega
upp undir ár, að ná þessari niðurstöðu og það væri auðsætt að
það hefði verið algerlega siðlaust að neita að skrifa undir sam-
komulag sem unnið hefði verið að mánuðum saman, jafnvel þótt
kosningar nálguðust.
Friðrik benti ennfremur á að forsenda hagkvæmni rennsl-
isvirkjana í neðri hluta Þjórsár væri fyrst og fremst virkjanir
fyrirtækisins ofar í ánni og í Tungnaá. Fyrirtækið hefði rann-
sakað þetta svæði árum saman. „Það liggur auðvitað beint við
að Landsvirkjun standi fyrir þessum virkjunum sem þarna er
verið að undirbúa núna. Það er ekkert leynimakk í gangi. Þetta
samkomulag liggur fyrir og það er öllum frjálst að sjá það að
sjálfsögðu. Það mætti halda að Steingrímur Sigfússon hafi bara
ekki vitað af því að það stæði til að virkja í neðri hluta Þjórsár.
Maður spyr sig hvar hann hefur verið að undanförnu ef það hef-
ur farið framhjá honum,“ sagði Friðrik.
Hann bætti því við að fyrirtækið þyrfti að hafa yfirráð yfir
vatnsréttindum í ánni til þess að geta haldið áfram með málið og
gengið til samninga við bændur og aðra hagsmunaaðila, t.a.m.
varðandi skaðabætur fyrir land eða mótvægisaðgerðir.
Friðrik sagðist vera undrandi á þessum málflutningi VG en
hafði ekkert á móti því að Ríkisendurskoðun færi yfir málið.
Hann benti jafnframt á að fulltrúi VG hefði verið í stjórn Lands-
virkjunar þegar virkjunarframkvæmdirnar hefðu verið undir-
búnar. „Auðvitað var þingmönnum Vinstri grænna eins og öll-
um öðrum þingmönnum kunnugt um það að Landsvirkjun vann
að undirbúningi þessa máls.“
Reiðubúið til viðræðna
Í fréttatilkynningu VG kemur einnig fram að samkomulag
ríkisins og Landsvirkjunar feli í sér að landbúnaðarráðherra
sem forráðaaðili ríkisjarðarinnar Þjótanda í Flóahreppi skuld-
bindi sig til samningaviðræðna við Landsvirkjun um að hún fái
jörðina í þágu fyrirhugaðra virkjanaframkvæmda og það sé
gert án þess að jörðin hafi verið auglýst og Flóahreppi sé synjað
um að neyta lögvarins forkaupsréttar.
Guðni Ágústsson, fyrrverandi landbúnaðarráðherra, sagði
aðspurður um þetta að samkomulagið fæli einungis í sér að
ráðuneytið væri „reiðubúið að taka upp samningaviðræður við
Landsvirkjun um jörðina í þágu þeirra virkjanaframkvæmda,
sem fyrirhugaðar eru, þar á meðal þær hugmyndir Landsvirkj-
unar að koma upp upplýsingamiðstöð á jörðinni um vatnasvæði
Þjórsár og virkjanir í ánni,“ eins og þar segi orðrétt.
Guðni sagði að Þjótandinn væri ábúendalaus og húsalaus og
hefði staðið svo um nokkra hríð. „Landsvirkjun leitaði eftir því
við landbúnaðarráðuneytið að fá jörðina keypta. Við töldum
ekki heimild í lögum til þess. Það yrði að auglýsa hana. Þá leit-
uðu þeir eftir að komast í samningaviðræður og þetta er nið-
urstaða þess. Það var vilji til þess að eiga viðræður við Lands-
virkjun um framtíð jarðarinnar,“ sagði Guðni.
Hann sagði að engar frekari viðræður um jörðina hefðu átt
sér stað meðan hann réð ríkjum í landbúnaðarráðuneytinu.
Umráð vatnsréttinda forsenda
Samkomulag ríkisins og Landsvirkjunar um yfirráð vatnsréttinda var gert án vitundar Alþingis,
landeigenda, sveitarstjórna eða almennings, segir í fréttatilkynningu þingflokks Vinstri grænna