Morgunblaðið - 22.09.2007, Page 1

STOFNAÐ 1913 258. TBL. 95. ÁRG. LAUGARDAGUR 22. SEPTEMBER 2007 LANDSPRENT EHF. mbl.is
Er leikhúsið griðastaður
sálarinnar? >> 48
Leikhúsin í landinu
LITIR LANDSINS
HEFUR VAKIÐ ATHYGLI FYRIR HÖNNUN SEM
ÞYKIR ENDURSPEGLA Í́SLENSKA NÁTTÚRU >> 26
málaráðherra hefur tekið málið upp
á sína arma og hefur í undirbúningi
miklar endurbætur á lögunum.
Verður frumvarp að öllum líkindum
lagt fram fljótlega eftir að Alþingi
kemur saman í haust, þar sem lagt
verður til að gildissvið laganna verði
rýmkað svo það nái til allra foreldra
langveikra barna, greiðslurnar verði
hækkaðar og félagsleg þjónusta auk-
FRÉTTASKÝRING
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
LÖGIN um greiðslur til foreldra
langveikra eða alvarlega fatlaðra
barna hafa verið harðlega gagnrýnd
m.a. vegna þess hversu takmarkað
gildissvið þeirra er og fjárhæðir lág-
ar. Lögin ná eingöngu til barna sem
greinst hafa með veikindi eða alvar-
lega fötlun eftir 1. janúar 2006.
Örfáir hafa notið greiðslna
Áætlað var þegar frumvarpið var
lagt fram að foreldrar 250-300 barna
gætu átt rétt á greiðslum í allt að 3
mánuði en foreldrar 30 til 40 mjög al-
varlega langveikra barna átt rétt á
greiðslum í allt að 6 mánuði til við-
bótar. Nú hefur komið í ljós að að-
eins örfáir einstaklingar hafa notið
þessara greiðslna frá upphafi eða
innan við tíu foreldri frá því lögin
tóku gildi 2006.
Jóhanna Sigurðardóttir félags-
in. Jóhanna hóf undirbúning að
breytingunum um leið og hún tók við
sem félagsmálaráðherra og segist
staðráðin í að reyna að ná því fram
að lögunum verði breytt. Ekki liggur
fyrir hversu háar greiðslurnar verða
í væntanlegu frumvarpi en Jóhanna
telur rétt að skoða hvort ekki ætti að
hafa hliðsjón af greiðslufyrirkomu-
lagi atvinnuleysistrygginga.
Ragna K. Marinósdóttir, fram-
kvæmdastjóri Umhyggju, segir
ástæður þess hve fáir hafa notið
greiðslnanna m.a. þær hve gildissvið
laganna er þröngt. Ragna er þeirrar
skoðunar að sömu réttindi eigi að
gilda um greiðslur til foreldra lang-
veikra barna og gilda um fæðingar-
orlof og foreldri geti fengið 80% af
launum. Ragna segir það ljós í
myrkrinu að félagsmálaráðherra
vilji greinilega auka réttindi lang-
veikra barna og foreldra þeirra.
Hafa fulltrúar Samhjálpar tekið þátt
í undirbúningi breytinganna á um-
liðnum vikum.|4
Aðstoð stóraukin
Ráðherra vill að lög um greiðslur til foreldra langveikra barna
nái til þeirra allra, greiðslur hækki og þjónusta aukist
Morgunblaðið/Frikki
Vill úrbætur. „Ég finn mjög sárt til
með foreldrum þessara barna,“
segir Jóhanna Sigurðardóttir.
EXORKA International, félag í
eigu íslenska orkufyrirtækisins
Geysis Green Energy, orkufyrir-
tækis frá Ástralíu og þýskra fjár-
festa, hefur gert samstarfssamn-
ing við kanadíska fyrirtækið
Polaris Geothermal um hönnun og
uppbyggingu á jarðvarmavirkjun í
Níkaragva í S-Ameríku. Um er að
ræða virkjun sem hefur möguleika
á að framleiða allt að 250 mega-
vött af raforku á ári. Sem stendur
framleiðir hún 10MW og fyrir-
hugað borunarverkefni gerir ráð
fyrir stækkun í næsta áfanga upp
í 66MW.
Exorka kaupir í Polaris
Innifalin í þessum samningi eru
kaup Exorku á hlutabréfum í Pol-
aris, sem skráð er í kauphöllinni í
Toronto í Kanada. Á móti mun
Polaris einnig eignast hlut í Ex-
orku.
Exorka var upphaflega stofnað
árið 2001 af Orkuveitu Húsavíkur
og verkfræðistofunum VGK í
Reykjavík, Útrás á Akureyri og
Tækniþingi í Húsavík. Félagið var
stofnað kringum svonefnda Kal-
ina-tækni þar sem lághitajarð-
varmi er nýttur til raforkufram-
leiðslu. Exorka varð svo
dótturfélag Geysis Green Energy
fyrr á þessu ári og hefur m.a. ver-
ið að vinna að uppbyggingu jarð-
varmavirkjana í Þýskalandi. Fram
hefur komið í Morgunblaðinu að
Exorka er með þrjú virkjanaleyfi í
Þýskalandi.
Verkefni í
Níkaragva
Geysir Green fer
mikinn í jarðvarma
Viðbragðsaðilar sem bregðast eiga við ef upp kemur fuglaflensusmit hér á
landi æfðu í gær notkun sérstaks hlífðarfatnaðar sem keyptur hefur verið
hingað til lands. Var þetta fyrsta æfing af þremur, en sérfræðingar frá
Landbúnaðarstofnun, Slökkviliði höfuðborgarsvæðisins og smitsjúkdóma-
lækni tóku þátt í æfingunni.
Morgunblaðið/Júlíus
Viðbúnir fuglaflensu
AF þeim ríflega 60 kg af fíkniefnum
sem fundust í skútunni á Fáskrúðs-
firði á fimmtudag voru um 14 kg af
dufti sem áætla má að hægt sé að
búa til úr um 140 þúsund e-töflur.
Um er að ræða svokallað MDMA-
duft sem er virka efnið í e-töflum.
Þótt ekki sé búið að efnagreina duft-
ið benda bráðabirgðarannsóknir lög-
reglu til að styrkleiki efnisins sé
mjög mikill. Úr einu grammi af
hreinu MDMA má fá 10 e-töflur og
má því áætla að hægt væri að búa til
um 140 þúsund e-töflur úr duftinu
sem fannst á fimmtudaginn. Til að
setja þetta magn í samhengi má
benda á að árið 2001 var Austurrík-
ismaður tekinn með rúmlega 67 þús-
und e-töflur í farangri sínum og er
það langmesta magn af e-töflum sem
hald hefur verið lagt á hér á landi.
Ekki var þá talið að töflurnar hefðu
verið ætlaðar á íslenskan fíkniefna-
markað. Hafa dómstólar ákveðið
þung refsiviðurlög vegna meðferðar
á efninu og hefur það verið rökstutt
með því að það sé álitið eitt hið
hættulegasta á fíkniefnamarkaði.
Afar óvenjulegt er að hald sé lagt
á MDMA-duftið sjálft en Þórarinn
Tyrfingsson, yfirlæknir SÁÁ, segist
kannast vel við að duftsins sé neytt.
Hægt sé að hugsa sér að fíkniefna-
smyglararnir hafi ætlað að búa til
töflur úr duftinu hér á landi.
Hann segir forvarnargildi lög-
regluaðgerðarinnar á fimmtudaginn
mikið en efast aftur á móti um að
áhrif hennar verði mikil til lengri
tíma litið. „Verðið hækkar aðeins en
fíklarnir fóðra þá fíknina með öðrum
hætti þangað til aftur kemur efni á
markaðinn.“ Hefðu fíkniefnin farið í
umferð telur Þórarinn aftur á móti
að mikill þrýstingur hefði skapast á
að koma efninu til þeirra sem ekki
væru þegar orðnir neytendur.
Hörð neysla í stærri hóp
Díana Ósk Óskarsdóttir, ráðgjafi
hjá Vímulausri æsku, segir algengt
að í upphafi neyslu fái ungmenni
fíkniefni gefins en þegar þau séu
komin á bragðið þurfi þau að borga
fullt verð. Hún segir það vera lítið
vandamál fyrir unglinga að ná sér í
fíkniefni og undanskilur þar ekki
sterk fíkniefni á borð við amfetamín
og e-töflur. Sumir sölumenn fíkni-
efnanna séu aðeins 15 ára gamlir.
„Það sem mér finnst vera að ger-
ast er að neyslan er að verða miklu
harðari í miklu stærri hóp,“ segir
Díana. Áður hafi hass verið algeng-
asta vímuefnið meðal unglinga en nú
séu sterkari efnin að taka við. Auk
hassins séu amfetamín og e-töflur að
verða helstu fíkniefni unglinga. Aðr-
ir fagmenn sem starfa með ungling-
um segja þróunina vera þá að neysla
ólöglegra fíkniefna fari töluvert vax-
andi hjá ákveðnum hóp unglinga. |
Miðopna
E-töfluduftið
dugar í 140
þúsund töflur
Vímuefnaráðgjafi segir yngstu sölu-
menn fíkniefna vera 15 ára gamla
 Alls hafa tíu verið hand-
teknir í tengslum við málið og
sitja átta í gæsluvarðhaldi í
þremur löndum» Miðopna
Er eftirlit með strönd
landsins fullnægjandi?
 Forstjóri Landhelgisgæsl-
unnar segir auðvelt að koma
upp ratsjárkerfi sem fylgst
gæti með skipum » Miðopna
Rannsóknin heldur áfram
og fleiri handteknir